FIFA moet misbruik arbeidsmigranten serieus aanpakken nu kwalificatiewedstrijden voor WK Voetbal in Qatar beginnen

Deze week beginnen de kwalificatiewedstrijden voor het Wereldkampioenschap Voetbal dat in 2022 in Qatar plaatsvindt. Amnesty International roept de FIFA op om haar invloed te gebruiken zodat Qatar een einde maakt aan het misbruik van arbeidsmigranten uit landen als Nepal, India en Bangladesh.

In een brief aan FIFA-president Gianni Infantino vraagt Amnesty de FIFA om haar verantwoordelijkheden na te komen en de mensenrechtenrisico’s die verbonden zijn aan het toernooi te voorkomen of te beperken. Amnesty dringt er bij de KNVB, staf, de spelers van het Nederlands elftal en alle betaalde voetbalclubs en supportersverenigingen op aan om deze oproep te steunen.

Arbeidsmigranten in Qatar

In de afgelopen jaren, en onder grote publieke druk, voerde de overheid van Qatar een aantal belangrijke hervormingen door in de arbeidswetgeving. Die worden echter vaak niet toegepast en nageleefd waardoor duizenden arbeiders slachtoffer blijven van uitbuiting. Zo werken arbeidsmigranten veel meer uren dan is toegestaan, worden salarissen te laat of helemaal niet uitbetaald, hebben arbeidsmigranten moeilijk toegang tot de rechtbank en mogen zij zich niet organiseren in vakbonden om gezamenlijk te strijden voor betere werkomstandigheden.

Recent deed de Qatari Shura Council, een adviesraad, een aantal aanbevelingen die, indien geaccepteerd, veel van de verbeteringen zouden terugdraaien, waaronder het opnieuw opleggen van beperkingen voor arbeiders om van werkgever te veranderen en het land te kunnen verlaten.

‘Het WK zou gewoonweg niet mogelijk zijn zonder de arbeidsmigranten, die 95 procent van de beroepsbevolking in Qatar vormen’, zegt Dagmar Oudshoorn, directeur van Amnesty Nederland. ‘Ze werken aan de bouw van stadions en andere WK-faciliteiten, de aanleg van wegen en de metro, in de horeca en de beveiliging. Dit toernooi leunt op het harde werk van mannen en vrouwen die duizenden kilometers hebben gereisd om hun families te onderhouden. Maar nog te vaak wordt het verblijf voor deze arbeiders in Qatar gekenmerkt door misbruik en uitbuiting.’

Rol van de FIFA

Toen de FIFA Qatar aanwees als gastland voor het WK 2022 wist het – of had het kunnen weten – dat er veel mis is in het land. De FIFA organiseert het WK en heeft daarmee volgens internationale standaarden de verantwoordelijkheid om mensenrechtenrisico’s die verbonden zijn aan het toernooi, te beperken. Hieronder vallen ook risico’s in de horeca en transportsector, sectoren die enorm zijn gegroeid voorafgaand aan het toernooi.

De kwalificatiewedstrijden beginnen deze week en dat betekent dat de FIFA nog 20 maanden heeft om invloed uit te oefenen, en om ervoor te zorgen dat het een toernooi wordt waar het trots op kan zijn, en niet een die nog altijd geschaad wordt door uitbuiting van arbeidsmigranten.

Hoewel de FIFA een aantal belangrijke stappen heeft gezet, waaronder het opstellen van een mensenrechtenbeleid, laat de voetbalbond het monitoren van WK-projecten te veel over aan haar zakenpartners. Amnesty toonde vorig jaar aan dat deze benadering ontoereikend is toen het ontdekte dat arbeiders die werkten aan het Al Bayt-stadion, waar de halve finale gespeeld zal worden, tot zeven maanden geen loon hadden ontvangen voor hun werk.

Het Supreme Committee for Delivery and Legacy (Supreme Committee) is de organisatie die verantwoordelijk is voor het opleveren van de stadions en andere gebouwen en infrastructuur voor het Wereldkampioenschap Voetbal in 2022. Hoewel het Supreme Committee al bijna een jaar afwist van de betalingsproblemen, moest de FIFA toegeven hier niet van de op hoogte te zijn. Amnesty vraagt de FIFA om zelf regelmatig onderzoek te doen om mensenrechtenschendingen te identificeren en te voorkomen.

Rechten van arbeiders belangrijker dan boycot

De afgelopen maand, na de publicatie van het artikel in the Guardian over 6.500 overleden arbeidsmigranten in Qatar in de afgelopen tien jaar, klonk ook in Nederland de roep om een boycot van het WK. Voor Amnesty zijn garanties dat de rechten van arbeiders worden gerespecteerd echter belangrijker dan een boycot van het WK. Wij geloven dat de aandacht voor het WK in Qatar kan zorgen voor meer druk op de overheid om de beloofde arbeidshervormingen door te voeren en te handhaven en zo de situatie van migrantarbeiders te verbeteren. Maar dan moet dat wel nu gebeuren.

Voetbalwereld moet van zich laten horen

Wij roepen de KNVB op om haar invloed te gebruiken bij de FIFA en bij Qatar om aandacht te schenken aan de mensonterende werk- en woonsituatie van arbeidsmigranten en hun stem te gebruiken om er bij Qatar op aan te dringen het arbeidssysteem in het land compleet te hervormen.

‘Dit is het moment voor de voetbalwereld om van zich te laten horen’, zegt Dagmar Oudshoorn van Amnesty Nederland, ‘Amnesty heeft alle betaalde voetbalclubs en supportersverenigingen een brief geschreven met de vraag om onze oproep aan de FIFA te steunen. De vereniging Football Supporters Europe maakte al bekend dat zij achter Amnesty’s oproep staan.’

Lees hier meer over de mensenrechtensituatie in Qatar.