Sudan: één jaar sinds het begin van het conflict

15 april is het een jaar geleden dat in Sudan het conflict tussen de Sudanese Armed Forces (SAF) en de Rapid Support Forces (RSF) begon. Nog steeds schiet de internationale gemeenschap ernstig tekort in haar reactie, zelfs nu er steeds meer burgerdoden vallen. Amnesty International reageert samen met de Sudan Democracy First Group en het NGO International Film Festival op één jaar conflict.

‘De burgers in Sudan worden verwaarloosd en genegeerd, terwijl zij de dupe zijn van de gewelddadige botsingen tussen de SAF en de RSF,’ zegt Tigere Chagutah van Amnesty International. ‘Diplomatieke inspanningen hebben gefaald. Ze zijn er niet in geslaagd een einde te maken aan alle schendingen, en er is niet voldoende humanitaire hulp. Burgers worden niet beschermd en daders van oorlogsmisdrijven worden niet ter verantwoording geroepen.’ 

‘De internationale gemeenschap heeft onvoldoende druk uitgeoefend op de strijdende partijen. De Afrikaanse Unie in het bijzonder, heeft niet het leiderschap getoond dat verwacht wordt bij deze situatie en heeft geen concrete maatregelen genomen die horen bij de omvang en ernst van het conflict. Tijdens de jaarlijkse bijeenkomst van de Afrikaanse Unie in februari werd het conflict in Sudan zelfs niet als op zichzelf staand onderwerp in de agenda genoemd.’ 

‘Het heeft bijna een jaar geduurd voordat de VN-veiligheidsraad een resolutie aannam die opriep tot ongehinderde toegang voor humanitaire hulp en het onmiddellijke stoppen van de vijandelijkheden. Ondanks deze resolutie gaan de gevechten door en zijn er geen enkele maatregelen getroffen om burgers te beschermen.’ 

In oktober 2023 startte de Mensenrechtenraad van de Verenigde Naties een onderzoeksmissie in Sudan om feiten te verzamelen over de mensenrechtenschendingen die gepleegd worden tijdens het conflict. Maar Omayma Gutabi van de Sudan Democracy First Group zegt dat de onderzoeksgroep niet in staat is haar taken goed uit te voeren: ‘de missie is nog altijd niet voldoende bemand en niet goed gefinancierd door een aannamestop bij de Vernigde Naties. De wereld kan het zich niet permitteren om weg te blijven kijken van de wreedheden in Sudan. Lidstaten moeten ervoor zorgen dat de onderzoeksmissie genoeg middelen en politieke steun ontvangt. De mensenrecht in Sudan moeten hoog op de agenda komen te staan.’  

Omvang van de humanitaire crisis

Ondanks verschillende staakt-het-vuren-verdragen zijn de gevechten door het hele land geïntensiveerd. Meer dan 14.700 mensen zijn vermoord. Een deel van hen werd vermoord in doelbewuste discriminerende aanvallen op burgers. Ongeveer 10,7 miljoen mensen zijn door het conflict ontheemd geraakt, dit is het grootste aantal wereldwijd. 14 miljoen kinderen hebben dringend humanitaire hulp nodig. Dit komt neer op de helft van alle kinderen in Sudan.  

Het Wereldvoedselprogramma van de VN waarschuwt dat er te weinig financiering voor internationale humanitaire hulp op gang komt, ondanks het feit dat verschillende organisaties waarschuwen voor hongersnood. Eind februari was de oproep van de VN slechts voor 5% gefinancierd. Dit ondermijnt de levering van cruciale noodhulp.  

‘De regionale en internationale partners van Sudan moeten druk uitoefenen op de strijdende partijen om burgers te beschermen en humanitaire toegang mogelijk te maken,’ zegt Omaya Gutabi ‘We dringen ook aan op het bieden van humanitaire hulp voor mensen die zijn gevlucht naar de buurlanden van Sudan, evenals voor ontheemden binnen het land, in het bijzonder voor vrouwen en meisjes die kwetsbaar zijn voor seksueel geweld.’ 

Stop de straffeloosheid

Sinds 2003 hebben Amnesty International en andere organisaties herhaaldelijk bewijs gedocumenteerd van oorlogsmisdrijven, misdaden tegen de menselijkheid en andere ernstige schendingen van het internationaal humanitair recht gepleegd door Sudanese regeringstroepen. Hieronder vallen het onwettig doden van burgers; de onwettige vernietiging van eigendommen van burgers; het verkrachten van vrouwen en meisjes, de gedwongen ontheemding van burgers en het gebruik van chemische wapens.   

‘Door wijdverbreide straffeloosheid in Sudan blijven de strijdende partijen en de met hen verbonden milities zich richten op burgers. Dat is in strijd is met het internationaal recht,’ zegt Tigere Chagutah van Amnesty International. ‘De daders geloven dat ze immuun zijn voor de gevolgen, en het onvermogen van de internationale gemeenschap om op te treden heeft hen alleen maar in dit geloof gesterkt.’ 

‘Wij roepen de strijdende partijen in Sudan op om volledig samen te werken met de onderzoeksmissie die is opgericht door de VN-Mensenrechtenraad. De buurlanden van Sudan moeten ook het werk van deze cruciale missie ondersteunen en faciliteren.’ 

Achtergrond

Op 15 april 2023 brak er een aanhoudend gewapend conflict uit tussen de SAF en de RSF in Sudan. Dit was deels het gevolg van maandenlange spanningen tussen de twee groepen omtrent mogelijke hervormingen van de veiligheidsdiensten. Deze hervormingen waren onderdeel van de onderhandelingen voor een nieuwe overgangsregering.  

Het conflict heeft geleid tot grootschalige verwoesting en massaal burgerleed. De gevechten begonnen in eerste instantie in Khartoum, maar verspreidden zich snel naar andere gebieden in Sudan, waaronder Darfur, Noord Kordofan en Al-Jazirah. 

Eerder dit jaar bracht Amnesty International een rapport uit over het toenemende aantal oorlogsmisdrijven in Sudan.  

Lees hier het Engelse nieuwsbericht met de reactie van NGO International Film Festival.