Turkije, laat journalisten en verdedigers mensenrechten onmiddellijk vrij

Vanwege grote zorgen over de verspreiding van het coronavirus, versnelt de Turkse regering de afhandeling van een wet om naar verluidt zo’n 100.000 gevangenen vrij te laten. Amnesty International is blij met deze stap.

In een gezamenlijke verklaring roepen 27 mensenrechtenorganisaties de Turkse autoriteiten op om ook journalisten, mensenrechtenverdedigers en anderen die zijn vastgezet alleen omdat ze gebruikmaakten van hun mensenrechten, onmiddellijk en onvoorwaardelijk vrij te laten.

De overvolle gevangenissen met slechte sanitaire voorzieningen vormden al een ernstige bedreiging voor de gezondheid van de bijna 300.000 gevangenen en tienduizenden bewakers en ander gevangenispersoneel. Door de coronapandemie wordt die bedreiging alleen maar groter.

Critici blijven achter tralies

Amnesty en de andere organisaties maken zich echter grote zorgen dat journalisten, mensenrechtenverdedigers en anderen die vrijgelaten zouden moeten worden, achter de tralies blijven. Ook zijn ze van mening dat de Turkse autoriteiten de zaken van alle gevangenen die in voorlopige hechtenis zitten opnieuw moeten bekijken en hen vrij moet laten.

Ook zou de regering moeten overwegen om mensen vrij te laten die extra kwetsbaar zijn voor het coronavirus, zoals ouderen en mensen met medische problemen. Bovendien moeten de autoriteiten garanderen dat alle gevangenen goede toegang hebben tot medische zorg. En gevangenis- en medisch personeel moeten kunnen beschikken over toereikende informatie, een goede uitrusting en materialen om zichzelf te beschermen.

Wetsontwerp sluit groepen buiten

Onder de huidige Wet op de Uitvoering van Vonnissen en Veiligheidsmaatregelen komen gevangenen in aanmerking voor voorwaardelijke vrijlating als ze twee derde van hun straf hebben uitgezeten. Met het wetsontwerp, dat naar verwachting binnen enkele dagen door het parlement wordt aangenomen, komen gevangenen in aanmerking voor voorwaardelijk vrijlating als ze de helft van hun straf hebben uitgezeten. Ook zullen zwangere vrouwen en gevangenen ouder dan 60 jaar die met gezondheidsproblemen kampen, onder huisarrest geplaatst.

Personen die zijn veroordeeld voor een klein aantal misdaden, waaronder aan terrorisme gerelateerde aanklachten, komen niet in aanmerking voor strafvermindering. Het wetsontwerp is evenmin van toepassing op degenen die in voorlopige hechtenis zitten of die tegen hun veroordeling in beroep zijn gegaan.

Vage Turkse antiterrorismewetgeving

De Turkse antiterrorismewetgeving is vaag en wordt misbruikt om na verzonnen aanklachten journalisten, oppositieleden, advocaten, mensenrechtenverdedigers en anderen die afwijkende meningen uiten, te vervolgen. Amnesty heeft een groot aantal rechtszaken bijgewoond en constateerde dat veel mensen lang in voorlopige hechtenis worden gehouden. Veel van hen worden schuldig bevonden vanwege aan terrorisme gerelateerde misdaden, terwijl ze alleen een afwijkende mening uitten. Bewijs ontbreekt dat ze ooit hebben aangezet of zijn overgegaan tot geweld of dat ze illegale organisaties hebben gesteund.

Onder de mensen die gevangenzitten bevinden zich de gerenommeerde journalist en schrijver Ahmet Altan, de Koerdische politicus Selahattin Demirtaş, en de maatschappelijk betrokken zakenman Osman Kavala. Behalve hen zitten ook veel academici, mensenrechtenverdedigers en journalisten vast. Demirtaş heeft met hartproblemen te kampen gehad en Altan en Kavala zijn beiden boven de 60 waardoor zij tot de risicogroep voor het coronavirus behoren.

Oproep

Amnesty en de andere onderstaande organisaties roepen de Turkse regering en het parlement op om het non-discriminatiebeginsel te respecteren bij de maatregelen die worden genomen om het ernstige gezondheidsrisico in gevangenissen te verminderen. Het wetsontwerp heeft tot gevolg dat bepaalde gevangenen niet worden vrijgelaten vanwege hun politieke opvattingen.

Duizenden mensen zitten achter de tralies alleen omdat ze hun recht op vrijheid van meningsuiting en vreedzame vergadering uitoefenden. Volgens internationale mensenrechtenwetgeving is Turkije verplicht de nodige maatregelen te nemen om het recht op gezondheid van alle gevangenen zonder discriminatie te waarborgen.

De ondergetekenden nodigen de Turkse autoriteiten uit om van deze gelegenheid gebruik te maken om mensen die ten onrechte vastzitten onmiddellijk vrij te laten. Ook roepen zij de autoriteiten op om serieus na te denken over de vrijlating van mensen die niet zijn veroordeeld voor een misdrijf en van mensen die een bijzonder gezondheidsrisico lopen in de gevangenis.

De verklaring is ondertekend door Amnesty International, ARTICLE 19, ARTICOLO 21, Association of European Journalists (AEJ), Cartoonists’ Rights Network International (CRNI), Committee to Protect Journalists (CPJ), Danish PEN, English PEN, European Centre for Press and Media Freedom (ECPMF), European Federation of Journalists (EFJ), Freedom House, Frontline Defenders, German PEN, Index on Censorship, Initiative for Free Expression – Turkey (IFoX), International Press Institute (IPI), IPS Communication Foundation/bianet, IFEX – the Global Network Defending and Promoting Free Expression, Norwegian PEN, Osservatorio Balcani e Caucaso Transeuropa (OBCT), PEN Canada, Platform for Independent Journalism Reporters Without Borders (RSF), Punto24, South East Europe Media Organisation (SEEMO), Swedish PEN, Turkey Human Rights Litigation Support Project (TSLP) en Wan-Ifra/World Association of News Publishers