Amnesty: zorgen over Britse plannen om grote aantallen politieagenten uit te rusten met Taser

Amnesty International vindt dat alleen goed opgeleide, gespecialiseerde politieagenten gebruik mogen maken van de Taser. Ook moet de ‘drive-stun mode’ verboden worden. In de afgelopen jaren zijn in het Verenigd Koninkrijk 18 mensen overleden na gebruik van het stroomstootwapen door de politie.

In een nieuwe briefing waarschuwt Amnesty International voor de gevolgen van het gebruik van de Taser door de politie in het Verenigd Koninkrijk. Steeds meer agenten beschikken daar over het stroomstootwapen.

Situatie in Nederland

Recent waarschuwde de Nederlandse politie (in een uitgelekte notitie) voor de mogelijk ernstige medische gevolgen van de Taser. Ondanks die zorgen, die gedeeld worden door Amnesty, prijst de politie het wapen publiekelijk aan als relatief veilig. De Nederlandse politie wil 17.000 agenten in basisteams (die het alledaagse politiewerk doen) uitrusten met een Taser.

Het vandaag door Amnesty gepubliceerde rapport over de inzet van stroomstootwapens door de politie in het Verenigd Koninkrijk zou voor de Nederlandse politie en de minister een extra aanleiding moeten zijn om de brede invoering van de Taser te heroverwegen. Daarnaast dringt Amnesty erop aan dat het gebruik van de ‘drive-stun mode’ expliciet verboden wordt.

Potentieel dodelijk wapen

‘De Taser is een potentieel dodelijk wapen en zo moet er ook mee omgegaan worden,’ zegt Oliver Feeley-Sprague van Amnesty UK. ‘Amnesty erkent dat de politie de plicht heeft om burgers en zichzelf te beschermen, maar we maken ons ernstige zorgen over de toenemende inzet van de Taser.’

‘Lijkschouwers hebben gewezen op de Taser als sleutelfactor bij de dood van twee mensen in het Verenigd Koninkrijk, maar waarschijnlijk speelde het wapen een rol bij nog veel meer sterfgevallen. We maken ons ook grote zorgen over het buitenproportionele gebruik van de Taser tegen kwetsbare groepen en etnische minderheden, onder wie mensen met ernstige psychische problemen.’

Sinds de invoering van de Taser in het Verenigd Koninkrijk zijn in totaal 18 mensen omgekomen na de inzet van het wapen. In de Verenigde Staten zijn al meer dan 1.000 mensen overleden nadat ze werden getaserd door de politie. Uit onderzoek van Reuters, uit 2017, bleek dat de Taser in 153 gevallen heeft bijgedragen aan het overlijden. 90 procent van hen was ongewapend en 25 procent van de slachtoffers bevond zich in een (ernstige) psychische crisis. Bij 100 incidenten waarbij mensen overleden was de politie ingeschakeld om hulp te verlenen bij een medisch noodgeval.

Dodelijke afloop

Officieel onderzoek heeft uitgewezen dat de Taser een doorslaggevende rol speelde bij de dood van twee mannen uit het Verenigd Koninkrijk. In juli 2015 kwam de 23-jarige Jordon Begley te overlijden door een combinatie van technieken om hem in bedwang te houden en de Taser. In oktober van dat jaar wees een onderzoek naar de dood van Andrew Pimlott (32) uit dat de Taser de vermoedelijke oorzaak was van een benzinebrand die hem het leven kostte. Momenteel lopen er nog verscheidene onderzoeken naar de rol van de Taser bij een aantal incidenten met fatale afloop.

Risico’s voor de gezondheid

De gezondheidsrisico’s van het stroomstootwapen zijn een groter bij kwetsbare mensen en vooral herhaaldelijk of langdurig gebruik in combinatie met controletechnieken om iemand in bedwang te houden; daardoor krijgt die persoon moeite met ademhalen of ondervindt op een andere manier lichamelijke problemen.

Voor bepaalde groepen brengt de inzet van de Taser extra risico’s met zich mee. Daarbij gaat het om:

• Kinderen en jonge mensen
• Zwangere vrouwen
• Oudere mensen
• Mensen met ernstige psychische problemen
• Drugsgebruikers
• Mensen met hartproblemen

Verbied de ‘drive-stun mode’

De Taser kan niet alleen op afstand gebruikt worden, maar ook in de ‘drive-stun mode’. Daarbij wordt het wapen direct op het lichaam gezet om zo hevige pijnstoten toe te dienen. Er treedt geen verlammend effect op. Vooral de drive-stun mode is gevoelig voor misbruik, omdat gemakkelijk herhaaldelijke en langdurig getaserd kan worden zonder duidelijk zichtbare sporen.

Het Europees Comité tegen marteling heeft ernstige bedenkingen tegen het gebruik van de drive-stun mode, omdat goed getrainde wetshandhavers veel andere technieken tot hun beschikking hebben om iemand in bedwang te houden wanneer een persoon zich op minder dan een armlengte bevindt of vastgehouden wordt.

De politie zelf concludeerde dat de drive-stun mode problematisch is, omdat die mensen niet uitschakelt, maar juist nog gewelddadiger reacties kan uitlokken. Amnesty vindt dat de drive-stun mode expliciet verboden moet worden.

Lees meer over de zorgen van Amnesty over de Taser-pilot van de Nederlandse politie.