Amnesty International roept VN-lidstaten op Iran onder druk te zetten om executies te stoppen
Op 16 oktober presenteert de secretaris-generaal van de VN een rapport over Iran. Op 30 oktober worden bevindingen gepubliceerd van de VN Special Rapporteur en de onafhankelijke Fact-Finding Mission naar Iran van de VN. Amnesty International roept de VN-lidstaten op de autoriteiten van Iran aan te sporen executies te stoppen.
“VN-lidstaten moeten de Iraanse autoriteiten onmiddellijk confronteren met hun schokkende executiegolf”, zegt Hussein Baoumi van Amnesty International.
“Sinds het begin van 2025 zijn al meer dan 1.000 mensen geëxecuteerd – een gemiddelde van vier per dag. Sinds de Vrouw Leven Vrijheid-opstand van 2022 zetten de Iraanse autoriteiten de doodstraf steeds meer in om de bevolking angst aan te jagen, kritische stemmen het zwijgen op te leggen en gemarginaliseerde gemeenschappen te straffen. Dit jaar heeft het aantal executies een niveau bereikt dat we sinds 1989 niet hebben gezien.”
Executies voor drugsgerelateerde misdrijven
“Het gebruik van de doodstraf voor drugsgerelateerde misdrijven gaat in een angstwekkend tempo door en druist in tegen de verplichtingen van Iran onder internationaal recht. Executies worden uitgevoerd na zeer oneerlijke processen achter gesloten deuren, waarbij marteling en ‘gedwongen’ bekentenissen veel voorkomen.”
“De Iraanse autoriteiten hebben jarenlang geprobeerd om de executie van honderden mensen per jaar te normaliseren. Deze groteske aanval op het recht op leven is echter niet normaal; honderden families rouwen om hun geliefden en de levens van duizenden anderen staan op het spel. Zelfs in vergelijking met de kille standaarden van Iran, is dit een akelig moment dat een serieuze en gecoördineerde internationale reactie vereist.”
Oproep Amnesty International
Amnesty International roept alle lidstaten van de Verenigde Naties (VN) urgent op zich hierover uit te spreken, onder meer tijdens de Third Committee Interactive Dialogue on Iran die binnenkort gepland staat. Lidstaten moeten eisen dat de Iraanse autoriteiten onmiddellijk een einde maken aan alle executies, doodstraffen intrekken die zijn opgelegd na oneerlijke rechtszaken, dodelijke anti-drugswetten terugtrekken, en een officieel moratorium (stop) op de doodstraf instellen.
Amnesty International roept ook het VN Kantoor voor Drugs en Misdaad (United Nations Office on Drugs and Crime, UNODC) en de International Narcotics Control Board (INCB) op om druk uit te oefenen op de Iraanse autoriteiten om hun drugsbeleid te hervormen en in overeenstemming met mensenrechten te brengen.
In Iran heerst grote straffeloosheid voor ernstige mensenrechtenschendingen. Daarom dringt Amnesty International er bij lidstaten ook op aan om Iran ter verantwoording te roepen, door onder meer strafrechtelijk onderzoek in te stellen onder het principe van universele jurisdictie naar marteling en andere misdrijven onder internationaal recht in Iran. Dit kan leiden tot het uitgeven van arrestatiebevelen voor Iraanse autoriteiten die verantwoordelijk zijn.
Achtergrond
Onder de duizenden mensen die risico lopen geëxecuteerd te worden in Iran zijn mensen die ter dood zijn veroordeeld voor drugsgerelateerde misdrijven. Dat gaat in tegen het internationaal recht, dat het gebruik van de doodstraf beperkt tot ‘de meest ernstige misdrijven’ zoals moord met voorbedachten rade. Ook zijn veel mensen ter dood veroordeeld op basis van vage aanklachten zoals “vijandschap tegen God” en “corruptie op aarde” in politiek gemotiveerde zaken.
Veel executies in Iran volgen na zeer oneerlijke rechtszaken, vaak voor de Revolutionaire Rechtbanken, die niet onafhankelijk zijn en samenwerken met de inlichtingen- en veiligheidsdiensten om mensen de doodstraf op te leggen. Onderdrukte etnische minderheidsgroepen en mensen met lagere sociaal-economische achtergronden, zoals Afghanen, Ahwazi Arabieren, Baluchis en Koerden, worden disproportioneel getroffen door executies.
Altijd tegen de doodstraf
Amnesty International is in alle gevallen, zonder uitzondering, tegen de doodstraf – ongeacht wie de aangeklaagde is, wat de omstandigheden van het misdrijf zijn, of iemand schuldig of onschuldig is, of de executiemethode. De doodstraf schendt het meest fundamentele mensenrecht: het recht op leven. Het is een wrede, onmenselijke en vernederende straf.
