Hoe de verboden Hongaarse Pride meer mensen dan ooit de straat op bracht

Lange tijd dacht Amnesty Hongarije’s Dávid Vig dat het recht op vrijheid van vreedzame vergadering zelfs door de Hongaarse regering niet kon worden ingeperkt. ‘Maar hier stonden we dan.’

Toen ik in februari de jaarlijkse toespraak van premier Viktor Orbán hoorde, waarin hij verklaarde dat de Pride dit jaar niet zou plaatsvinden, was ik in shock. En dat was niet voor het eerst tijdens zijn al meer dan vijftien jaar durende autoritaire bewind. Ik heb geleerd dat in een opkomend autocratisch bewind zelfs de schandaligste uitlatingen of wetgevende stappen kunnen en zullen worden gevolgd door verdere aanvallen op de rechtsstaat en de mensenrechten. Wat wij nu zien als het slechtste beleid voorstelbaar, zal snel worden gevolgd door een nieuw dieptepunt.  

Lange tijd heb ik gedacht dat het recht op vrijheid van vreedzame vergadering zelfs door deze regering niet kan worden ingeperkt. Maar hier stonden we dan, in het zesde jaar van een massale anti-lhbti-campagne. Eerst kwam er een wet die juridische gendererkenning voor transgender mensen verbood, toen een verbod op adoptie voor homo’s en lesbiennes en daarna werd lhbti-inhoud uit films, reclames en tv-programma’s verwijderd, en lagen boeken over lhbti’ers in folie verpakt in boekhandels. In 2025 werd zelfs de Hongaarse grondwet gewijzigd om een verbod op lhbti-bijeenkomsten in te voeren. De politie verbood de Pride.   

Zo kunnen we het autoritarisme terugdringen

Amnesty Hongarije vormde toen maatschappelijke allianties om strategische rechtszaken aan te spannen en te pleiten voor ondersteuning van de Pride. We mobiliseerden actiegroepen uit Hongarije en heel Europa. Amnesty International lanceerde een wereldwijde campagne om te lobbyen bij de politie om de Pride door te laten gaan. We overhandigden 124 duizend handtekeningen van over de hele wereld en uiteindelijk hebben we bereikt dat de lhbtqi-gemeenschap en haar bondgenoten – onder wie vele internationale en Hongaarse activisten – op 28 juni 2025 met een recordaantal mensen de Pride-mars in Boedapest liepen. Het was de grootste demonstratie in de moderne geschiedenis van het land.  

Mijn aanvankelijke shock maakte plaats voor vreugde en hoop dat we ons zullen blijven verzetten. Dit is de kracht van het volk en dit is hoe we het opkomende autoritarisme in Hongarije en daarbuiten kunnen terugdringen.