Waarom zijn mensenrechtenverdedigers zo belangrijk?
Mensenrechtenverdedigers staan in de frontlinie bij de verdediging van de mensenrechten. Doordat ze ontwikkelingen in hun land van heel nabij meemaken en in hun land over een netwerk beschikken, kunnen zij veranderingen voor elkaar krijgen die voor internationale non-gouvernementele organisaties (ngo’s) veel moeilijker te realiseren zijn. Verdedigers van mensenrechten spelen hierdoor een sleutelrol bij het aan de kaak stellen van schendingen en het voorkomen ervan.
De mate waarin verdedigers van mensenrechten onder vuur liggen, zegt veel over de naleving van die rechten in een land. Je kunt het vergelijken met de kanarie die meeging in de kolenmijnen. Ging het kanariepietje van zijn stokje, dan wisten de mijnwerkers dat ze vanwege de dreiging van een gasexplosie de mijn uit moesten. Aan de behandeling van mensenrechtenverdedigers valt ook af te lezen hoe het met de mensenrechten in een land gesteld is. Als de druk op mensenrechtenverdedigers toeneemt, is dit een belangrijke indicatie dat de mensenrechtensituatie in een land verslechtert. De autoriteiten richten als eerste hun pijlen op de activisten. Zij steken immers hun nek uit om de mensenrechten in hun land te verdedigen en zijn daardoor een gemakkelijk doelwit.
Loujain al-Hathloul (Saudi-Arabië)
Op 28 december 2020 werd Loujain al-Hathloul uit Saudi-Arabië veroordeeld tot een gevangenisstraf van 5 jaar en 8 maanden. Omdat een deel van de straf voorwaardelijk is en Al-Hathloul al sinds mei 2018 gevangenzat, kwam ze op 10 februari 2021 vrij. Daarna kreeg ze een reisverbod van 5 jaar opgelegd. De vrouwenrechtenactivist werd in 2013 wereldwijd beroemd door de video die zij op social media deelde waarin zij een auto bestuurde. Tot 2018 was autorijden door vrouwen nog verboden in Saudi-Arabië.
Die rit kwam haar op een celstraf staan, maar dat wakkerde haar activisme juist aan: zij bleef zich inzetten voor de emancipatie van vrouwen in haar geboorteland en reisde de wereld over om hier aandacht voor te vragen. Vlak voordat het rijverbod voor vrouwen werd opgeheven, werd Al-Hathloul gevangengezet.
De zus van Loujain maakte eerder bekend dat zij is gemarteld en seksueel werd misbruikt. De Saudische autoriteiten hadden aangeboden Al-Hathloul vrij te laten als ze in een videoboodschap zou zeggen dat ze in gevangenschap niet is gemarteld. Loujain al-Hathloul weigerde. Ze zat vast op verdenking van samenzwering met ‘vijandige entiteiten’. Ze had onder andere contact met een Nederlandse diplomaat en een Amnesty-medewerker.
