Robby: ‘Een overwinning voor ons allemaal’
Robby Gobardhan is een gepensioneerde piloot en won een rechtszaak over etnisch profileren tegen de Koninklijke Marechaussee. Hij vertelt over zijn ervaringen.
Lees ook:
Amnesty voert campagne tegen etnisch profileren. Doe mee en teken de petitie!
Rechtszaak Marechaussee
‘De rechtszaak van Amnesty tegen de Koninklijke Marechaussee is mede gebaseerd op wat ik heb meegemaakt in 2015. Ik werkte toen als piloot en elke maand kwam ik een paar keer naar Nederland. In de eerste helft van 2015 kwam ik vier keer aan op Rotterdam Airport en van die vier keer ben ik drie keer gecontroleerd.
De eerste keer dat het gebeurde, had ik zoiets van ‘die mannen doen hun werk’. Ik vond het wel vreemd natuurlijk dat ik eruit gepikt werd. Ik reisde in burger, niet in uniform.
Een week of twee daarna kwam Robby weer op Schiphol Airport aan en moest hij weer zijn paspoort laten zien. Toen viel hem weer op dat alleen mensen van kleur werd gevraagd hun paspoort te laten zien.
‘Toen ging bij mij een belletje rinkelen: dat is opvallend, want waarom moet ik nu mijn paspoort laten zien? Dat heb ik toen ook aan de Marechaussee gevraagd en hij zei “we moeten 10 procent van de vluchten controleren.” Ja, maar waarom ik? Vroeg ik. En toen werd hij boos. Dat was voor mij echt het moment waarop ik dacht, dit vind ik niet leuk meer. Het valt op dat jij als iemand van kleur er niet bij hoort.
De derde keer dat ik daar kwam, werd ik er weer uitgepikt. En toen was ik echt kwaad. Je voelt je bloed koken. Toen vroeg ik nog een keer waarom ik eruit werd gehaald. En toen zei hij “je bent als laatste het vliegtuig uitgestapt.” Dat vond ik zo’n raar argument. Het is nergens op gebaseerd, want iemand moet als eerste of als laatste uit het vliegtuig stappen. Voor mij was dat dus niet een objectieve reden om mij eruit te pikken. Dus toen dacht ik, dit kan gewoon niet. Het kan niet zo zijn dat ik van de vier keer er drie keer wordt uitgepikt.’
Klacht indienen
Robby besloot in actie te komen.
‘Dit was geen toeval meer. Het is gewoon een systeem. En ik moest daar iets mee doen. Ik ben iemand die van uitdagingen houd. Nadat ik mijn verhaal van al die keren dat ik mijn paspoort moest laten zien op papier had gezet, heb ik anti-discriminatie-bureau Radar gebeld. Zij hebben een klacht ingediend bij de Marechaussee. Maar je hebt te maken met omgekeerde bewijslast. Dus ik moest gaan bewijzen dat er sprake was van discriminatie. Dat ga je nooit winnen. De Marechaussee vond mijn klacht dus ook ongegrond.’
Ze gingen door naar een klachtencommissie, die de klacht ook ongegrond verklaarde. En kwamen vervolgens bij de Nationale Ombudsman terecht.
‘In 2017 kwam de uitspraak van de Ombudsman dat de schijn van discriminatie inderdaad gewekt was tijdens de MTV-controles (MTV = Mobiel Toezicht Veiligheid) van de Marechaussee op Rotterdam Airport. Vanaf daar is het gaan rollen met de rechtszaak tegen de Marechaussee.’
In strijd met discriminatieverbod
‘De Marechaussee heeft me nooit een reden kunnen geven waarom ik eruit werd gepikt. En dat mogen ze ook niet, want dat is discriminatie. En dat heeft het Gerechtshof in Den Haag in februari 2023 ook gezegd: wat de Marechaussee doet is in strijd met het discriminatieverbod.
Ik ben heel blij met het resultaat dat we met z’n allen hebben bereikt. Ik zit nog steeds na te genieten.
Dit was echt een overwinning voor ons allemaal. Maar nu is de vraag: wat gebeurt er met die uitspraak? Zijn we weer terug bij af? Hoe gaat de overheid ermee om? Etnisch profileren gaat nog steeds door. Daarom was de rechtszaak ook zo belangrijk. We hebben nog een lange weg te gaan.’
Motivatie
Robby voelde dat dit niet kon en dat hij in actie moest komen.
‘Ik voelde gewoon, dit kan niet, dit is discriminatie. Dit kan niet in de maatschappij waarin wij nu leven. Als je om je heen kijkt, zie je overal mensen van kleur lopen. Nieuwe generaties die geboren zijn in Nederland, die zich Nederlander voelen. Maar toch niet als Nederlander beschouwd of geaccepteerd worden. Dat doet echt pijn. Om als tweederangs burger behandeld te worden bij al die controles. Mijn paspoort is voor hen geen bewijs dat ik een Nederlander ben. Alleen maar vanwege mijn kleur. Dat is toch wel traumatisch.
Ik kom zelf uit Suriname, ik heb daar bij wijze van spreken uit één bord met een Javaan, Creool, Chinees, Hindoestaan, Indiaan gegeten. Voor mij is iedereen gelijk. Ik zie iedereen als mijn broers en zusters.’
Effect van deze ervaringen
‘Deze ervaringen zorgen ervoor dat je op je hoede bent. Je hebt je paspoort al klaar. In je zak. Voor het geval ze ernaar vragen. Witte mensen zullen dat niet hebben. Want die lopen gewoon door. Maar ik ben al voorbereid. Dat geeft dus aan dat je rekening houdt met het feit dat men jou niet ziet als een van hun.’
Oplossing voor etnisch profileren
Robby ziet een oplossing vooral in de maatschappij zelf.
‘Het is een bewustwordingsproces dat moet plaatsvinden in de maatschappij. En dat zal helaas een paar generaties duren. Er zijn mensen die in een bepaalde bubbel leven. En als ze niet uit die bubbel komen, komen ze ook niet in aanraking met mensen van kleur. En kunnen ze zich ook niet aanpassen. Men hamert er nog steeds op bij mensen die uit het buitenland komen dat ze moeten integreren. Maar ik zeg altijd: integratie is één ding, maar de andere kant van de medaille is acceptatie. Accepteren dat deze maatschappij niet meer wit is, het is een multiculturele samenleving. En die acceptatie, dat bewustwordingsproces moet plaatsvinden.
Lees ook:
Amnesty voert campagne tegen etnisch profileren. Doe mee en teken de petitie!
En daarom is deze campagne hartstikke mooi! Mensen moeten weten dat etnisch profileren voorkomt. En bewust worden van de realiteit: Nederland is anders geworden. We moeten het onderwerp “etnisch profileren” constant onder de aandacht brengen.’
