Ouled Ali, Marokko
‘Letterlijk: “De kinderen van Ali”, het dorpje in de Rif waar ik geboren ben. Waar ik later, nadat ik op mijn 3e naar Nederland was geëmigreerd, nog heel vaak op vakantie ben geweest. Waar ik samen met een vriendje op een karretje – niet meer dan een plank en vier wieltjes, door mijn vader met een paar spijkers in elkaar getimmerd – van de heuvel naar beneden denderde. Over stenen, door kuilen en zo goed mogelijk proberend te sturen, of af te remmen, voor het geval er toevallig een auto op de weg onder aan de heuvel passeerde. Het is een euforie die ik zó weer kan oproepen. In Nederland kreeg ik later een fiets en schaatsen, maar niets heeft me ooit zo’n intens geluksgevoel gegeven als die dollemansritjes, met dat karretje, vanaf de heuvel bij Ouled Ali.
Ik zie nu ook iets anders voor me: de reepjes vlees die, ingezouten, zodat vliegen er geen eitjes in zouden leggen, in de bloedhete zon op het dak te drogen lagen. Aan het einde van iedere vakantie maakte mijn moeder daar een gerecht van dat nergens zo lekker smaakte als in Marokko. Ze heeft geprobeerd het in Holland te maken. Hier hing het vlees over de waslijn van het achterbalkon. Tot de benedenbuurvrouw kwam klagen dat er vetdruppels op haar schone wasgoed waren gevallen. Het was toch nooit gelukt. Ons zonnetje is gewoon niet heet genoeg.’
Zwijndrecht, Nederland
‘Zwijndrecht is de kiem, een plek boordevol mooie herinneringen. Ik heb nog meegemaakt dat alle winkels op zondag gesloten waren. Er waren geen mobiele telefoons, voetbalkooien bestonden niet. We moesten ons, als 6- of 7-jarigen, zelf maar zien te vermaken. Met een stok, een touwtje en een haakje visten we naar voorntjes in de sloot achter het kerkhof. Van een paar pvc-buizen maakten we een soort dubbelloops geweer waarmee je, met van die witte besjes of papieren pijltjes, iemand op vijfhoog in de flat kon raken. In de herfst verzamelden we bladeren die we in de fik staken omdat het zulke geweldige rookwolken gaf…
Als mensen me vragen waar ik vandaan kom en ik zeg “Zwijndrecht”, dan is hun reactie vaak: “Zwijndrecht? De naam alleen al! Wat doe je nou in Zwijndrecht?” Nou, wonen. Met liefde. Nog steeds.’
Napels, Italië
‘Als alle Marokkaanse gastarbeiders niet in Nederland maar in Italië waren neergestreken, zou de integratie veel makkelijker zijn verlopen. Daar moest ik aan denken toen ik, tijdens een uitwisselingsproject voor kunstenaars en schrijvers, in Napels aankwam. Wat lijken we op elkaar! Allemaal dezelfde koppies, dezelfde oogies, dezelfde branie; we zouden daar zó in de bevolking zijn opgegaan.
Napels staat bekend om de grandeur, de schoonheid, maar ik hield vooral van de achterbuurten, de grimmige kant, de rommel en de drukte… o, en natuurlijk van – ik zou het haast vergeten – Maradona, mijn jeugdidool, de man die Napoli in 1989 de UEFA Cup bezorgde. Ik heb het stadion bezocht waar hij zeven seizoenen heeft gevoetbald, een kaarsje gebrand in een van de talloze kapelletjes die speciaal voor hem zijn gebouwd. Diego Armando Maradona. Een god. Tot op de dag van vandaag. Napels, de Napolitanen: voor altijd in mijn hart gesloten.’
San Francisco, de Verenigde Staten
‘In 2013 vloog ik met mijn toenmalige vriendin naar Denver. Daar huurden we een auto die we in twee maanden tijd, dwars door verschillende staten, naar San Francisco aan de Stille Oceaan reden. Het was een indrukwekkende roadtrip. Je moet dat land – of een deel ervan – minstens één keer in je leven gezien hebben, maar het is me niet gelukt er verliefd op te worden.
‘Politieagenten gaan bij “verdachten” langs om te vragen of ze bij een demonstratie waren’
De overweldigende parken – Yosemite, Joshua Tree, Sequoia – worden allemaal beheerd door de federale overheid, dus je kan alleen van de natuur genieten als je een kaartje hebt gekocht. Alles is er duur. Een ander ding wat me heel erg stoorde: politie op elke hoek van de straat.
Inmiddels, twaalf jaar verder, zet president Trump militairen in om zijn eigen, protesterende bevolking te intimideren. Ook die trend lijkt te zijn overgewaaid naar Nederland. Studenten die vreedzaam demonstreren tegen de afslachting van de Gazanen worden door ME-ers in elkaar getimmerd. Politieagenten gaan bij “verdachten” langs om te vragen of ze bij een of andere demonstratie aanwezig zijn geweest. Dat is de realiteit waarin we terecht zijn gekomen. Angstwekkend. Amnesty doet goed werk voor mensen in Verweggistan, maar ik ben bang dat ze, als het gaat over onrecht dat gewone burgers wordt aangedaan, inmiddels ook in Nederland moeten rondkijken.’
Madeira, Portugal
‘Al heel mijn leven ben ik een visser. Ik ga graag met mijn sperziebootje – zoals ik mijn groene kajak noem – de zee op. Dat heb ik op veel plekken in de wereld gedaan, maar die ene keer, net buiten de kust van Madeira, zal ik nooit vergeten. Terwijl ik daar mijn hengel had uitgegooid, zag ik ineens een school enorme vissen op me afkomen. Orka’s, dacht ik. Grienden, bleek later. Ik deed een schietgebedje, probeerde met mijn ene peddeltje weg te komen, maar ik wist dat het te laat was. Ik zou kapseizen. Ik droeg geen zwemvest, had helemaal niets bij me, kon nooit zwemmend de wal bereiken… En toen gebeurde het wonder: vlak voordat ze bij mijn bootje kwamen, dreven ze uit elkaar, passeerden me links en rechts, om daarna hun reis voort te zetten. Ik was bang geweest, maar ook hevig ontroerd: dit was een erkenning van mijn bestaan. Ik werd gezien, zoals we allemaal gezien worden, en God besloot dat mijn tijd nog niet gekomen was.
Het is gek, nu ik die herinnering naar boven haal, verlang ik ernaar om dit nóg eens mee te maken. Maar het kan natuurlijk nooit meer worden zoals die eerste keer omdat ik toen niet wist hoe mooi mijn avontuur zou eindigen.’
Mohammed Benzakour publiceerde over zijn vis-avonturen in een feuilleton voor NRC: ‘Dagboek van een visser’. De ‘reepjes vlees’ komen uitgebreid aan bod in De reus uit de Rif (Ambo|Anthos, 2024). Meer info op: www.benzakour.nl.
