Gerechtigheid voor alle slachtoffers: de basis voor vrede in Israël en Bezet Palestijns Gebied

Amnesty International zegt dat staten moeten laten zien dat ze zich echt inzetten voor internationale gerechtigheid. Alleen dan worden daders van oorlogsmisdrijven verantwoordelijk gehouden, en is er gerechtigheid voor slachtoffers van oorlogsmisdrijven, misdaden tegen de menselijkheid en genocide in Israël en Bezet Palestijns Gebied.

Dit stelt de mensenrechtenorganisatie na de jaarlijkse bijeenkomst van landen die verbonden zijn aan het Internationaal Strafhof (ICC) in Den Haag. “Het internationale rechtssysteem ligt onder vuur en het bestaan wordt bedreigd. Er is dan ook geen betere lakmoesproef voor het internationale rechtssysteem dan in Israël en Bezet Palestijns Gebied. Staten moeten hun toewijding aan internationale gerechtigheid tonen door instellingen zoals het ICC te steunen en hun rechtspleging te beschermen”, zegt Agnès Callamard, secretaris-generaal van Amnesty International.

Eerder documenteerde Amnesty International uitgebreid hoe Israël genocide heeft gepleegd en blijft plegen op Palestijnen in Gaza, zelfs ondanks het staakt-het-vuren, en hoe het voortdurende apartheidsbewind neerkomt op misdaden tegen de menselijkheid. Vandaag publiceert de mensenrechtenorganisatie diepgaand onderzoek over de oorlogsmisdrijven en misdaden tegen de menselijkheid die zijn gepleegd door Hamas en andere gewapende groeperingen tijdens en na de aanvallen van op 7 oktober 2023.

Routekaart naar gerechtigheid

Amnesty roept iedereen in Israël, het Bezette Palestijns Gebied en wereldleiders op om een routekaart voor gerechtigheid en schadevergoeding te ontwikkelen en zich daaraan te committeren. Deze kaart moet gericht zijn op het beëindigen van de genocide door Israël, de apartheid en de onwettige bezetting van Palestijns gebied, en tegelijkertijd de misdaden van Hamas en andere Palestijnse gewapende groeperingen volgens het internationaal recht aanpakken.

Om gerechtigheid te bereiken en om te voorkomen dat verschillende instellingen en landen dubbel werk doen, moet internationaal recht leidend zijn in de routekaart. Er moet goede coördinatie zijn tussen nationale en internationale instanties en instellingen om te zorgen dat ze elkaar goed aanvullen

Daarbij gaat het om ICC-onderzoeken naar Israëlische en Palestijnse misdrijven. Onderzoekers en andere justitiële partijen moeten ongehinderde toegang hebben. Zulke onderzoeken moeten rekening houden met de genocide en misdaden tegen de menselijkheid van apartheid door Israël, evenals met misdaden door Palestijnse gewapende groeperingen vóór de aanslagen van 7 oktober 2023, tijdens de aanslagen en daarna. Zo moet ervoor worden gezorgd dat alle personen, inclusief de hoofdverantwoordelijkheden, voor de rechter worden gebracht – voor zover zij nog in leven zijn.

De routekaart moet staten verplichten tot steun aan en volledige samenwerking met instanties zoals de VN-onderzoekscommissie en het ICC. Staten moeten de arrestatiebevelen van ICC uitvoeren en alles doen om ervoor te zorgen dat de sancties en beperkingen tegen Palestijnse mensenrechtenorganisaties worden opgeheven. Deze mensenrechtenorganisaties leggen al decennialang schendingen van het internationaal recht vast en komen op voor de slachtoffers.

De voortdurende genocide, apartheid en onwettige bezetting door Israël

Twee maanden na het staakt-het-vuren en de vrijlating van alle levende Israëlische gijzelaars, plegen de Israëlische autoriteiten nog steeds genocide op Palestijnen in de bezette Gazastrook. Zonder gestraft te worden, creëren ze opzettelijk levensomstandigheden die gericht zijn de fysieke vernietiging van Palestijnen.

Amnesty International publiceerde onlangs een juridische analyse van de huidige situatie met getuigenissen van lokale bewoners, medisch personeel en humanitaire hulpverleners die de erbarmelijke omstandigheden voor Palestijnen in Gaza benadrukken. Hieruit blijkt hoe de genocide voortduurt. Ondanks een afname van de omvang van de aanvallen en enkele minimale verbeteringen, is er tot op de dag van vandaag geen betekenisvolle verandering in de omstandigheden die Israël de Palestijnen in Gaza oplegt. Ook zijn er geen aanwijzingen dat de intentie van Israël is veranderd.

Sinds het staakt-het-vuren van 9 oktober 2025, zijn ten minste 370 mensen, onder wie 140 kinderen, omgekomen bij Israëlische aanvallen. Als onderdeel van de al 2 jaar aanhoudende genocide, hongerde Israël Palestijnse burgers opzettelijk uit door essentiële hulp en noodhulp, waaronder medische benodigdheden en noodzakelijke apparatuur om vitale infrastructuur te herstellen, te beperken.

Palestijnen zijn keer op keer gedwongen verplaatst, waardoor zij nog meer hebben moeten lijden. In totaal zijn minstens 70.000 Palestijnen gedood en 200.000 gewond geraakt. Velen van hen liepen ernstige, levensveranderende verwondingen op.

De Israëlische autoriteiten negeerden drie reeksen bindende uitspraken van het Internationaal Gerechtshof; ze lieten na degenen die verdacht worden van genocide te onderzoeken of te vervolgen, en riepen ambtenaren die genocidale uitspraken deden niet ter verantwoording. Israëlische functionarissen die verantwoordelijk zijn voor het beramen en plegen van genocide blijven aan de macht. Hierdoor hebben zij in feite vrij spel om door te gaan met het plegen van wreedheden.

“Het is tegen deze achtergrond van apartheid en onwettige bezetting dat Israël opzettelijk massale hongersnood, ongekend bloedvergieten, verwoestingen en massale, gedwongen verplaatsingen veroorzaakte en humanitaire hulp tegenhield – allemaal voorbeelden van de voortdurende genocide”, aldus Agnès Callamard.

Straffeloosheid

Het apartheidssysteem en de onwettige bezetting door Israël hebben een zware tol geëist van Palestijnen op de Westelijke Jordaanoever, inclusief Oost-Jeruzalem. Israëlische militaire operaties hebben 995 Palestijnen gedood, onder wie ten minste 219 kinderen, tienduizenden ontheemd en grote schade aangericht aan essentiële infrastructuur, huizen en landbouwgrond.

De afgelopen 2 jaar escaleerden de door de staat gesteunde aanvallen door kolonisten, met als gevolg doden, gewonden en ontheemding van Palestijnen. United Nations Office for the Coordination of Humanitarian Affairs (OCHA) documenteerde sinds januari 2025 meer dan 1600 aanvallen door kolonisten. Vooral Palestijnse herdersgemeenschappen in Area C worden getroffen door deze golf van aanhoudend, door de staat gesteund geweld.

Het vredesplan van Trump is het laatste in een reeks hopeloos gebrekkige initiatieven van ‘oplossingen’. In feite schuiven deze voorstellen het internationaal recht aan de kant en belonen ze Israël impliciet voor de onwettige bezetting, illegale nederzettingen en apartheidspolitiek. Dit zijn de kern oorzaken van de voortdurende wreedheden die Israël de Palestijnen aandoet.

Falen internationale gemeenschap heeft geleid tot genocide op Palestijnen

De voorwaarden van het huidige staakt-het-vuren versterken het apartheidssysteem van Israël en zijn onwettige bezetting alleen maar nog meer en vergroten het onrecht. Door het opleggen van een ‘veiligheidszone’ (bufferzone) in Gaza dreigt Israël zijn onwettige bezetting permanent te maken en de Palestijnen hun vruchtbaarste land te ontnemen.

Ook dreigt hierdoor de territoriale versnippering die ten grondslag ligt aan de apartheidspolitiek van Israël in stand te worden gehouden, omdat Palestijnen in de rest van het Bezette Gebied niet vrij kunnen bewegen.
Israëlische troepen die verantwoordelijk zijn voor willekeurige detentie, gedwongen verdwijningen en systematische marteling van Palestijnse gevangenen worden niet gestraft. In een recent overzicht van de staat van dienst van Israël beschreef het VN-Comité tegen Foltering “een de facto staatsbeleid van georganiseerde en structurele marteling en mishandeling, dat sinds 7 oktober 2023 ernstig is geïntensiveerd” en uitte het zijn ernstige bezorgdheid over “wijdverbreide beschuldigingen van seksueel misbruik van Palestijnse gevangenen, zowel mannen als vrouwen.

“De internationale gemeenschap laat het opzettelijk na om Israël verantwoordelijk te houden voor zijn misdrijven volgens het internationaal recht en slaagt er niet in om het land te dwingen zich te houden aan de aanbevelingen van VN-mechanismen en internationale mensenrechtenorganisaties. Deze opstelling heeft de onwettige bezetting en apartheid door Israël versterkt en rechtstreeks geleid tot de genocide door Israël op Palestijnen in Gaza vandaag”, aldus Agnes Callamard.

Misdaden tegen de menselijkheid door Hamas en andere gewapende groeperingen

Het is essentieel dat er ook verantwoording komt voor de misdrijven die zijn begaan door Palestijnse gewapende groeperingen. Meer dan 2 jaar na de door Hamas geleide aanvallen op Zuid-Israël op 7 oktober 2023 komen er nog steeds verhalen naar buiten over de wreedheden die Palestijnse gewapende groeperingen die dag begingen en hoe zij daarna de mensen die ze in Gaza gevangenhielden behandelden. Overlevenden van de aanvallen, waaronder voormalige gijzelaars en hun families, blijven hun ervaringen delen en roepen op tot gerechtigheid en genoegdoening.

In het vandaag gepubliceerde rapport zet Amnesty International uiteen hoe de militaire vleugel van Hamas, de Al-Qassam-brigades, en andere Palestijnse gewapende groeperingen oorlogsmisdrijven en misdaden tegen de menselijkheid begingen tijdens hun aanval op Zuid-Israël en tegen gijzelaars die ze daarna in Gaza vasthielden.

Amnesty International legde vast hoe Hamas-troepen en andere Palestijnse gewapende groeperingen in de vroege ochtend van 7 oktober 2023 een gecoördineerde aanval uitvoerden op voornamelijk civiele locaties. Ongeveer 1.200 mensen werden gedood, waarvan meer dan 800 burgers, onder wie 36 kinderen. De slachtoffers waren voornamelijk Joodse Israëli’s, maar er waren ook Bedoeïenen die Israëlisch staatsburger waren, en tientallen buitenlandse migrantenarbeiders, studenten en asielzoekers. Meer dan 4.000 mensen raakten gewond en honderden huizen en niet militaire gebouwen werden verwoest of onbewoonbaar gemaakt.

Aanvallen 7 oktober onderdeel van structurele en systematische aanval op burgerbevolking

Amnesty analyseerde het patroon van de aanvallen, bewijsmateriaal en de specifieke inhoud van de communicatie tussen strijders tijdens de aanvallen, evenals verklaringen van Hamas en leiders van andere gewapende groeperingen. De conclusie is dat deze misdrijven werden gepleegd als onderdeel van een structurele en systematische aanval op de burgerbevolking. Uit het rapport bleek dat strijders instructies hadden gekregen om aanvallen op burgers uit te voeren.
“Hamas en andere Palestijnse gewapende groeperingen toonden een weerzinwekkende minachting voor mensenlevens”, zegt Callamard. “Ze richtten zich opzettelijk en systematisch op burgers op locaties zoals hun huizen of tijdens een muziekfestival, met het duidelijke doel om gijzelaars te nemen. Dit komt neer op een oorlogsmisdrijf. Ze hebben opzettelijk honderden burgers gedood door met vuurwapens en granaten doodsbange mensen, waaronder gezinnen met jonge kinderen, uit hun schuilplaatsen te verdrijven of hen aan te vallen terwijl ze op de vlucht waren. Amnesty International documenteerde ook bewijzen dat sommige Palestijnse aanvallers mensen sloegen of seksueel misbruikten tijdens de aanval en de lichamen van degenen die zij hadden gedood, mishandelden.

Mishandeling, seksueel en psychologisch misbruik

Hamas beweerde dat zijn troepen niet betrokken waren bij het gericht doden, ontvoeren of mishandelen van burgers tijdens de aanvallen van 7 oktober 2023. Ook zegt Hamas dat veel burgers werden gedood door Israël. Hoewel sommige burgers inderdaad zijn gedood door Israëlische troepen die de aanval probeerden af te slaan, trekt Amnesty echter een andere conclusie dan Hamas. Op basis van uitgebreide videobeelden, getuigenverklaringen en ander bewijsmateriaal concludeert de organisatie dat Hamas en andere Palestijnse strijders – zij richtten zich op burgerlocaties ver van militaire doelen – de meeste burgers opzettelijk doodden.

De Palestijnse strijders, waaronder Hamas-troepen, waren eveneens verantwoordelijk voor de ontvoering van burgers op meerdere locaties en het plegen van fysiek, seksueel en psychologisch misbruik tegen de mensen die zij gevangen hadden genomen.

Nog eens 251 mensen – voornamelijk burgers, onder wie ouderen en jonge kinderen – werden op 7 oktober 2023 als gijzelaars naar Gaza gebracht. De meerderheid van deze 251 mensen werd levend gevangengenomen en vastgehouden. Volgens berichten waren 36 van hen al dood toen ze werden gevangengenomen. Ze werden weken, maanden of in sommige gevallen meer dan 2 jaar vastgehouden.
Sommige gijzelaars die levend terugkeerden, vertelden Amnesty International of op openbare platforms dat ze gedurende een deel of de hele periode van hun gevangenschap in ondergrondse tunnels waren geketend. Ze ondergingen intensief geweld, ontberingen en psychisch misbruik, waaronder dreigementen met executie. Sommige gijzelaars werden blootgesteld aan seksueel geweld, waaronder seksuele aanranding, dreigementen met gedwongen huwelijken of gedwongen naaktheid. Ten minste zes gijzelaars werden door hun ontvoerders vermoord.

Onderzoeksmethode

Amnesty International interviewde zeventig mensen, waaronder zeventien overlevenden van de aanslagen van 7 oktober 2023, familieleden van slachtoffers, forensische experts, medische professionals, advocaten, journalisten en andere onderzoekers. Amnesty’s onderzoekers bezochten enkele locaties van de aanvallen en bekeken meer dan 350 video’s en foto’s van de aanvallen en van mensen die in Gaza gevangen werden gehouden.

Uit het onderzoek van Amnesty International bleek dat Hamas en andere Palestijnse gewapende groeperingen zich schuldig maakten aan misdaden tegen de menselijkheid, zoals “moord”, “uitroeiing”, “gevangenisstraf of andere ernstige vrijheidsberoving in strijd met de fundamentele regels van het internationaal recht”, “gedwongen verdwijning”, “foltering”, “verkrachting … of elke andere vorm van seksueel geweld van vergelijkbare ernst” en “andere onmenselijke handelingen”.

“De afschuwelijke staat van dienst van Israël op het gebied van schendingen tegen Palestijnen, waaronder decennia van onwettige bezetting, apartheid tegen Palestijnen en de voortdurende genocide tegen Palestijnen in Gaza, kan deze misdaden op geen enkele manier rechtvaardigen”, zegt Agnes Callamard. “Het ontslaat Palestijnse gewapende groeperingen evenmin van hun verplichtingen onder het internationaal recht. De schendingen door Palestijnse gewapende groeperingen in het kader van de aanslagen van 7 oktober 2023 moeten worden erkend en veroordeeld als de gruwelijke misdaden die ze zijn. Hamas moet ook onvoorwaardelijk het resterende lichaam in Gaza van één persoon die tijdens de aanslagen is omgekomen, teruggeven zodra het is gevonden.”

De autoriteiten van de Staat Palestina moeten de ernstige schendingen van het internationaal recht door Palestijnse gewapende groeperingen publiekelijk erkennen en veroordelen. Zij moeten ook onafhankelijk, en onpartijdig onderzoek doen om de verdachten van schendingen en misdrijven te identificeren en volledig meewerken met internationale onderzoekscommissies, door onder meer bewijsmateriaal te delen.

Internationale rechtspraak nodig voor alle slachtoffers

Het lopende onderzoek van het Internationaal Strafhof (ICC) naar de “situatie in Palestina” en de arrestatiebevelen die het hof uitvaardigde tegen premier Netanyahu en voormalig minister van Defensie Yoav Gallant vanwege oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid blijven cruciaal voor het vooruitzicht op echte verantwoordingsplicht.

Het nemen van maatregelen om hoge Israëlische functionarissen verantwoordelijk te stellen voor hun misdaden volgens het internationaal recht is een essentiële stap op weg naar het beëindigen van de genocide door Israël in Gaza. Dit is ook van belang om het vertrouwen in het internationaal recht te herstellen en te waarborgen dat alle slachtoffers van oorlogsmisdrijven en misdaden tegen de menselijkheid toegang krijgen tot gerechtigheid, waarheid en schadevergoeding.

Daarnaast moet het ICC doorgaan met het onderzoeken van misdaden die Palestijnse gewapende groeperingen pleegden voor, tijdens en na de aanslagen van 7 oktober 2023, zodat verdachten van misdaden tegen de menselijkheid en oorlogsmisdaden voor de rechter worden gebracht.

“Verantwoordingsplicht staat niet ter discussie. De daders van internationale misdrijven moeten voor de rechter worden gebracht en de instanties die zij vertegenwoordigen moeten een koers inzetten die is gebaseerd op mensenrechten en internationaal recht, door wetgeving aan te nemen om herhaling van toekomstige schendingen te voorkomen”, aldus Agnès Callamard.

“Alle partijen moeten hun verantwoordelijkheid erkennen en samenwerken met onderzoeksinstanties en internationale rechtsmechanismen, zoals de VN-onderzoekscommissie en het ICC hun aanbevelingen uitvoeren en hen in staat te stellen bewijsmateriaal te verzamelen, te bewaren en te analyseren met het oog op verantwoordingsplicht,” zegt Callamard. “Slachtoffers moeten worden gehoord, erkend en effectieve genoegdoening krijgen, met inbegrip van schadevergoeding. Zonder dergelijke concrete maatregelen om waarheid en gerechtigheid te waarborgen, kan er geen echte vrede zijn.”