VS: surveillance tools brengen pro-Palestijnse demonstranten en migranten in gevaar

De Amerikaanse autoriteiten zetten bewust door kunstmatige intelligentie (AI) aangestuurde surveillancetools in om niet-Amerikaanse burgers te volgen en mensen die zich uitspreken voor de rechten van de Palestijnen in gevaar te brengen. Dit verergert de al ernstige onderdrukking van migranten, vluchtelingen en mensen die asiel aanvragen. Dat concludeert Amnesty International na analyse van openbare bronnen van de Amerikaanse autoriteiten.

Amnesty International onderzocht bronnen van het ministerie van Binnenlandse Veiligheid en eerder vrijgegeven documenten over aanbestedingen en privacybeoordelingen. Daaruit blijkt dat de gebruikte AI-instrumenten voortdurende massale monitoring, surveillance en beoordeling van personen mogelijk maken. Vaak zijn niet-Amerikaanse burgers het doelwit. Het onderzoek legt ook bloot hoe de Amerikaanse regering deze tools inzet om migranten, vluchtelingen en asielzoekers te volgen. De kans is groot dat zij worden gebruikt als onderdeel van het “Catch and Revoke”-initiatief.

“Het is zeer verontrustend dat de Amerikaanse regering invasieve AI-technologieën inzet, aangezien zij massaal mensen uitzet en hard optreedt tegen pro-Palestijnse uitingen. Dit leidt tot een groot aantal schendingen van de mensenrechten”, zegt Erika Guevara-Rosas van Amnesty International. “Met deze technologieën kunnen autoriteiten internationale studenten en andere gemarginaliseerde migrantengroepen op een ongekende schaal snel opsporen en aanpakken. Dit heeft geleid tot een patroon van onrechtmatige detenties en massale deportaties. Hierdoor is een klimaat van angst ontstaan. Het ‘afschrikkende effect’ voor migrantengemeenschappen en internationale studenten op scholen en campussen is erdoor versterkt.”

Catch and Revoke

“Catch and Revoke” is een repressief, door AI aangestuurd initiatief van het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken. Het neemt buitenlanders met een visum, onder wie internationale studenten, onder de loep. Het combineert monitoring van sociale media, het volgen van visumstatussen en geautomatiseerde dreigingsanalyses. De AI-tools Babel X, geleverd door Babel Street, en Immigration OS van Palantir spelen daarbij een belangrijke rol. De Amerikaanse autoriteiten volgen daarmee sneller en op grotere schaal mensen, hun gedrag en hun bewegingen. Daarmee bepalen ze of hun visum ingetrokken wordt.

Babel X voert “sentimentanalyses” uit door op basis van online gedrag een sentiment en een waarschijnlijke intentie toe te kennen aan berichten die mensen delen. Zowel Babel X als Immigration OS voeren patroonherkenning uit en automatiseren gegevensanalyses met behulp van algoritmen. De tools verzamelen ook gegevens uit verschillende openbare en particuliere bronnen, waaronder verschillende overheidsdatabases.

Onderdrukking van migranten

Op 8 maart 2025 pakte de Amerikaanse regering Mahmoud Khalil onrechtmatig op. Deze voormalige student met een permanente verblijfsvergunning in de VS trad op als woordvoerder van pro-Palestijnse studentenprotesten. President Trump verklaarde dat dit “de eerste arrestatie van vele” zou zijn. Kort daarna werd het visum of de verblijfsstatus ingetrokken van negen buitenlandse studenten die deelnamen aan protesten of kritiek uitten op de genocide van Israël in Gaza. Mahmoud Khalil werd op 20 juni vrijgelaten uit hechtenis van de ICE.

Op 27 maart 2025 maakte de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Marco Rubio bekend dat hij sinds januari de visa van ten minste 300 studenten en bezoekers had ingetrokken. Uit recentere berichten blijkt dat de visa van ten minste 1.800 en mogelijk wel 4.000 studenten zijn ingetrokken. Veel van de getroffen studenten beweren dat ze nooit aan protesten hebben deelgenomen. Ook waren ze niet op de hoogte gesteld van de intrekking.

De repressieve tactieken van de huidige regering en de buitengerechtelijke intrekking van de immigratiestatus van mensen getuigen van een volledige minachting voor het recht op vrijheid van meningsuiting en dat op vreedzame vergadering. Het is een schandalige schending van het recht op gelijkheid en non-discriminatie. Door AI gestuurde systemen houden visumhouders en asielzoekers daarbij expliciet in de gaten.

Fouten en discriminatie

Babel X zou bijvoorbeeld gebruikt worden voor het scannen van sociale mediaplatforms met behulp van AI om “terrorisme”-gerelateerde inhoud te signaleren. De Amerikaanse autoriteiten kunnen deze informatie gebruiken om te beslissen of het visum van een persoon moet worden ingetrokken. Agenten van de immigratiedienst ICE arresteren deze persoon dan en zetten die uit.  Om conclusies te trekken over de intenties van individuen worden technologieën ingezet die gebruikmaken van kansberekeningen. Deze technologieën hebben een enorme foutmarge en zijn vaak discriminerend en bevooroordeeld. Zij kunnen ertoe leiden dat pro-Palestijnse inhoud ten onrechte als antisemitisch wordt bestempeld.

De mensenrechtenrisico’s van dergelijke systemen zijn bekend en bestaan al lang. Tijdens de eerste regering-Trump schreven 55 mensenrechtenorganisaties (waaronder Amnesty International) en 54 technologie-experts een brief aan de autoriteiten. Daarin riepen ze op om een soortgelijk geautomatiseerd “extreme vetting”-systeem niet in te voeren. Volgens de organisaties zou dit systeem ondoeltreffend zijn en onvermijdelijk leiden tot schendingen van het recht op non-discriminatie, de vrijheid van meningsuiting en andere mensenrechten van migranten in de VS.

“Het dwingende ‘Catch and Revoke’-initiatief wordt mogelijk gemaakt door AI-technologieën. Het dreigt willekeurige en onrechtmatige intrekkingen van visa, detenties, uitzettingen en schendingen van een hele reeks mensenrechten in de hand te werken”, aldus Erika Guevara Rosas.

Babel X van Babel Street

Volgens de onderzochte documenten gebruikt de Amerikaanse Douane en Grensbescherming (CPB) Babel X al sinds ten minste 2019. De technologie heeft vrijwel ongelimiteerde toegang tot privégegevens. Zij kan bovendien enorme hoeveelheden gegevens verzamelen op basis van één enkele identificatiecode, zoals iemands naam, e-mailadres of telefoonnummer. Babel X kan verschillende groepen in de gaten houden. Maar het CPB gebruikt het specifiek om vluchtelingen en asielzoekers te monitoren. Dat blijkt uit de Privacy Threshold Analysis voor Babel X van de CBP zelf.

Babel Street maakt gebruik van “persistent search” om over één persoon continu nieuwe informatie te monitoren die online verschijnt, of in andere overheidsdatabases. Het systeem blijft daarmee zelfs doorgaan nadat een eerste zoekopdracht is uitgevoerd. Babel X kan er daarmee voor zorgen dat personen standaard als verdacht worden aangemerkt en kans lopen op intrekking van hun visum, detentie en deportatie.

Immigration OS van Palantir

In april 2025 sloot immigratiedienst ICE met Palantir een contract af ter waarde van 30 miljoen dollar voor het volgen van “zelf-deportaties” en het identificeren van mensen die met prioriteit uitgezet moeten worden, met name vanwege visumoverschrijdingen.

Het gebruikte systeem, Immigration Lifecycle Operating System (Immigration OS), is een vernieuwde versie van het systeem ICM, dat ICE al sinds 2014 gebruikt.

Met ICM kunnen ICE-medewerkers een elektronisch dossier aanmaken waarin alle gegevens en documenten met betrekking tot een bepaald (immigratie gerelateerd) onderzoek worden geordend en gekoppeld. Medewerkers kunnen ermee ook dossiers aan meerdere onderzoeken koppelen om verbanden tussen zaken te leggen en toegang te krijgen tot een breed scala aan persoonsgegevens van Amerikaanse instanties en wetshandhavingsinstanties.

De nieuwe versie, Immigration OS, automatiseert vooral een proces dat al zeer gebrekkig en ondoorzichtig was en dat in het verleden de rechtsgang en de mensenrechten heeft genegeerd. Het maakt dit proces nog ondoorzichtiger en versterkt het.

Tijdens de eerste regering-Trump, in 2020, schreef Amnesty International aan Palantir over zijn mensenrechten-due diligence-processen. In zijn antwoord erkende Palantir dat het “[…] bewust had afgezien van contracten met [ICE’s handhavings- en verwijderingsoperaties] en CBP onder de huidige [toenmalige] regering, omdat wij de bezorgdheid van uw organisatie delen over de mogelijke ernstige schendingen van de mensenrechten van migranten, vluchtelingen en asielzoekers aan de grens tussen de VS en Mexico en de risico’s van onevenredige immigratiehandhaving binnen de VS.”

In het rapport uit 2020 dat aanleiding was voor deze briefwisseling stelde Amnesty International vast dat ICE de ICM-tools van Palantir gebruikt om schadelijk beleid tegen migranten en asielzoekers uit te voeren. Amnesty wees op de grote kans dat Palantir heeft bijgedragen aan mensenrechtenschendingen door de manier waarop de technologie van het bedrijf in het verleden de operaties van ICE heeft vergemakkelijkt. Desondanks besloot Palantir in 2025 wel een contract aan te gaan met ICE onder de regering-Trump.

Reactie techbedrijven

Op 10 juli 2025 vroeg Amnesty International Palantir Technologies en Babel Street om commentaar. Babel Street reageerde niet. Palantir Technologies reageerde op 24 juli 2025 en verklaarde dat hun product niet werd gebruikt voor de “Catch & Revoke”-campagne van de regering. Palantir gaf aan een contract te hebben met de immigratiedienst ICE en niet specifiek gericht te zijn op studentenprotesten. Ook ontkende het bedrijf dat zijn producten worden gebruikt voor immigratiehandhaving die de mensenrechten schendt. Palantir bevestigde dat de recente uitbreiding van ICM, Immigration OS, “[…] inderdaad werkzaamheden omvat die rechtstreeks ten dienste staan van de missie van [ICE’s handhavings- en verwijderingsoperaties]”. Het bedrijf bevestigde dat dit de volgende mogelijkheden omvat: “(a) prioritering en targeting van handhavingsoperaties, (b) tracking van zelfdeportatie en (c) immigratielevensloopoperaties.”

Ondanks deze ontkenning speelt ICE wel degelijk een sleutelrol bij de handhaving van het “Catch and Revoke”-beleid door middel van agressieve opsporings- en detentietactieken, ook al wordt het beleid als geheel uitgevoerd door het ministerie van Buitenlandse Zaken.

Bedrijven nemen verantwoordelijkheid niet

Als Palantir en Babel Street in 2025 hun mensenrechtenonderzoek naar behoren hadden uitgevoerd en hun mensenrechtenverplichtingen waren nagekomen, hadden deze bedrijven kunnen en moeten weigeren mee te werken aan de massale deportaties. Door deze technologie zonder adequate waarborgen te leveren, lopen bedrijven als Babel Street en Palantir het risico bij te dragen aan mensenrechtenschendingen.

Guevara-Rosas: “Het gebruik van deze technologie in deze context vergroot het risico dat de regering-Trump nog vaker in een opwelling willekeurig kwetsbare mensen massaal uitzet, zonder of met beperkte toegang tot een eerlijk proces te deporteren. We mogen niet vergeten dat deze systemen nu in handen zijn van een regering die al mensen naar een wrede gevangenis in El Salvador heeft gestuurd op basis van het vermoeden dat ze in de toekomst misdrijven zouden kunnen plegen.”

Amnesty’s oproep

Amnesty International roept Palantir en Babel Street op de volledige bevindingen van hun mensenrechtenonderzoeken te publiceren. Tenzij Palantir en Babel Street kunnen aantonen dat zij hun invloed als leveranciers kunnen aanwenden om de ernstige mensenrechtenschendingen als gevolg van het beleid van hun klanten te verbeteren, moeten deze bedrijven onmiddellijk hun samenwerking met de Amerikaanse regering op het gebied van immigratiehandhaving beëindigen.

Amnesty roept ook het Amerikaanse Congres op om maatregelen te nemen om het toezicht en de regelgeving te versterken, zodat deze technologiebedrijven niet bijdragen aan mensenrechtenschendingen.