• Wat we doen
    • Thema’s
    • Campagnes
    • Landen
    • Onze successen
    • Educatie
    • Mensenrechten A-Z
  • Over Amnesty
    • Ons verhaal
    • Onze organisatie
    • Onze werkwijze
    • Contact
  • Doe mee
    • Online acties
    • Dit kun jij doen
    • Start inzamelingsactie
    • Agenda
  • Nieuws
    • Laatste nieuws
    • Pers
    • Ons magazine
    • Blijf op de hoogte
  • Steun ons
    • Doneer
    • Word lid
    • Voordelig schenken
    • Grote giften
    • Nalaten
    • Partners
    • Collecte
    • Inzamelingsactie
  • Word lid
  • Doneer
  • Shop
Protest tegen de doodstraf.
© 2022 Pacific Press/Getty

De doodstraf

  • De situatie
  • Nieuws
  • Wat kan jij doen?
  • Rapport

Tegen de doodstraf. Altijd en overal.

Elke dag vinden er executies plaats. Overheden doden mensen voor uiteenlopende misdrijven – soms zelfs voor handelingen die helemaal niet strafbaar zouden moeten zijn. Amnesty International zet zich sinds 1977 in voor afschaffing van de doodstraf. Toen voerden slechts 16 landen geen executies meer uit. Nu hebben 145 landen de doodstraf in de praktijk afgeschaft, een meerderheid van alle landen ter wereld. Lees verder.

Direct naar: Waarom tegen de doodstraf? | Het probleem | Wat doet Amnesty? | De doodstraf in 8 vragen | Nieuws en acties

  • Activisten van de Human Rights Commission of Pakistan (HRCP) op de International Day Against the Death Penalty in Islamabad, Pakistan, 2015

    Doodstrafrapport

    Op 8 april 2025 is het jaarlijkse doodstrafrapport van Amnesty International gepubliceerd. Lees de belangrijkste feiten in ons nieuwsartikel.

    Naar rapport
  • Activiste Sharifeh Mohammadi uit Iran heeft de doodstraf gekregen. Alleen maar omdat ze demonstreerde voor vrouwen- en arbeidersrechten. Ze is geheel onschuldig. Teken nu de protestmail.

    In actie tegen de doodstraf

    Laat je stem horen tegen de doodstraf en teken de protestmails.

    Kom in actie

Waarom de doodstraf nooit een goed idee is..

De doodstraf is een wrede, onmenselijke en vernederende straf. Amnesty International is altijd tegen de doodstraf. Daar hebben we verschillende redenen voor.
Illustratie van iemand die een glas met daarin een takje vasthoudt. Tekst erbij: De doodstraf is niet terug te draaien. Ook niet als later blijkt dat iemand toch onschuldig is.

De doodstraf betekent een schending van het recht op leven.

Het recht op leven is vastgelegd in de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens. Bovendien is het een vorm van marteling. Het recht op een leven vrij van marteling is eveneens een mensenrecht.

Illustratie van verschillende vlakken met daarop iemand die weegschalen vasthoudt. Tekst erbij: Niet alle landen hebben een eerlijk rechtssysteem. Sommige rechtbanken hebben geen moeite met bewijsmateriaal dat verkregen is na marteling.

De doodstraf is niet terug te draaien

Ook niet als later blijkt dat iemand toch onschuldig is

Illustratie van verschillende vlakken met daarop iemand die weegschalen vasthoudt. Tekst erbij: Niet alle landen hebben een eerlijk rechtssysteem. Sommige rechtbanken hebben geen moeite met bewijsmateriaal dat verkregen is na marteling.

Niet alle landen hebben een eerlijk rechtssysteem

Sommige rechtbanken hebben geen moeite met bewijsmateriaal dat verkregen is na marteling

Illustratie van een iemand die een spiegel vasthoudt en daarin een omgekeerde en geblurde versie van zichzelf ziet. Tekst erbij: De doodstraf wordt gebruikt als politiek middel. In sommige landen gebruiken de autoriteiten de doodstraf om politieke tegenstanders uit te schakelen.

De doodstraf wordt gebruikt als politiek middel

In sommige landen gebruiken de autoriteiten de doodstraf om politieke tegenstanders uit te schakelen

Illustratie met vier onheerkeenbare gezichten die in elkaar overlopen. Tekst erbij: Discriminatie ligt op de loer. Iemand die arm is of tot een minderheid behoort, heeft een grotere kans ter dood te worden veroordeeld.

Discriminatie ligt op de loer

Iemand die arm is of tot een minderheid behoort, heeft een grotere kans ter dood te worden veroordeeld

Illustratie met spiegels die van klein naar groot achterelkaar staan opgesteld. Ervoor staat een stoel. Tekst erbij: De doodstraf schrikt niet af. De straf weerhoudt mensen er niet van ernstige misdrijven te plegen.

De doodstraf schrikt niet af

De straf weerhoudt mensen er niet van ernstige misdrijven te plegen

Illustratie van een man met een spiegel in zijn hand. De man kijkt in de spiegel. Tekst erbij: Daarom zijn we tegen de doodstraf. Altijd en overal.

Daarom zijn we tegen de doodstraf. Altijd en overal.

Lees de uitgebreide uitleg hier.

Protest tegen de doodstraf
© 2022 Pacific Press/Getty

Het probleem

De doodstraf is een inbreuk op twee essentiële mensenrechten. In de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens is vastgelegd dat iedereen recht op leven heeft en het recht heeft op een leven vrij van marteling. De UVRM is juridisch niet bindend. Internationaal wel bindend zijn de VN-verdragen en bijbehorende protocollen. De Verenigde Naties hebben in 1989 een protocol aangenomen dat afschaffing van de doodstraf voorschrijft. Inmiddels hebben 85 landen dit protocol geratificeerd. Hoewel internationaal recht zegt dat de doodstraf toegepast kan worden voor de ‘meest ernstige misdrijven’, is Amnesty van mening dat deze straf nooit mag worden opgelegd.

Anti-doodstraf demonstratie in Tokyo, Japan, 2014
© AFP via Getty Images

Wat doet Amnesty?

Amnesty International zet zich sinds 1977 in voor de afschaffing van de doodstraf. Voor ons is het doorslaggevende argument tegen de doodstraf dat het een wrede en onmenselijke straf is.

  • De doodstraf is een vorm van marteling. Alle landen die het Folterverdrag hebben ondertekend, zijn verplicht zich daaraan te houden. Dat betekent dat zij de doodstraf niet mogen uitvoeren. Daarnaast wordt de doodstraf bij verschillende internationale verdragen verboden.
  • Amnesty voert actie om dreigende executies te stoppen en om te zetten in andere straffen.
  • Amnesty ziet dat steeds meer landen de doodstraf afschaffen, en roept landen die de doodstraf nog hebben op deze af te schaffen, of ten minste een moratorium (stop) op executies in te stellen.
  • Steun is enorm belangrijk voor gevangenen. Met groetenkaarten laten we terdoodveroordeelden weten dat we ze steunen.
Protest tegen een aanstaande executie in Maleisië. Februari 2025
© Mohd Firdaus/NurPhoto

Amnesty’s oproep

  • Landen die de doodstraf nog toepassen moeten onmiddellijk stoppen met het executeren van mensen.
  • Landen die geen mensen meer executeren moeten de doodstraf voor altijd uit hun wetboeken schrappen.
  • Alle doodvonnissen moeten worden omgezet in gevangenisstraffen.

De doodstraf in cijfers

Amnesty strijdt sinds 1977 tegen de doodstraf. Toen voerden zestien landen geen executies meer uit. Nu hebben 113 landen de doodstraf helemaal afgeschaft, en 144 landen in de praktijk of in de wet – dat is meer dan twee derde van alle landen ter wereld.
Activisten van de Human Rights Commission of Pakistan (HRCP) op de International Day Against the Death Penalty in Islamabad, Pakistan, 2015

1.518 executies wereldwijd in 2024. Dat waren er 1.153 in 2023.

Executies
In Iran steeds vaker doodvonnis en executie van leden van etnische minderheden

Amnesty registreerde 2.078 nieuwe doodvonnissen 2024. Een afname ten opzichte van 2023.

Doodvonnissen

Top 5 executies: China, Iran, Saudi-Arabië, Irak, Yemen.

Het aantal doodvonnissen dat in China is voltrokken is niet meegeteld. Dat is een staatsgeheim, maar we vermoeden dat het er duizenden zijn.

Top 5

Meest gebruikte executiemethodes: onthoofding, ophanging, dodelijke injectie en vuurpeloton.

Methodes
Een Iraanse functionaris bindt touwen vast voorafgaand aan de executie van Majid Ghasemi, Amir Fakhri en Payam Amini in het oosten van Teheran op 29 september 2002. De mannen waren veroordeeld voor groepsverkrachting.

In Afghanistan en Iran werden in 2024 executies ook in het openbaar uitgevoerd.

Openbare executies
Silhouet van een gesimuleerde executie

In Europa wordt alleen in Belarus de doodstraf nog opgelegd en uitgevoerd. Er is in 2024 één doodvonnis opgelegd in Belarus. Dat werd later weer ingetrokken.

Belarus
Protest tegen de doodstraf

In de cijfers is het aantal executies in China niet meegerekend.

Waarschijnlijk werden daar nog eens duizenden mensen geëxecuteerd, maar omdat doodstrafcijfers in China staatsgeheim zijn, kan niet worden vastgesteld om hoeveel executies het gaat. Dat geldt ook voor Noord-Korea en Vietnam.

China
Anti-doodstraf demonstratie in Tokyo, Japan, 2014

Wat kan jij doen?

Kom in actie, steun met een donatie of deel ons werk.

Ja, ik help mee

De doodstraf in 8 vragen

Een samenleving waarin mensen de doodstraf krijgen, doet hetzelfde als wat zij wil bestrijden: iemand doden.

1. Als je iemand vermoordt, dan verdien je het toch om ook gedood te worden?

Nee. Iemand executeren omdat hij of zij iemands leven heeft genomen is wraak, geen gerechtigheid. Een samenleving waarin mensen worden geëxecuteerd, doet hetzelfde als wat zij wil bestrijden: iemand doden. In artikel 3 van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens staat dat iedereen recht op leven, op vrijheid en op veiligheid heeft. De mensenrechten gelden voor de besten en de slechtsten onder ons. De doodstraf is de ergste schending van het recht op leven en mag dus nooit worden opgelegd, ook niet als iemand iets vreselijks heeft gedaan.

2. Helpt de doodstraf misdrijven te voorkomen?

Nee, uit onderzoek blijkt dat er geen bewijs is dat de doodstraf beter helpt om misdrijven te voorkomen dan gevangenisstraf. In landen waar de doodstraf werd afgeschaft, nam het aantal misdrijven niet toe. En in sommige landen daalde het aantal misdrijven. Uit onderzoek in Canada blijkt bijvoorbeeld dat het aantal moorden in 2008 lager was dan in 1976, toen de doodstraf werd afgeschaft.

3. Is de doodstraf een middel om terrorisme tegen te gaan?

Na een terroristische aanslag overwegen sommige regeringen de doodstraf weer in te voeren. Daarmee willen ze laten zien dat ze er alles aan doen om de nationale veiligheid te beschermen. Mensen die bereid zijn te sterven voor hun idealen, zoals zelfmoordterroristen, zullen zich niet door de dreiging van de doodstraf laten weerhouden om terreurdaden te plegen.

4. Is levenslange gevangenisstraf niet net zo wreed als de doodstraf?

In de Verenigde Staten is door activisten tegen de doodstraf vaak voorgesteld die straf om te zetten in levenslange opsluiting in een cel ‘waarvan de sleutel wordt weggegooid’. Levenslange opsluiting kan gerechtvaardigd zijn als er een kans is dat de veroordeelde nogmaals een zwaar misdrijf zal begaan. In gevallen waar de publieke verontwaardiging heel groot is (zoals bij kindermoordenaars en massamoordenaars) kan het voor de veroordeelde levensgevaarlijk zijn om vrijgelaten te worden. Levenslange gevangenisstraf zonder kans op eerdere vrijlating wordt tegenwoordig echter steeds meer gezien als een wrede straf. Het Europese Hof voor de Mensenrechten vindt dat bij levenslange gevangenisstraf de kans op eerdere vrijlating altijd reëel moet blijven.

5. Als de meerderheid van de bevolking van een land voor de doodstraf is, dan kan deze straf worden ingevoerd. Dat is toch democratisch?

Grote steun van de bevolking voor de doodstraf gaat vaak samen met een gebrek aan informatie over de gevolgen ervan. Het grootste misverstand is dat de doodstraf helpt om het aantal misdrijven terug te dringen. Daarvoor is geen bewijs. Vaak realiseren mensen zich niet dat het risico bestaat dat een onschuldige wordt geëxecuteerd en dat doodvonnissen geregeld worden opgelegd na een oneerlijk proces. Door discriminatie in de rechtspraak hebben arme mensen of leden van een etnische of religieuze minderheid een grotere kans om ter dood te worden veroordeeld.
Alleen met goede kennis over de doodstraf kan een zinvol debat over de doodstraf worden gevoerd. En uiteindelijk is het de regering die een besluit neemt over het toepassen van de doodstraf, niet de publieke opinie.

6. Is er een menselijke en pijnloze manier om iemand te executeren?

Elke vorm van executie is onmenselijk. Een dodelijke injectie wordt vaak als iets humaner gezien, omdat het lijkt alsof iemand rustig inslaapt. In werkelijkheid is zo’n injectie even barbaars als bijvoorbeeld onthoofding, elektrocutie, vergassing of ophanging. Het zoeken naar een ‘menselijke’ manier om iemand te doden is vooral bedoeld om deze vorm van straf aangenamer te laten lijken. In de blog ‘De dood in een flesje’ kun je hier meer over lezen.

7. Wat zegt het internationaal recht over de doodstraf?

Enkele internationale verdragen kennen ‘facultatieve protocollen’ (aanvullende verdragen) waarin wordt opgeroepen tot afschaffing van de doodstraf: het Tweede Protocol bij het VN-verdrag voor Burgerrechten en Politieke Rechten (BuPo), het Zesde en Dertiende Protocol bij het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens en het Protocol bij het Amerikaanse Verdrag voor Mensenrechten. Deze protocollen schrijven afschaffing van de doodstraf voor in vredestijd, het Europese Verdrag ook in oorlogstijd. Volgens het BuPo-verdrag en het VN-Verdrag voor de Rechten van het Kind is het verboden de doodstraf op te leggen voor misdrijven die zijn begaan door mensen onder de 18 jaar, volgens het Amerikaanse verdrag ook aan mensen ouder dan 70 jaar. Ook is vastgelegd dat zwangere vrouwen niet terechtgesteld mogen worden.

Hoewel internationaal recht bepaalt dat de doodstraf toegepast kan worden bij de meest erge misdrijven zoals moord, is Amnesty International van mening dat de doodstraf nooit gerechtvaardigd is.

8. Waarom is Amnesty International eigenlijk tegen de doodstraf?

Landen mogen toch zelf bepalen hoe ze misdadigers bestraffen?”]Amnesty International streeft naar naleving van alle mensenrechten zoals die in de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens staan vermeld. De mensenrechten gelden voor de besten en de slechtsten onder ons. De doodstraf is de ergste schending van het recht op leven en mag dus nooit worden opgelegd, ook niet als iemand iets vreselijks heeft gedaan. Ook is het een vorm van marteling, wat volgens de Universele Verklaring verboden is. Bijna alle landen ter wereld hebben beloofd de mensenrechten te zullen respecteren. Daar houden we de regeringen aan.

 

Laatste nieuws en acties over de doodstraf

  • Na 25 jaar dodencel in de VS dreigt executie voor Oscar Smith

    Teken de protestmail
    Lees meer
  • Nieuws
    25 april 2025

    Saudi-Arabië: Golf van drugsgerelateerde executies

    Tientallen mannen die in Saudi-Arabië in de dodencel zitten voor drugsgerelateerde misdrijven vrezen voor hun leven

  • Activiste Sharifeh Mohammadi uit Iran heeft de doodstraf gekregen. Alleen maar omdat ze demonstreerde voor vrouwen- en arbeidersrechten. Ze is geheel onschuldig. Teken nu de protestmail.

    Iran dreigt Sharifeh Mohammadi te executeren

    Teken de petitie
    Lees meer
Meer nieuws en acties

Wil je helpen?

Steun met een kleine donatie onze strijd voor onvoorwaardelijke afschaffing van de doodstraf. Kies je bedrag:

  • Over Amnesty
    • Onze organisatie
    • Jaarverslag en jaarrekening
    • Financiën en fondsenwerving
    • Strategie en beleid
    • Statuten, reglement en richtlijnen
    • Maatschappelijk verantwoord ondernemen
    • Samenwerkingspartners
  • Werken bij Amnesty
    • Vacatures
    • Vrijwilligers
    • Stage en Afstudeeropdrachten
  • Contact en service
    • Contact
    • Adres en route
    • Een opmerking of klacht?
    • Veelgestelde vragen
    • Pers
    • Privacy
    • Cookie statement
    • Zelf cookies beheren
  • Media & Informatie
    • Laatste nieuws
    • Wordt Vervolgd, het magazine over mensenrechten
    • Mensenrechtenencyclopedie
    • Strategic Studies
    • Police and Human Rights Programme
    • Human Rights Capacity-Building Programme
    • RSS
  • Doe mee
    • Lopende acties
    • Word vrijwilliger
    • Voer actie in de buurt
    • Steun ons werk
    • Students
    • Webshop
Doneer

Keizersgracht 177
1016 DR Amsterdam
IBAN: NL45 TRIO 0198100000

  • Logo van ANBI
  • Logo van CBF
  • Logo van Amnesty en de Postcode Loterij

Menu

  • Wat we doen
    • Thema’s
    • Campagnes
    • Landen
    • Onze successen
    • Educatie
    • Mensenrechten A-Z
  • Over Amnesty
    • Ons verhaal
    • Onze organisatie
    • Onze werkwijze
    • Contact
  • Doe mee
    • Online acties
    • Dit kun jij doen
    • Start inzamelingsactie
    • Agenda
  • Nieuws
    • Laatste nieuws
    • Pers
    • Ons magazine
    • Blijf op de hoogte
  • Steun ons
    • Doneer
    • Word lid
    • Voordelig schenken
    • Grote giften
    • Nalaten
    • Partners
    • Collecte
    • Inzamelingsactie
  • Word lid
  • Doneer
  • Shop

Zoeken

  • Veel gezocht
    • Genocide in Gaza
    • Agenda
    • Acties
    • Contact
    • Webshop
    • Doneren
    • Lidmaatschap
    • Veelgestelde vragen
    • Oekraïne
    • Doodstraf

Volg Wordt Vervolgd

Meld je aan voor de nieuwsbrief en ontvang wekelijks de belangrijkste verhalen van mensenrechtenmagazine Wordt Vervolgd.
Meld je nu aan