In Griekenland begint op 10 januari een absurd proces tegen reddingswerkers

In de aanloop naar het proces op 10 januari 2023 tegen 24 reddingswerkers, waaronder de Nederlander Pieter Wittenberg, de Duits-Ierse Seán Binder en de Syrische Sarah Mardini (op wiens verhaal de Netflix-film The Swimmers is gebaseerd) herhaalt Amnesty International haar oproep aan de Griekse autoriteiten om hulpverlening aan vluchtelingen niet te criminaliseren en de aanklachten in te trekken.

Seán Binder, een Duits-Ierse getrainde duiker, Sarah Mardini, een Syrische vluchteling, en Pieter Wittenberg, die als schipper op een reddingsboot werkte, staan terecht samen met 21 andere vrijwilligers van een erkende maatschappelijke organisatie. Ze worden vervolgd op basis van oneerlijke en ongegronde beschuldigingen, simpelweg voor het helpen van vluchtelingen en migranten die op zee dreigden te verdrinken.

‘Mensen redden is geen misdrijf’

‘Sarah en Seán deden wat ieder van ons zou moeten doen als we in hun positie zouden zijn. Mensen helpen die dreigen te verdrinken op een van de dodelijkste zeeroutes van Europa is geen misdrijf’, zegt Nils Muižnieks van Amnesty International. ‘Dit proces laat zien hoe de Griekse autoriteiten tot het uiterste zullen gaan om humanitaire hulp af te schrikken en migranten en vluchtelingen te ontmoedigen om veiligheid te zoeken aan de kusten van het land, iets wat we in een aantal Europese landen zien. Het is absurd dat dit proces überhaupt plaatsvindt. Alle aanklachten tegen de reddingswerkers moeten onmiddellijk worden ingetrokken.’

Mogelijk lange gevangenisstraffen

Nadat Mardini en Binder in augustus 2018 waren gearresteerd, brachten ze meer dan 100 dagen door in de gevangenis voordat ze op borgtocht werden vrijgelaten. Het komende proces heeft betrekking op beschuldigingen van onder meer spionage en valsheid in geschrifte, waarop tot 8 jaar gevangenisstraf gegeven kan worden. Tegen Mardini en Binder loopt ook nog een ander onderzoek op basis van ongegronde beschuldigingen van mensensmokkel, fraude, lidmaatschap van een criminele organisatie en het witwassen van geld, waarop een maximumstraf van 20 jaar staat. Het onderzoek loopt nu al meer dan 4 jaar.

‘De straf die boven mijn hoofd zou kunnen hangen, is 20 tot 25 jaar’, zegt Pieter Wittenberg zelf in zijn interview met Amnesty. Over de dagvaarding zegt hij: ‘Er stond in dat we met kijkers op het strand stonden, alsof dat strafbaar zou kunnen zijn. Dat ontwikkelt zich nu in het proces, het dossier vult zich en je ziet dat de Griekse Justitie er bloedserieus over is. En dat die 20 tot 25 jaar wel degelijk boven je hoofd hangen. Ik kan niet zeggen dat ik erop reken, maar ik hoop erop dat we vrijgesproken worden. Omdat het aan het eind van de dag toch niet zo kan zijn dat als je mensen probeert te redden en bij te staan, dat dat strafbaar zou kunnen zijn.’

Dagmar Oudshoorn, directeur van Amnesty Nederland: ‘Gelukkig zijn er moedige mensen die actie ondernemen als ze mensen in nood zien. Zij verdienen geen celstraf, maar al onze steun. Zodat mensen in Europa andere mensen in nood een helpende hand blijven bieden in plaats van weg te kijken uit angst voor represailles of omdat het ver weg gebeurt.’

Achtergrond

Pieter Wittenberg

De Nederlander Pieter Wittenberg vertrok in 2016 naar Lesbos. Hij wilde als ervaren schipper vluchtelingen op zee helpen. Hij begeleidde boten met vluchtelingen en migranten veilig naar de kust. Ook deelde hij kleding en voedsel uit.

Sara Mardini

Sarah, die oorspronkelijk uit Syrië komt, arriveerde in 2015 als vluchteling op Lesbos. Nadat de motor van de boot waarop ze reisde uitviel, redden Sarah en haar zus Yusra achttien medepassagiers door de zinkende boot naar de kust te duwen. Yusra kwam in 2016 uit voor het Team Refugees op de Olympische Spelen in Rio de Janeiro. Het verhaal van de zussen was de inspiratiebron voor de Netflix-film The Swimmers. Sarah keerde in 2016 terug naar Griekenland en ging vrijwilligerswerk doen bij een Griekse ngo, waar ze Seán ontmoette. Ze woont en studeert nu in Berlijn.

Seán Binder

Seán Binder, een Duits staatsburger die opgroeide in Ierland, is een gediplomeerd duiker die migranten en vluchtelingen uit de zee redde voor de kust van Lesbos, Griekenland. Momenteel werkt hij in Londen.

Het proces, dat op 10 januari 2023 zal worden gehouden in het Hof van Beroep van de Noord-Egeïsche Eilanden op Lesbos, was eerder om procedurele redenen verdaagd in november 2021. De verwachting is dat het proces weken of mogelijk maanden zal duren.

Lees hier het Amnesty-rapport Europe: Punishing compassion: Solidarity on trial in Fortress Europe over de vervolging van mensen die vluchtelingen en migranten te hulp schoten. Beluister hier de podcast waarin Seán Binder zijn verhaal vertelt.