‘“God bless you”, zei Eskinder Nega’

Jannie Helmink is al sinds 1981 actief voor Amnesty International. Naast haar inzet voor de Amnesty-groep Zevenaar werkt ze aan een DAF: een Digital Action File. Daarbij zet je je langere tijd intensief in voor meestal één persoon.

De kiem voor het Amnesty-activisme van Jannie Helmink werd gelegd op een reis door de Sahara. ‘Daar realiseerde ik me dat wij in Nederland in grote vrijheid leven,’ zegt Jannie. ‘Dat is misschien wel ons grootste goed. Als je niet vrij bent, wordt het leven heel minimaal.’

Wat doen jullie zoal met de Amnesty-groep Zevenaar?

‘We zijn met z’n zessen en organiseren sowieso elke maand een schrijfactie voor iemand van wie de mensenrechten worden geschonden. Daarvan maken we een petitie en die verspreiden we over de kerken, de bibliotheek en de Wereldwinkel. Ikzelf sta elke maand in de protestantse kerk, met de actie en met koopwaar van Amnesty. Dat loopt goed, er komt altijd een grote groep enthousiaste mensen op af. Verder doen we elk jaar mee met de Amnesty-collecte en geven we gastlessen over Amnesty en de mensenrechten op scholen.’

Je hebt sinds 2014 ook een ‘Digital Action File (DAF)’. Wat houdt dat in?

‘Dan breng je de zaak van één persoon, of een groep personen, steeds opnieuw onder de aandacht van de autoriteiten. Ik had lange tijd een DAF voor de Ethiopiër Eskinder Nega. Die zat gevangen vanwege zijn journalistieke werk. Ik schreef iedere drie maanden een brief aan de minister van Justitie van Ethiopië en eentje aan de minister-president. Aan Eskinder zelf en aan zijn vrouw, die aanvankelijk ook in de gevangenis zat, stuurde ik kaarten van vogels, het symbool van de vrijheid.’

Wat schreef je in de brieven aan de autoriteiten?

‘Het waren meestal vrij korte brieven met dezelfde boodschap: Eskinder zit onterecht gevangen en hij moet worden vrijgelaten. De kracht van deze acties is dat je steeds maar weer die zaak op het bordje van de autoriteiten legt. En ik doe dat niet alleen; er schrijven over de hele wereld mensen voor dezelfde zaak. Ik heb nooit antwoord gekregen maar ik denk dat het zeker zin heeft. Autoriteiten zijn er niet blij mee dat ze constant vanuit het buitenland worden belaagd.’

Hoe gaat het nu met Eskinder Nega?

‘In 2018 is hij vrijgekomen! En ik heb hem ook ontmoet, op de viering van het vijftigjarig bestaan van Amnesty Nederland in Amsterdam. Ik had gehoord dat hij misschien zou vrijkomen en dacht stiekem: het zou leuk zijn als hij in Amsterdam was. En toen zag ik hem daar in de zaal zitten, met het petje dat ik herkende van de foto’s.

Dus in de pauze ging ik met mijn mede-groepslid uit Zevenaar op zoek. We vroegen allemaal Amnesty-medewerkers of ze Eskinder hadden gezien, en ineens zie ik hem daar staan praten met de koning! Die was er namelijk ook. We schoven langzaam een beetje in de buurt, maar Willem-Alexander wordt natuurlijk heel erg afgeschermd, dus dat ging niet. Wij wachten, iedere keer kijken, en toen kwam het hele groepje onze kant op voor een foto. Wij in de buurt staan, foto klaar, wij nog iets dichterbij en toen trok ik hem aan zijn jasje. Hij was supervriendelijk. Hij bleek van de kaartjes die wij hem gestuurd hadden te hebben gehoord. “God bless you”, zei hij. Echt een heel mooie ervaring. Daar doe je het voor.’

Wat zijn je plannen voor 2019?

‘Ik ga werken aan twee nieuwe DAF’s. Een voor een mensenrechtenverdediger uit Nigeria en een voor de politica Aster Fissehatsion uit Eritrea. Zij is al sinds 2001 verdwenen, dus dat wordt een heel grote uitdaging!’