Vergadering van verdragspartijen moet zich verzetten tegen Amerikaanse sancties tegen ICC

In Den Haag vindt momenteel de jaarlijkse Assemblee van verdragspartijen bij het Statuut van Rome (Assembly of States Parties, ASP) inzake het Internationaal Strafhof (ICC) plaats.  Amnesty International roept de deelnemende staten op zich te verzetten tegen de dreigementen en sancties van de Amerikaanse regering tegen het ICC. 

“De lidstaten van het ICC moeten zich samen uitspreken voor de mogelijkheid van het ICC om individuele verantwoordelijkheid te vervolgen, ook tegen de machtigste daders, in onafhankelijke en onpartijdige procedures”, zegt Erika Guevara Rosas van Amnesty International.   

“De Assemblee moet een gezamenlijke boodschap aan de VS sturen dat de Amerikaanse sancties tegen het Hof, die specifiek gericht zijn tegen ICC-functionarissen en Palestijnse organisaties, moeten worden ingetrokken.” 

“Het ICC wordt geconfronteerd met een existentiële aanval van bepaalde staten, zoals de VS en Rusland. De lidstaten van het ICC mogen niet zwijgen over deze dreigingen; zij moeten de onafhankelijkheid van het Hof en zijn vermogen om individuele verantwoordelijkheid te eisen, verdedigen, ook tegen degenen die het machtigst zijn en anders voor altijd straffeloos zouden blijven.” 

Bestrijden, niet temperen 

Er zijn aanwijzingen dat sommige staten de zitting van de Assemblee willen gebruiken om aan te geven dat ze bereid zijn om met de VS in gesprek te gaan over de sancties die het land al heeft opgelegd, en over de voorwaarden die in die sancties zijn vastgelegd. Dit is verontrustend en misplaatst. De Amerikaanse sancties moeten worden bestreden, niet getemperd. 

Amerikaanse sancties tegen het ICC 

Op 6 februari 2025 vaardigde de Amerikaanse president Trump een presidentieel decreet uit met de titel ‘Sancties opleggen aan het Internationaal Strafhof’. Het decreet was een reactie op de arrestatiebevelen die het ICC in november 2024 uitvaardigde tegen Benjamin Netanyahu, premier van Israël, Yoav Gallant, voormalig minister van Defensie van Israël, en Mohammed Diab Ibrahim Al-Masri, commandant van de Al-Qassam-brigades, op beschuldiging van oorlogsmisdaden en misdaden tegen de mensheid. De aanklager, twee plaatsvervangende aanklagers en zes rechters van het ICC, evenals Palestijnse mensenrechtenorganisaties (Al Haq, Palestinian Centre for Human Rights en Al Mezan) zijn in het decreet aangewezen als onderwerp van sancties, samen met de speciale rapporteur van de VN voor de bezette Palestijnse gebieden. 

Belangen van slachtoffers

“Het is overduidelijk dat de Amerikaanse regering, in ruil voor het opheffen van haar buitensporige sancties, wil dat het ICC zijn werkzaamheden met betrekking tot Palestina stopzet en mogelijk garanties krijgt met betrekking tot de jurisdictie van het Hof over onderdanen van niet-lidstaten van het ICC”, zegt Guevara Rosas. “Dergelijke concessies zouden volledig in strijd zijn met de fundamentele beginselen van onafhankelijkheid, onpartijdigheid en territoriale jurisdictie van het Hof.” 

“De sancties van de VS tegen het ICC hebben een negatieve invloed op de belangen van slachtoffers, die bij het Hof gerechtigheid zoeken in alle landen waar het onderzoek doet, van Darfur tot Libië, de Filippijnen, Palestina, Oekraïne en Venezuela. De Assemblee moet laten merken dat ze het Hof en de rechten van alle slachtoffers van wie vooruitzichten op gerechtigheid van het Hof afhangen, wil beschermen.”  

Achtergrond  

De 24e zitting van de ASP vindt plaats in Den Haag, Nederland, van 1 tot 6 december 2025. De Assemblee is het bestuurs- en wetgevend orgaan van het ICC en bestaat uit 125 staten die het Statuut van Rome hebben geratificeerd of zijn toegetreden. 

Amnesty International heeft voorafgaand aan de 24e zitting van de ASP algemene aanbevelingen gepubliceerd.