Wat moet ik doen als Amnesty een rapport over mij schrijft?

5 tactieken die overal ter wereld zijn ingezet door mensenrechtenschenders

Op basis van geverifieerd videomateriaal, getuigenverklaringen van mensen ter plekke en informatie van mensenrechtenactivisten, concludeerden wij eerder deze week dat er bij protesten in Iran minstens 106 doden zijn gevallen. Iran noemt de conclusies van ons onderzoek ‘desinformatie’.

Ieder jaar brengt Amnesty International tientallen rapporten uit. Die komen tot stand na zorgvuldig onderzoek. In de rapporten vertellen we de waarheid over mensenrechtenschendingen. Daar zijn regeringen als die van Iran niet blij mee.

Beknopte handleiding voor mensenrechtenschenders

Wij snappen heus wel waarom onze rapporten op weinig waardering kunnen rekenen van mensenrechtenschenders. Daarom hebben we voor regeringen die de mensenrechten schenden een beknopte handleiding samengesteld (op basis van hun eigen tactieken). Zo zijn we dan ook wel weer.

De 5 tactieken

1. Trek onze onpartijdigheid in twijfel

De woordvoerder van de Hongaarse regering Zoltán Kovács reageerde op een opiniestuk van Amnesty over de penibele situatie van Roma in zijn land. Hij beschuldigde ons ervan dat we vooroordelen hebben over het immigratiebeleid van de regering:

‘Als een uitgesproken criticus van dit ferme standpunt van de regering over illegale immigratie is Amnesty niet geïnteresseerd in een evenwichtige discussie.’

In antwoord op ons rapport waarin werd vastgelegd dat de regering van Sudan chemische wapens had ingezet in Darfur, zei de Sudanese ambassadeur in het Verenigd Koninkrijk Mohamed Eltom:

‘We vinden Amnesty International geen geloofwaardige organisatie.’

Hij beschuldigde ons ervan dat we ook andere verhalen over Sudan gewoonweg verzonnen hadden. Eltom beschuldigde ons ervan dat we een ‘agenda’ hebben, maar kon niet uitleggen wat dat dan betekende. De Sudanese afgezant bij de Verenigde Naties zei dat ons rapport

‘in elkaar geflanst was door een onnadenkende, onbezonnen medewerker’.

2. Ontken – leg niet uit waarom

Sommige autoriteiten die door onze rapporten in de war zijn gebracht, kiezen voor de botte ontkenning. Toen aan de Australische premier Malcolm Turnbull werd gevraagd of de behandeling van vluchtelingen die gedwongen werden overgebracht naar het eiland Nauru niet hetzelfde is als marteling, antwoordde hij:

‘Nou, ik verwerp die bewering totaal, het is… absoluut onjuist… Die bewering, die beschuldiging wordt door de regering verworpen.’

Hij lichtte dit niet verder toe.

In september 2016 overhandigden we een petitie aan de regering van de Dominicaanse Republiek. Daarin drongen we erop aan een einde te maken aan de stateloosheid van duizenden mensen met een Haïtiaanse achtergrond in het land. President Danilo Medina antwoordde journalisten:

‘Ik weet niet op basis waarvan ze zeggen dat dit het geval is. Ze zijn niet goed geïnformeerd.’

Amnesty ervan beschuldigen dat we liegen is een goede manier om het gesprek af te breken. Zie ook de reactie van het ministerie van Buitenlandse Zaken van Myanmar op een rapport over de verschrikkelijke manier waarop de moslimminderheid de Rohingya behandeld wordt:

‘Het is zeer bedroevend en betreurenswaardig dat Amnesty International zich baseert op ongegronde beweringen, valse foto’s en verzonnen bijschriften.’

3. ‘O ja? Moet je kijken wat zij doen!’

Dit is een van de oudste trucs. De eerste reactie van president Assad op vragen over de massamoord in de Saydnaya-gevangenis was het veranderen van onderwerp. Toen een Amerikaanse interviewer suggereerde dat mensenrechtenschendingen de kans op samenwerking tussen de VS en Syrië in de weg zouden staan, probeerde Assad de aandacht te verleggen naar de relatie tussen de VS en Saudi-Arabië:

‘Ik wil je vragen hoe jullie zo nauw kunnen samenwerken met Saudi-Arabië?’

Assads truc werd door de interviewer snel doorzien en hij wees erop dat mensenrechtenschendingen door Saudi-Arabië in het interview niet aan de orde waren.

4. Val ons aan

In plaats van ons ervan te beschuldigen dat we bevooroordeeld zijn, kun je ook nog een stap verder gaan. Het Nigeriaanse leger koos ervoor om ons grof te beledigen nadat we bekendmaakten dat ongewapende Biafraanse demonstranten waren beschoten:

‘Voor de zoveelste keer heeft het Nigeriaanse leger de burgers geïnformeerd over de monsterlijke bedoelingen van deze non-gouvernementele organisatie, die zich onophoudelijk met onze nationale veiligheid bemoeit op een manier die objectiviteit, eerlijkheid en simpele logica om zeep helpen.’

De woordvoerder van het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken Maria Zackarova reageerde op het Saydnaya-rapport met wilde speculaties over Amnesty’s bedoelingen. Ze beschuldigde ons van 

‘opzettelijke provocatie met als doel het geluwde conflict in Syrië aan te wakkeren en ervoor te zorgen dat de Syriërs elkaar meer gaan haten’.

De Filipijnse president Rodrigo Duterte noemde Amnesty ‘zo naïef en zo dom’ toen we aandacht vroegen voor de duizenden onwettige moorden die onder zijn bewind hebben plaatsvonden. En hij zei dat we ‘idioten’ waren toen we er bij hem op aandrongen om te stoppen met het aanmoedigen van geweld. We vroegen hem dat nadat hij beweerd had dat hij persoonlijk drie mensen had vermoord in de tijd dat hij nog burgemeester van de stad Davao was.

5. Hef ons op

Als al het voorgaande niet werkt, dan is totale censuur de beste optie.

In september 2016 dreigden Thaise overheidsfunctionarissen om Amnesty-medewerkers te arresteren. Die werkten aan een rapport over stelselmatige mishandeling en marteling door de autoriteiten.

Een persconferentie over het rapport werd afgelast, nadat het Thaise ministerie van Arbeid bekend had gemaakt dat de zakenvisa van onze medewerkers het niet toelieten om in het openbaar te spreken. Het ministerie dreigde hen aan te klagen als zij toch zouden spreken. Deze poging om ons het zwijgen op te leggen was niet succesvol, maar liet wel zien dat de Thaise autoriteiten geen boodschap hadden aan de vrijheid van meningsuiting.

Amnesty gaat gewoon door

We wensen mensenrechtenschenders veel succes met bovenstaande tactieken. Maar we willen ze ook zeggen dat ze één ding niet over het hoofd moeten zien. Wij doen dit al bijna 60 jaar en zijn wel wat gewend.

Regeringen die niet blij zijn met onze rapporten kunnen gewoon doorgaan met ontkennen, liegen en verdraaien. Maar wij gaan ook door. Tegenover elke regering die ons aanvalt staan wereldwijd miljoenen mensen die ons steunen en onze rapporten verdedigen. Al bijna 60 jaar spreekt ons integere en onpartijdige onderzoek voor zichzelf. Het blijft het belangrijkste middel om de machtelozen te beschermen tegen de ergste misstanden die er bestaan.