Canada: Wet’suwet’en landverdedigers veroordeeld

Op vrijdag 17 oktober legde een rechter in het Canadese British Columbia drie activisten van de inheemse Wet’suwet’en-bevolking celstraffen op voor het actievoeren tegen de aanleg van een gaspijplijn op hun voorouderlijk land. De rechter sprak ook uit dat deze celstraffen niet uitgevoerd hoeven te worden, maar dat de drie activisten wel taakstraffen krijgen.  

In november 2021 werden Sleydo’ (Molly Wickham), een leider van de Gidimt’en Clan van de Wet’suwet’en, Shaylynn Sampson, van de Gitxsan-bevolking, en Corey “Jayohcee” Jocko, van de Kanien’kehá:ka (Mohawk)-bevolking tijdens een zwaar gemilitariseerde inval van de Royal Canadian Mounted Police (RCMP) gearresteerd op land van de Wet’suwet’en. Ze werden later veroordeeld voor het overtreden van een gerechtelijk bevel dat acties bij de aanleg van de Coastal GasLink (CGL) gaspijplijn verbiedt.  

De drie landverdedigers kregen celstraffen opgelegd: 17 dagen voor Sleydo’, 12 dagen voor Jocko, en negen dagen voor Sampson. De rechter gaf echter aan dat deze celstraffen niet uitgezeten hoefden te worden, omdat volgens de rechter, de provincie British Columbia en de Canadese overheid geen respect hadden getoond voor de rechten en het belang van de Wet’suwet’en. In plaats daarvan kregen de drie 150 uur taakstraf opgelegd. 

“We zijn opgelucht dat Sleydo’, Shaylynn en Corey vrij zijn, maar het opleggen van celstraffen – ook al worden ze niet uitgevoerd – is een kille boodschap voor landverdedigers die de rechten van Inheemse bevolkingen en hun land beschermen tegen verwoestende mega-projecten”, zegt Ana Piquer van Amnesty International.  

“Deze moedige activisten hadden nooit gearresteerd mogen worden voor het uitoefenen van hun rechten en het verdedigen van de natuurlijke omgeving waar we allemaal afhankelijk van zijn. Canada moet stoppen met het criminaliseren van de Wet’suwet’en en andere Inheemse activisten.” 

Jarenlange strijd 

Amnesty International documenteert sinds 2020 de mensenrechtenschendingen waarmee Wet’suwet’en landverdedigers zoals Sleydo’, Sampson en Jocko te maken krijgen. Uit onderzoek van Amnesty blijkt dat het gerechtelijke bevel dat ten grondslag lag aan hun arrestatie hun mensenrechten inperkt. Hun arrestaties, vervolging en veroordeling zijn dan ook ernstige schendingen van hun rechten. 

Racistische uitspraken 

In februari 2025 bepaalde het Hooggerechtshof dat de rechten van Sleydo’, Sampson en Jocko waren geschonden tijdens hun arrestaties. Een aantal leden van de Royal Canadian Mounted Police had zich schuldig gemaakt aan anti-Inheemse en racistische uitspraken. De aanklachten tegen de drie activisten werden echter niet ingetrokken.  

“Volgens onze wet zouden de landverdedigers die terechtstaan beloond zijn voor hun acties, maar onder de Canadese wet worden ze gestraft”, zei Chief Na’Moks, een leider van de Wet’suwet’en. 

“De landverdedigers deden precies wat ze moesten doen om de wet van de Wet’suwet’en – de ‘Anuk niwh’it’en’ – in acht te houden. Ze handelden volgens onze wet en onze manier van leven. Onze wet staat voor ‘land, lucht, water’. Hun wet staat voor straffen. Na lange tijd erkennen ze langzamerhand ons proces, en hoewel het ons jaren heeft geduurd om op dit punt te komen, is dit een grote verandering. Juich ik hun wet toe? Absoluut niet. Maar we maken een verschil.” 

Institutioneel racisme 

“Sleydo’, Shaylynn en Corey zijn veroordeeld voor het vreedzaam beschermen van het grondgebied van de Wet’suwet’en tegen de bouw van de Coastal GasLink-pijplijn – en hadden hiervoor nooit vervolgd mogen worden”, zegt Ketty Nivyabandi, secretaris-generaal van de Engelstalige tak van Amnesty Internationaal Canada.  

“Het institutionele racisme dat leidde tot hun arrestatie wordt nog steeds niet geadresseerd. Dit voortdurende onrecht tegen de Wet’suwet’en is een pijnlijke herinnering aan de erfenis van Canada’s koloniale geweld tegen Inheemse bevolkingen.” 

“Inheemse mensen staan aan de frontlinie van de klimaatverandering en zullen disproportioneel worden getroffen als we er niet in slagen te stoppen met het gebruik van fossiele brandstoffen”, zegt France-Isabelle Langlois, directeur van de Franstalige tak van Amnesty International Canada. 

“Landen moeten Inheemse landverdedigers als Sleydo’, Shaylynn en Corey hooghouden in plaats van op te sluiten. Ze moeten hen volgen als voorbeeld voor een gezondere en duurzamere toekomst voor ons allemaal. British Columbia en Canada moeten onmiddellijk stappen nemen om een einde te maken aan de criminalisering van Inheemse landverdedigers.”  

Gewetensgevangenen 

Als Sleydo’, Sampson en Jocko tot gevangenisstraffen of huisarrest waren veroordeeld, had Amnesty International hen tot gewetensgevangenen uitgeroepen. Dat zou de tweede keer zijn geweest dat er Amnesty iemand in Canada als gewetensgevangene had aangemerkt. In juli 2024 verklaarde Amnesty de Wet’suwet’en landverdediger Likhts’amisyu Clan Wing Chief Dsta’hyl tot gewetensgevange, nadat hij tot 60 dagen huisarrest was veroordeeld voor acties tegen dezelfde pijplijn. 

Write for Rights 

Tijdens de laatste editie van de wereldwijde Write for Rights-actie, voerden mensen wereldwijd actie voor Sleydo’ en de Wet’suwet’en landverdedigers.