De onafhankelijkheid van de Hongaarse rechterlijke macht is nog steeds in gevaar

De onafhankelijkheid en onpartijdigheid van de rechterlijke macht in Hongarije zijn nog steeds in gevaar, ondanks het aftreden van de voormalige controversiële leider van het bestuursorgaan van de Hongaarse rechterlijke macht en veranderingen die zijn doorgevoerd.

Dit blijkt uit een nieuwe briefing van Amnesty Hongarije. Het document biedt nieuwe informatie over de status van de rechterlijke macht in Hongarije, de mate van onafhankelijkheid en onpartijdigheid van de rechtbanken en geeft een samenvatting van de belangrijkste ontwikkelingen vanaf 2020.

Regering blijft in gebreke

Uit de briefing The Status of the Hungarian Judiciary blijkt dat de Hongaarse regering niet heeft geprobeerd om de onevenwichtige bevoegdheden van de president van het Kantoor van de Nationale Rechterlijke Macht aan te pakken. Daardoor wordt de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht nog steeds ondermijnd. Dit ondanks herhaalde oproepen van verschillende Europese instellingen en maatschappelijke organisaties.

De nieuwgekozen president van het kantoor heeft wel een andere benadering dan zijn voorganger. In plaats van in het openbaar ruzie te zoeken met het zelfbesturende orgaan van de rechters (de Nationale Raad van de Rechterlijke Macht), zoekt de huidige president niet de confrontatie op in zijn communicatie, wat wordt verwelkomd door de rechters met wie Amnesty sprak.

Machtsongelijkheid

Amnesty concludeerde echter dat alleen een persoonlijke verandering aan de top van het bestuur van de rechtbanken, en dus vermindering van de spanningen tussen de twee gerechtelijke instanties, niet de belangrijkste problemen oplost. Er bestaat nog steeds machtsongelijkheid die de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht in gevaar brengt.

Aanvallen op rechters en rechtbanken door politiek en media

De aanvallen door de politiek en de media op de Hongaarse rechterlijke macht gingen in 2020 door. Dat had een negatieve invloed op de rechterlijke onafhankelijkheid. De president van het Kantoor van de Nationale Rechterlijke Macht was niet consequent als het ging om het publiekelijk veroordelen van de aanvallen op rechters en rechtbanken. In sommige gevallen koos hij ervoor om op te komen voor de rechterlijke macht, maar in andere gevallen weigerde hij dit te doen, waardoor de onpartijdigheid van het kantoor in twijfel werd getrokken.

Verstikkend effect

De leiders  van de Hongaarse rechterlijke macht bleven tijdens deze aanvallen overwegend stil. Zo droegen ze bij aan de verstikkende gevolgen van dergelijke aanvallen op de rechterlijke macht: gewone rechters waren bang om vrijelijk hun mening te uiten uit angst voor vergelding op hun werk of in het openbaar.

Omstreden aanstelling

Een van de belangrijkste zorgen met betrekking tot rechterlijke onafhankelijkheid betreft de nieuw benoemde president van de Kúria (het Hooggerechtshof van Hongarije). Die is voor 9 jaar door het parlement aangesteld. Hij was als gevolg van twee recente wetswijzigingen de enige verkiesbare kandidaat.

Het zelfbesturende orgaan van de rechters stemde met 13 tegen 1 tegen de kandidaat, aangezien hij nooit als rechter heeft gewerkt en geen ervaring heeft met het gerechtelijk bestuur. Maar die stemming was niet bindend. Bovendien heeft het parlement in december verschillende amendementen aangenomen die de bevoegdheden van de president van de Kúria verder versterken. Daardoor zijn nieuwe vragen opgeworpen over de toekomstige rol van de hoogste gewone rechtbank van Hongarije en het effect daarvan op de onafhankelijkheid van het rechtsstelsel.