De vijg vond altijd al zijn weg naar het leven

We staan in de vallei van het klooster van Mar Musa, tachtig kilometer van Damascus, en veertien jaar na het begin van de Syrische revolutie die uiteindelijk een einde maakte aan het vijftigjarig bewind van de familie Assad. Hier, in deze vallei, werd de tweede Vijgenhof aangelegd. De eerste bevindt zich in het stadje Heesh, op het platteland van de provincie Idlib, in het noordwesten van Syrië. 

Een 70-jarige man rouwt om zijn jonge zoon, Naseem. Een jonge man, die het klooster vaak bezocht en die zo knap was dat vrouwelijke bezoekers vaak vroegen of ze met hem op de foto mochten. Hij sloot zich al snel aan bij de ontluikende revolutie en sneuvelde niet lang daarna in zijn strijd voor vrijheid. Zijn bejaarde vader, sterk als de bergen rondom het klooster, vertelde zijn verhaal. Hij zei hoe gelukkig hij was met de overwinning, en hoe verdrietig dat zijn zoon deze historische gebeurtenis voor Syrië niet meer had mogen meemaken. 

Jonge mannen binden gedenkplanken aan elkaar, waarin families de namen van hun dierbaren kunnen graveren, en de data waarop zij hen verloren aan de dood, gevangenschap of spoorloze verdwijning. Zij schrijven de letters van de namen van hun kinderen, herinneren zich hoe zij leefden in deze wereld, wat zij voor dit land hadden gewild en waarvoor zij hun leven hebben opgeofferd. 

In een uitgeput land, dat zoveel van zijn kinderen heeft verloren, draagt het Vijgenhof-project een boodschap van leven en herinnering uit. Het doel van het project is om fruitbomen te planten door heel Syrië en daarbuiten, als levend symbool voor de slachtoffers van het Assad-regime, of ze nu door bombardementen of marteling zijn omgekomen. 

‘Vijgentakken steken tussen de stenen uit, verlangend naar de zon’

De vijg vond altijd al zijn weg naar het leven, zelfs vanonder het oorlogspuin dat ons hele land bedekte. Vijgentakken steken tussen de stenen uit, verlangend naar de zon.  

In de Vijgenhof van het Mar Musa-klooster draagt elk van de honderdveertig bomen de naam van een vermiste of overledene. Een kleine plaquette met een QR-code leidt je naar de website van het initiatief, waar je het levensverhaal van de overledene kunt lezen of beluisteren. De boom, diepgeworteld in de aarde en vol leven daarboven, wordt niet alleen een symbool van leven, maar ook een venster op het verleden van hen die zich opofferden voor hun land. Hoe graag we ook zouden willen dat zij nog onder ons waren en niet onder de grond.