Mo: ‘Volgens de gemeente waren de demonstraties risicovol, maar mijn vraag is: risicovol in welk opzicht? Vreedzaam protest is nooit een risico voor de samenleving geweest ’
Bekijk ook: Rechtszaak tegen gemeente Amsterdam vanwege demonstratieverbod: lees alles over de dagvaarding en de verhalen van de mese-eisers. Mohamed Elbastawisy (25) is student veiligheids- en beveiligingsmanagement. Hij groeide op in Egypte, waar hij tot zijn 18e woonde. Naast zijn studie werkt Mo als acteur en assistent-regisseur voor film en theater. Hij hoopt ooit zelf te regisseren. Mo kreeg te maken met politiegeweld na een van de demonstraties tijdens het verbod. Hier vertelt hij zijn verhaal.
* Mo heeft zijn ervaringen in het Engels met Amnesty gedeeld. Amnesty heeft zijn verhaal vertaald.
“Tot mijn 18e woonde ik in Egypte. Veel van mijn herinneringen spelen zich af tijdens de Arabische Lente. Een revolutie, vrijheid, mensen die spraken over democratie en veel hoop op een betere toekomst. Helaas werden die dromen de kop ingedrukt. Die gebeurtenissen hebben mij gevormd tot wie ik ben en wie ik wil worden.”
November 2024
“In de week voor 13 november 2024 volgde ik het nieuws op de voet en was ik geschokt door de slechte aanpak van de gebeurtenissen door de Nederlandse autoriteiten. Dit leidde tot een in mijn ogen onvermijdelijke reeks gebeurtenissen: geweld, sociale verdeeldheid en minder vertrouwen in de regering. Wat mij echt schokte, was het besluit van de gemeente Amsterdam om een algemeen demonstratieverbod uit te vaardigen. Ik kreeg meteen flashbacks van de demonstratieverboden in Egypte. De reeks gebeurtenissen was zeer vergelijkbaar. Ik maak mij dan ook grote zorgen over de vele voorstellen die het recht op protest willen inperken, en over de voortdurende onderdrukking van demonstraties door de politie.”
Heel veel politie op de Dam
Mo besloot op woensdag 13 november 2024 naar de Dam te gaan.
“Ik wilde me uitspreken tegen de Nederlandse medeplichtigheid aan de genocide en het algemene protestverbod. De sfeer was heel vreemd voor Nederland: zoveel politieagenten op straat, en politieauto’s in elke straat rond de Dam. Het leek wel oorlog.
Het protest begon en mensen scandeerden dingen als ‘Free Palestine’. Ik zag honderden mensen; ze waren vreedzaam en ik voelde me veiliger tussen de demonstranten dan naast de politie. Het was echt schokkend om te zien hoe de politie willekeurig mensen uit de demonstratie weghaalde, veelal door agenten in burger. Dat riep veel angst op.
Het voelde alsof de demonstranten zichzelf veel beter konden beheersen dan de professionele wetshandhavers. De politie beval de mensen te vertrekken, terwijl ze hen tegelijkertijd van alle kanten omsingelden en willekeurig aanhielden.
Het voelde veiliger om bij de massa te blijven. De politie had ons echter ingesloten en het was moeilijk om te ademen. De politie sloeg mensen met de wapenstok, vooral degenen die een Palestijnse keffiyeh droegen. Vervolgens bracht de politie ons een voor een naar stadsbussen.”
Afgevoerd in bussen
Mo werd samen met meer dan tweehonderd andere demonstranten afgevoerd in gereedstaande stadsbussen.
“Ik had geen idee waar we heen gingen. Ik zag veel Amsterdammers op straat naar ons zwaaien uit solidariteit en op dat moment voelde het alsof ik de juiste keuze had gemaakt door mee te doen aan het protest. Maar na een tijdje begon ik het gevoel te krijgen dat ik ontvoerd was. Ik wist niet waar ik heen ging en hoelang ik in die overvolle bus moest blijven zitten. Het was vreselijk om in die afgesloten ruimte te zitten zonder open ramen of frisse lucht. Mensen waren moe, maar er waren te weinig zitplaatsen. Dus wisselden we elkaar af: ik stond 10 tot 15 minuten en ruilde dan met iemand anders zodat we om beurten even konden zitten.’
Uiteindelijk zette de politie de demonstranten af op een verlaten industrieterrein in het Westelijk Havengebied. Maar Mo had geen idee waar hij was.
“Het was midden in de nacht, het was donker, er waren geen treinstations in de buurt en ik had geen idee wat ik moest doen. De politie liet ons daar achter. Mensen waren in de war en ik voelde dat er iets ergs stond te gebeuren. Al mijn zintuigen voelden alsof ik terug was in Egypte, toen de Egyptische politie niet te vertrouwen was en er op uit leek om demonstranten te dwarsbomen. Het duurde niet lang… Na een paar minuten waren politie en ME ineens terug. Uit wel zes busjes kwamen agenten met wapenstokken die insloegen op demonstranten. Ik kon geen kant op, ik lag naast water, maar ik kan niet zwemmen. Dat was doodeng. In elke richting zag ik de politie iemand slaan. Het voelde alsof iedereen op zijn beurt wachtte om door de volledig gepantserde politie te worden geslagen. Ik zag hulpeloze mensen op de grond liggen die op brute wijze door de politie werden geslagen. Mensen van alle leeftijden, mannen en vrouwen werden door de politie geslagen. Ik werd op mijn hoofd geslagen tot ik het bewustzijn verloor.”
Nachtmerrie
Mo begreep later dat de politie door sloeg, ook toen hij al buiten bewustzijn was.
“Het voelde zo oneerlijk, als een horrorfilm. Ik vroeg me af wat we hadden gedaan om deze behandeling te verdienen. Waarom sloegen ze me als ik met een agent sprak en zei dat ik vreedzaam was? Welk land zou dit zijn studenten en burgers aandoen? Het voelde als een nachtmerrie die nooit zou eindigen.”
Vreedzaam protest is nooit een risico
Mo vertelt waarom deze zaak zo belangrijk is voor hem.
“Volgens de gemeente werden de demonstraties als risicovol beschouwd, maar mijn vraag is: risicovol in welk opzicht? Vreedzaam protest is nooit een risico voor de samenleving geweest. Alleen al dat besluit was voor mij voldoende om te beseffen dat mijn vrijheid in het geding is. Ik woon niet in Amsterdam, maar ik weet dat als we vandaag een burgemeester demonstraties in Amsterdam laten verbieden, andere burgemeesters zullen volgen. Als we zo’n ernstige inbreuk op onze rechten toestaan, zijn we niet anders dan Egypte, China of enig ander autoritair land. Uiteindelijk zal iedereen schade ondervinden van het ontnemen van het recht om te protesteren, vroeg of laat. Onrechtvaardigheid – als het wordt genegeerd – vindt zonder uitzondering zijn weg naar iedereen.”
‘Jullie missie is moeilijk, maar noodzakelijk’
Wat wil Mo andere demonstranten meegeven?
“Jullie missie is moeilijk, misschien zelfs onmogelijk, maar noodzakelijk. De prijs die jullie nu betalen om te protesteren is hoog, maar de prijs die jullie betalen als jullie dat niet doen is veel hoger. We moeten dit niet voor onszelf doen, maar voor de generaties die na ons komen. Over onze rechten valt niet te onderhandelen. Rechtvaardigheid en gelijke rechten moeten voor iedereen gelden, zonder uitzondering. We laten ons niet verdelen; we blijven in alle situaties bij elkaar, hoe groot het gevaar ook is. Daarnaast moeten we op alle mogelijke manieren proberen te blijven strijden; we moeten doorgaan om ervoor te zorgen dat Nederland een hoeksteen is voor mensenrechten, vrijheid en welvaart. De mooie toekomst waar we naar streven is niet ver weg.”
