Israël/OPT: Onderhandelen met mensen als inzet moet stoppen
Palestijnse gewapende groeperingen moeten alle gegijzelde burgers in de bezette Gazastrook onmiddellijk en onvoorwaardelijk vrijlaten. Bijna 2 jaar na de door Hamas geleide aanvallen in Zuid-Israël herhaalt Amnesty International deze dringende oproep.
Amnesty herhaalt eveneens de oproep tot een onmiddellijk staakt-het-vuren en tot het beëindigen van de voortdurende genocide op Palestijnen in Gaza door Israël. De afgelopen maand heeft Israël zijn vernietigingscampagne tegen Palestijnen in Gaza opgevoerd. Door opzettelijk civiele infrastructuur te verwoesten en honderdduizenden Palestijnen met geweld te verdrijven, zijn honderden burgers opgeteld bij het almaar stijgende dodental. Hiermee toont Israël zijn vastberadenheid om de Palestijnen te vernietigen.
De huidige militaire escalatie van Israël in Gaza, met name in Gaza-stad, heeft niet alleen rampzalige gevolgen voor Palestijnen die proberen om een opgelegde hongersnood en gedwongen ontheemding te overleven, maar brengt ook het leven in gevaar van Israëli’s en anderen die door Palestijnse gewapende groeperingen worden gegijzeld. Op 20 september 2025 publiceerden de Al-Qassam Brigades (de militaire vleugel van Hamas) wat zij omschreven als een “afscheidsfoto” met foto’s van mensen die nog steeds gegijzeld worden. Hierna werd de vrees voor het lot van de gegijzelden nog groter.
Hamas gebruikt burgers en soldaten als onderhandelingsmiddel
Van de 47 mensen die nog altijd onrechtmatig worden vastgehouden, zijn er naar schatting ongeveer 20 in leven, allemaal mannen. Zij lopen een groot risico op de dood, marteling en andere vormen van mishandeling. Zij zijn de laatsten van de 251 mensen – voornamelijk burgers – die tijdens de brute aanvallen van Hamas op 7 oktober 2023 zijn ontvoerd, in de meeste gevallen levend, en naar Gaza zijn gebracht. De meerderheid werd levend ontvoerd. In 36 gevallen echter zouden Palestijnse aanvallers de lichamen van mensen die tijdens de aanvallen zijn gedood, hebben meegenomen. Gijzelneming is een ernstige schending van het internationaal humanitair recht en vormt een oorlogsmisdrijf.
“Elke seconde nietsdoen, kost meer levens en vergroot de verschrikkingen van burgers. Een onmiddellijk staakt-het-vuren is niet alleen een morele plicht, het is een mondiale verantwoordelijkheid. Israël moet onmiddellijk een einde maken aan de genocide op Palestijnen in Gaza, met inbegrip van het opzettelijke uithongerings- en massale ontheemdingbeleid. Palestijnse gewapende groeperingen moeten onmiddellijk alle burgergijzelaars vrijlaten”, zegt Agnès Callamard, secretaris-generaal van Amnesty International.
“In afwachting van hun vrijlating moet Hamas ervoor zorgen dat alle gijzelaars humaan worden behandeld, toegang krijgen tot internationale waarnemers en regelmatig op waardige wijze kunnen communiceren met hun familie en dierbaren. Hamas en andere Palestijnse gewapende groeperingen moeten onmiddellijk en zonder voorwaarden de stoffelijke overschotten teruggeven van alle personen die op 7 oktober 2023 zijn omgebracht en ontvoerd. Elke weigering hiertoe blijft een ernstig misdrijf onder internationaal recht en houdt families in onzekerheid en angst over het lot van hun dierbaren.”
Uit verklaringen en acties van Hamas en de Palestijnse Islamitische Jihad blijkt duidelijk dat zij zowel burgers als soldaten als onderhandelingsmiddel gebruiken om de Israëlische autoriteiten te dwingen hun militaire aanvallen te staken, alle willekeurig vastgehouden Palestijnse gevangenen vrij te laten en een einde te maken aan de blokkade van Gaza en hun onwettige bezetting van het Palestijnse grondgebied. Dit gedrag komt overeen met de definitie van gijzeling volgens het internationaal recht.
Willekeurige detentie duizenden Palestijnen moet stoppen
Sinds oktober 2023 hebben de Israëlische autoriteiten het aantal detenties van Palestijnen in het hele bezette Palestijnse gebied (OPT) drastisch opgevoerd. Volgens Hamoked houden de Israëlische autoriteiten op 1 september 2025 11.040 Palestijnen vast. Sommigen van hen zitten al tientallen jaren in de gevangenis. Meer dan de helft – ongeveer 57% – wordt zonder aanklacht of proces vastgehouden op grond van administratieve detentie of de wet op onwettige strijders. Volgens het Jerusalem Legal Aid and Human Rights Center (JLAC) worden de lichamen van ten minste 730 Palestijnen door Israël als onderhandelingsmiddel gebruikt, sommigen al tientallen jaren.
Amnesty International eist dat Israël onmiddellijk de duizenden Palestijnen die het willekeurig vasthoudt, vrijlaat, een einde maakt aan het misbruik van Palestijnse gevangenen, waaronder marteling, uithongering en seksueel geweld, en stopt met de al lang bestaande illegale praktijk om Palestijnse lichamen vast te houden als onderhandelingsmiddel.
“Er kan geen rechtvaardiging zijn voor het gijzelen van mensen of voor de langdurige willekeurige detentie van personen zonder aanklacht of proces. De wereld mag de menselijkheid niet de rug toekeren”, aldus Agnès Callamard.
Mishandeling, seksueel en psychologisch misbruik van gijzelaars in gevangenschap
Israëli’s en mensen met andere nationaliteiten die werden gegijzeld, maken sinds 7 oktober 2023 een gruwelijke beproeving door. Alle gijzelaars werden incommunicado vastgehouden. Daardoor was er tot het moment van hun vrijlating geen contact mogelijk met familie. Ook was het voor gijzelaars niet mogelijk om toegang te krijgen tot het Internationale Comité van het Rode Kruis (ICRC). Veel families kregen maandenlang of langer geen teken van leven van hun dierbaren, wat hun leed verergerde.
Vrijgelaten gijzelaars verklaarden aan Amnesty International, media of medische professionals dat zij tijdens hun gevangenschap zijn mishandeld. Eén van hen vertelde Amnesty International dat hij en vier andere mannen gedurende meerdere dagen werden geslagen nadat zij waren opgepakt, en beschreef hoe zij in een tunnel werden vastgehouden en onvoldoende voedsel en water kregen.
Ten minste vijf andere mannen en een vrouw verklaarden publiekelijk dat zij zijn geslagen en op andere wijze fysiek zijn mishandeld. Vier vrouwen, twee meisjes en twee mannen verklaarden dat zij zijn blootgesteld aan seksueel geweld, gedwongen naaktheid of dreigingen met gedwongen huwelijken. Deze vormen van fysiek en seksueel geweld vallen volgens het internationaal recht onder marteling of andere vormen van mishandeling.
Een medisch professional die betrokken was bij de behandeling van gijzelaars die in november 2023 werden vrijgelaten, vertelde Amnesty International dat sommige gijzelaars meldden dat ze waren geslagen, gedwongen waren om getuige te zijn van of deel te nemen aan gewelddadige handelingen, in isolatie of totale duisternis waren opgesloten en verstoken waren van basisbehoeften. Dit leidde tot ernstige en langdurige gevolgen voor hun geestelijke en lichamelijke gezondheid.
VN bevestigt seksueel geweld door gijzelnemers
De Onafhankelijke Internationale Onderzoekscommissie voor het Bezette Palestijnse Gebied (inclusief Oost-Jeruzalem) en Israël (VN-onderzoekscommissie) Het bureau van de speciale vertegenwoordiger van de secretaris-generaal van de VN voor seksueel geweld in conflictsituaties en het bureau van de aanklager van het Internationaal Strafhof meldden ook dat zij bewijzen hadden gevonden van seksueel geweld, waaronder verkrachting, tegen gijzelaars.
De Kamer van Vooronderzoek van het ICC merkte bij het arrestatiebevel tegen Mohammed Diab Ibrahim Al-Masri (bekend als Mohammed Deif, commandant van de militaire vleugel van Hamas) op dat “sommige gijzelaars, voornamelijk vrouwen, tijdens hun gevangenschap in Gaza het slachtoffer waren van seksueel en gendergerelateerd geweld, waaronder gedwongen penetratie, gedwongen naaktheid en vernederende en onterende behandeling”.
Psychologische mishandeling en vernedering gijzelaars
Hamas en de Palestijnse Islamitische Jihad hielden alle gijzelaars incommunicado vast. Gijzelaars mochten geen contact hebben met de buitenwereld. Ze verstrekten geen lijst van gijzelaars, noch deelden ze details en updates over de verblijfplaats of toestand van de gijzelaars.
Volgens getuigenissen van vrijgelaten gijzelaars die Amnesty en medische professionals optekenden, hielden Palestijnse gewapende groeperingen familieleden opzettelijk van elkaar gescheiden. Sommige kinderen werden volledig alleen vastgehouden. Erez Calderon was 11 jaar oud toen hij uit Nir Oz werd ontvoerd. Zijn ontvoering werd vastgelegd op een door Amnesty International geverifieerde video. Erez vertelde aan Israëlische media dat hij apart van zijn vader en zus werd vastgehouden. Dit werd in afzonderlijke mediaberichten bevestigd door familieleden van Erez.
Hamas en Palestijnse gewapende groeperingen publiceerden foto’s en video’s van gijzelaars die vaak gewond, in pijn of angst te zien zijn of smeken om hun leven of vrijlating. Ze lieten gijzelaars ook voor het oog van de menigte paraderen tijdens hun ontvoering en tijdens vernederende “vrijlatingsceremonies”. Het onderwerpen van gijzelaars aan een dergelijke vernederende en onterende behandeling is een vorm van schending van de persoonlijke waardigheid. Dat is verboden volgens het internationaal humanitair recht en komt neer op een oorlogsmisdrijf.
Eind juli en begin augustus 2025 plaatsten Palestijnse gewapende groeperingen video’s online waaruit bleek was dat twee gijzelaars ernstig werden mishandeld. In een video met het logo van de Al-Quds Brigades, de militaire vleugel van de Palestijnse Islamitische Jihad is te zien hoe één van de gijzelaars, Rom Braslavski, uitgemergeld en huilend op de vloer van een tunnel ligt. Hij zegt dat hij te zwak is om te staan en op het punt staat te sterven.
De Al-Qassam Brigades plaatsten op 2 augustus 2025 een video waarin een uitgemergelde Evyatar David in een tunnel gedwongen wordt om een gat, volgens hem zijn eigen graf, te graven. Hij beschrijft in detail en met verwijzing kalender de opeenvolgende dagen zonder voedsel. Gedwongen worden om onder deze omstandigheden je eigen graf te graven komt neer op marteling. Dat geldt ook voor het gedurende langere tijd opzettelijk onthouden van voedsel tijdens gevangenschap en psychologische mishandeling.
Het gijzelen van personen en het uitzenden van video’s van hun lijden is niet alleen een misdrijf tegen de directe slachtoffers, maar de onzekerheid en angst die dit veroorzaakt bij hun naasten komt neer op marteling of andere vormen van mishandeling.
Gijzeling en achterhouden van stoffelijke resten
Volgens een database van de Israëlische krant Haaretz,die is gecontroleerd aan de hand van andere datasets, waren 27 van de 251 mensen die tijdens de door Hamas geleide aanvallen in het zuiden van Israël zijn ontvoerd, soldaten in actieve dienst. De overgrote meerderheid van de overige 224 mensen waren burgers. Het ging om 124 mannen, 64 vrouwen en 36 kinderen. Onder degenen die uit Israël werden ontvoerd, bevonden zich zestien kinderen jonger dan 10 jaar en negen mensen ouder dan 80 jaar. De meeste ontvoerde personen waren Joodse Israëli’s, onder wie enkele met een dubbele nationaliteit. Zeven waren bedoeïenen met Israëlisch staatsburgerschap. Ten minste 35 waren buitenlanders. 36 slachtoffers waren al dood toen ze naar Gaza werden gebracht.
Op basis van videobeelden en getuigenverklaringen documenteerde Amnesty International gevallen waarin individuen, stellen en gezinnen op 7 oktober 2023 uit hun huizen in verschillende burgergemeenschappen werden verdreven en naar Gaza werden gebracht, onder meer door leden van de Al-Qassam-brigades. Ook documenteerde Amnesty International de ontvoering van jongeren die op het Nova-muziekfestival of in de omgeving waren. Sommige jongeren werden verdreven uit raketbeschermingsruimtes waar ze zich schuilhielden.
Amnesty International toonde ook aan dat Palestijnse strijders, waarschijnlijk zowel de Al-Qassam-brigades als de Al-Aqsa-martelaarsbrigades, lichamen van mensen die tijdens aanvallen in Zuid-Israël waren gedood of dodelijk gewond raakten, naar Gaza brachten. Hierdoor konden families hun dierbaren niet begraven. In veel gevallen wisten zij maandenlang, of zelfs langer, niet of hun dierbaren nog in leven waren of waren gedood.
Uit berichten blijkt dat ten minste 48 gijzelaars die levend waren ontvoerd, in Gaza omkwamen. Anderen werden vrijgelaten na onderhandelingen of gered tijdens Israëlische militaire invallen. Tijdens één van deze Israëlische invallen werden honderden Palestijnen gedood.
Doden van gijzelaars
De Al-Qassam Brigades, de militaire vleugel van Hamas, en de Al-Quds Brigades, de militaire vleugel van de Palestijnse Islamitische Jihad, dreigden publiekelijk de Israëlische gijzelaars te doden als vergelding voor Israëlische acties of om reddingsoperaties door het Israëlische leger te dwarsbomen.
Op 1 september 2024 maakte het Israëlische leger bekend dat het de dag ervoor de lichamen van zes Israëlische gijzelaars had geborgen uit een ondergrondse tunnel in Rafah, vlak bij de plek waar hun troepen in augustus 2024 een andere gijzelaar, de 52-jarige Qaid Farhan Alkadi, levend hadden aangetroffen in een tunnel. Een dag erna plaatste Abu Obaida, de woordvoerder van de Al-Qassam Brigades, drie verklaringen op sociale media. Hij leek dit te hebben gedaan als reactie op het bericht van het Israëlische leger. In de verklaringen suggereerde Abu Obaida dat de zes gijzelaars waren gedood om te voorkomen dat ze zouden worden gered. In 2025 voerden de Al-Qassam Brigades hun dreigementen om de resterende Israëlische gijzelaars te doden op. Op 15 februari 2025 dwongen zij één van de drie vrijgelaten Israëlische gijzelaars – in het kader van een onderhandelde gevangenenruil – om in een video een zandloper boven een foto van Matan Zangauker te houden. Zangauker was op dat moment nog steeds gegijzeld in Gaza.
De video, geanalyseerd door Amnesty International, bevatte een dreigende boodschap: de tijd voor de overgebleven gijzelaars dringt. Op 24 maart 2025 brachten de Al-Qassam Brigades opnieuw een video uit waarin twee gijzelaars smeekten om een ruil van gijzelaars voor (Palestijnse) gevangenen als hun enige kans om te overleven.
De lichamen van drie van de bekendste gijzelaars die op 7 oktober 2023 waren ontvoerd, de Argentijns-Israëlische Shiri Bibas en haar twee zonen – de negen maanden oude Kfir Bibas en de vierjarige Ariel Bibas – werden uiteindelijk op 21 februari 2025 aan hun familie teruggegeven als onderdeel van een onderhandelde ruil van gijzelaars voor gevangenen. Drie weken daarvoor lieten de Al-Qassam Brigades Yarden Bibas vrij. Hij was de echtgenoot van Shiri en vader van de kinderen en werd apart van zijn vrouw en kinderen vastgehouden.
Sommige gijzelaars werden gedood door het Israëlische leger. De bekendste gevallen zijn die van Yotam Haim (28), Samer Talalka (22) en Alon Shamriz (26), die allemaal op 15 december 2023 werden doodgeschoten in de wijk Shuja’iya in Gaza-stad, waar Israëlische troepen in gevecht waren met lokale Palestijnse gewapende groeperingen. Het Israëlische leger nam onmiddellijk de verantwoordelijkheid voor deze moorden op zich, terwijl het in het geval van drie andere gijzelaars – Nik Beizer, Ron Sherman en Elia Toledano – tien maanden duurde voordat het leger bekendmaakte dat zij in november 2023 bij een luchtaanval waren omgekomen.
Arrestatiebevelen
In mei 2024 vroeg het Openbaar Ministerie bij het Internationaal Strafhof arrestatiebevelen aan tegen Hamas-leiders Ismail Haniyeh, Mohammed Deif en Yahya Sinwar wegens hun vermeende verantwoordelijkheid voor de volgende oorlogsmisdrijven en/of misdrijven tegen de menselijkheid die vanaf 7 oktober 2023 zijn gepleegd: uitroeiing, moord, verkrachting en ander seksueel geweld, gijzeling, marteling en andere onmenselijke handelingen, wrede behandeling en schendingen van de persoonlijke waardigheid. In november 2024 vaardigde het Hof een arrestatiebevel uit tegen Mohammed Deif. De procedure tegen elk van de drie Palestijnse verdachten werd beëindigd, nadat was bevestigd dat zij waren omgekomen bij Israëlische militaire operaties.
In november 2024 vaardigde het Internationaal Strafhof arrestatiebevelen uit tegen de Israëlische premier Benjamin Netanyahu en de Israëlische minister van Defensie Yoav Gallant wegens oorlogsmisdrijven, namelijk het uithongeren van burgers en het opzettelijk richten van aanvallen op de burgerbevolking, alsmede wegens misdrijven tegen de menselijkheid, namelijk moord, vervolging en andere onmenselijke handelingen.
Achtergrond
Tijdens de aanslagen van 7 oktober 2023 in het zuiden van Israël kwamen ongeveer 1.200 mensen om het leven. Meer dan 800 van hen waren burgers, onder wie ten minste 36 kinderen. De slachtoffers waren voornamelijk Joodse Israëli’s, maar er waren ook Bedoeïenen met het Israëlisch staatsburgerschap bij, en tientallen buitenlandse migrantenarbeiders, studenten en asielzoekers. Meer dan 4.000 mensen raakten gewond en honderden huizen en civiele gebouwen werden verwoest of onbewoonbaar gemaakt.
Amnesty International concludeerde dat Palestijnse gewapende groeperingen tijdens de aanslagen schendingen van het internationaal humanitair recht en oorlogsmisdrijven pleegden. Zij begaan nog steeds misdrijven volgens het internationaal recht door het vasthouden en mishandelen van gijzelaars en door de stoffelijke resten van slachtoffers achter te houden voor hun families.
Het militaire offensief dat Israël lanceerde in de nasleep van de aanslagen van 7 oktober 2023 doodde volgens het in Gaza gevestigde ministerie van Volksgezondheid meer dan 65.000 mensen, onder wie meer dan 18.000 kinderen. Meer dan 200.000 mensen raakten gewond.
Velen zijn gedood of gewond geraakt bij directe aanvallen op burgers of bij willekeurige aanvallen, waarbij vaak hele families van meerdere generaties zijn weggevaagd. Tienduizenden Palestijnen in Gaza worden nog steeds vermist; hun lichamen liggen vermoedelijk onder het puin van verwoeste gebouwen of in gebieden die ontoegankelijk zijn vanwege Israëlische militaire operaties. Volgens het Bureau voor de coördinatie van humanitaire aangelegenheden van de VN (OCHA) is 78 % van alle gebouwen in Gaza verwoest of beschadigd als gevolg van Israëlische militaire operaties.
In december 2024 concludeerde Amnesty International dat Israël genocide pleegt tegen Palestijnen in Gaza door het doden, toebrengen van ernstig lichamelijk of geestelijk letsel en het opzettelijk opleggen van levensomstandigheden aan Palestijnen in Gaza die zijn berekend om hun fysieke vernietiging te bewerkstelligen. Duizenden Palestijnen uit Gaza, voornamelijk burgers, zijn tijdens de militaire operaties van Israël vastgehouden. Hierbij werden velen onderworpen aan openbare gedwongen naaktheid en marteling voordat ze werden overgebracht naar detentiekampen en gevangenissen in Israël.
De Israëlische autoriteiten onderwierpen hen systematisch aan marteling of andere vormen van mishandeling, waaronder uithongering, fysiek en seksueel geweld. Ze ontzegden de Palestijnen de toegang tot onafhankelijke waarnemers en humanitaire organisaties. Sinds 7 oktober 2023 zijn volgens de Palestijnse commissie voor gedetineerden ten minste 76 Palestijnen omgekomen terwijl zij in Israëlische hechtenis zaten. Het werkelijke aantal Palestijnen dat in hechtenis is omgekomen, ligt vermoedelijk hoger.
De aanslagen van 7 oktober 2023 vonden plaats tegen de achtergrond van de langdurige bezetting van het door Israël Bezette Palestijnse Gebied en de wijdverbreide schendingen van de mensenrechten door Israëlische troepen tegen Palestijnen, waaronder het opleggen van een apartheidsregime aan Palestijnen en de langdurige illegale blokkade van Gaza sinds 2007.
Lees meer op Amnesty International
