Israël moet discriminerend wetsvoorstel over de doodstraf onmiddellijk intrekken

Het Israëlische parlement, de Knesset, behandelt een controversiële nieuwe aanvulling op het Israëlische strafrecht over de doodstraf. Het wetsvoorstel zou Israëlische rechtbanken verplichten om de doodstraf op te leggen aan mensen die zijn veroordeeld voor het “opzettelijk of roekeloos” doden van een Israëliër, als de daad is gemotiveerd door “racisme of vijandigheid tegen het publiek” en “is gepleegd met het doel de staat Israël of de wedergeboorte van het Joodse volk schade te berokkenen”. Amnesty International is altijd tegen de doodstraf. 

“Een meerderheid van 39 Israëlische Knessetleden heeft in een eerste lezing een wetsvoorstel goedgekeurd dat rechtbanken in feite verplicht om uitsluitend Palestijnen ter dood te veroordelen”, zegt Erika Guevara Rosas van Amnesty International. “Hoewel de tekst van het wetsvoorstel niet specifiek Palestijnen noemt, geeft de omschrijving aan dat de belangrijkste slachtoffers Palestijnen zullen zijn, ook mensen die deze strafbare feiten hebben gepleegd voordat de wet is aangenomen.” 

Doodstraf verplichten is een gevaarlijke stap 

“Leden van de Knesset zouden zich moeten inzetten voor de afschaffing van de doodstraf, niet voor de uitbreiding van de toepassing ervan. De doodstraf is de ultieme wrede, onmenselijke en vernederende straf, en een onomkeerbare ontkenning van het recht op leven. Deze straf mag onder geen enkele omstandigheid worden opgelegd, laat staan worden ingezet als een duidelijk discriminerend instrument van het door de staat goedgekeurd doden van mensen, en van overheersing en onderdrukking. Het verplicht opleggen en met terugwerkende kracht toepassen ervan zou een schending zijn van duidelijke verboden die zijn vastgelegd in internationale mensenrechtenwetgeving en normen over het gebruik van de doodstraf.”  

“De verschuiving naar het verplicht opleggen van de doodstraf aan Palestijnen door rechtbanken is een gevaarlijke en dramatische stap achterwaarts en een gevolg van de voortdurende straffeloosheid voor het apartheidsregime van Israël en de genocide in Gaza.” 

Het wetsvoorstel is na een eerste stemmingsronde aangenomen. Er volgen nog twee stemmingen voor het wetsvoorstel definitief aangenomen kan worden.  

Toename van geweld tegen Palestijnen 

De afgelopen tien jaar is het aantal Palestijnen dat onwettig is gedood enorm toegenomen, onder meer door handelingen die neerkomen op buitengerechtelijke executies. Ook is het aantal sterfgevallen in hechtenis van Palestijnen sinds oktober 2023 sterk gestegen. Er heerst niet alleen grote straffeloosheid voor het begaan van deze daden, maar er is ook een wettelijke basis en steun voor, en soms worden deze daden zelfs verheerlijkt. Daarnaast wordt geweld tegen Palestijnen aangemoedigd, zoals blijkt uit de toename van door de staat gesteunde aanvallen van kolonisten in de bezette Westelijke Jordaanoever. 

“Het is bovendien zorgwekkend dat deze wet militaire rechtbanken machtigt om doodvonnissen op te leggen aan burgers, die niet meer kunnen worden omgezet”, zegt Erika Guevara Rosas. “Veel processen die door deze militaire rechtbanken worden gevoerd, verlopen oneerlijk en hebben een veroordelingspercentage van meer dan 99 procent voor Palestijnse verdachten.” 

De doodstraf in Israël

Op papier beperkt Israëlische wetgeving het gebruik van de doodstraf tot uitzonderlijke misdrijven, zoals genocide en misdrijven tegen de menselijkheid. De laatste door een rechtbank opgelegde executie vond plaats in 1962.  

“Als dit wetsvoorstel wordt goedgekeurd, zal Israël niet alleen ingaan tegen de wereldwijde trend om de doodstraf af te schaffen, maar ook tegen het uitdrukkelijke doel van afschaffing van de doodstraf dat is vastgelegd in een belangrijk internationaal verdrag dat het land in 1991 heeft geratificeerd.” 

De bepaling in het wetsvoorstel dat rechtbanken de doodstraf moeten opleggen aan personen die zijn veroordeeld voor moord met een nationaal motief ‘met de bedoeling de staat Israël of de wedergeboorte van het Joodse volk te schaden’ is opnieuw een duidelijke uiting van de geïnstitutionaliseerde discriminatie van Palestijnen door Israël; dit is een belangrijke pijler van het apartheidsstelsel van Israël, zowel in de wet als in de praktijk. 

Oproep Amnesty International  

Amnesty International roept de internationale gemeenschap op om maximale druk uit te oefenen op de Israëlische regering om dit wetsvoorstel onmiddellijk te schrappen, en om alle wetten en praktijken die bijdragen aan het apartheidsregime tegen Palestijnen af te schaffen. De Israëlische autoriteiten moeten ervoor zorgen dat Palestijnse gevangenen worden behandeld in overeenstemming met het internationaal recht, niet worden gemarteld en mishandeld, en dat zij een eerlijk proces krijgen. Ze moeten ook concrete stappen nemen om de doodstraf voor alle misdrijven en alle personen af te schaffen. 

Achtergrond 

De eerste lezing van het wetsvoorstel werd aangenomen met 39 stemmen voor en 16 tegen. Amnesty International is in alle gevallen zonder uitzondering tegen de doodstraf, ongeacht het misdrijf, de schuld, onschuld of andere kenmerken van het individu, of de gebruikte methode. Op dit moment hebben 113 landen de doodstraf voor alle misdrijven afgeschaft, waaronder zeven sinds 2020.