Het recht op vrije meningsuiting
Van de vele mensenrechtenschendingen die door de Chinese autoriteiten worden begaan, vraagt de systematische schending van het recht op vrijheid van meningsuiting speciale aandacht tijdens de Olympische Spelen van 2022. Het is zeer problematisch dat de Chinese regering, terwijl ze een megasportevenement organiseert dat beweert internationale uitwisseling te bevorderen, een immens systeem van massale censuur en controle toepast over wat mensen kunnen zeggen en mogen zien.
Censuur
De Chinese overheid oefent steeds strengere controle uit op wat Chinese burgers van de wereld kunnen zien en wat ze erover kunnen zeggen. Er is een extreme internetcensuur. Duizenden websites en sociale-mediadiensten zijn geblokkeerd. Chinese journalisten opereren onder strenge censuur. Berichten die te kritisch worden geacht over de regering worden snel verwijderd door een leger van censoren en critici worden gestraft. De autoriteiten richten hun pijlen onder meer op burgerjournalisten, academici, mensenrechtenverdedigers, etnische minderheden en mensenrechtenadvocaten.
Op de index van Reporters without Borders waarin de mate van persvrijheid in 180 landen wordt weergegeven, staat China vrijwel helemaal onderaan, op plaats 177.
De Chinese autoriteiten houden strikt toezicht op de berichtgeving. Accreditatie van journalisten wordt gedaan door de staat en journalisten riskeren zware straffen voor kritische opmerkingen. De autoriteiten geven zeer regelmatig instructies aan de media, om de berichtgeving over nieuwsberichten te sturen en verboden onderwerpen aan te geven.
De Chinese internetcensuur is een van de meest uitgebreide ter wereld. Berichten op sociale media die in de buurt van verboden of politiek gevoelige onderwerpen komen, verdwijnen binnen enkele uren of zelfs minuten. Duizenden websites zijn geblokkeerd, waaronder nieuwssites zoals die van The New York Times en socialemediaplatforms zoals YouTube, Twitter en Facebook.
Surveillance
Het Chinese staatsapparaat wordt in alle delen van het land gekenmerkt door geavanceerde digitale en andere bewakingstechnologieën. Van megasteden tot kleine dorpjes en zowel online als offline worden mensen in China non-stop geobserveerd, wat de controle door de overheid enorm vergemakkelijkt.
Het gebruik van deze technologieën is uitgebreid gedocumenteerd in de Chinese regio Xinjiang, waar Oeigoeren en andere etnische groepen het belangrijkste doelwit zijn. Biometrische gegevens over inwoners van Xinjiang, waaronder DNA-monsters, irisscans en beelden van het gezicht, worden er verzameld en verwerkt. Biometrische bewakingstechnologieën zoals gezichtsherkenning worden ingezet om mensen constant te bewaken.
Zelfcensuur
Het wijdverbreide en kwalitatief hoogwaardige censuur- en bewakingssysteem belemmert de vrijheid van meningsuiting in China in hoge mate. Het systeem stelt de autoriteiten in staat mensen te bestraffen als ze iets doen wat als ongepast wordt beschouwd. Het schept ook een klimaat van zelfcensuur, waarbij steeds meer mensen zich bewust zijn van de strenge controle en zich vervolgens proberen te schikken naar de wensen van de overheid. Dit is echter zeer moeilijk. Officiële richtlijnen voor verboden inhoud zijn vaak erg vaag.
Bovendien zijn de definities van ‘nationale veiligheid’ en soortgelijke termen die worden gebruikt om het optreden van de autoriteiten te legitimeren zo breed dat er geen duidelijkheid is over wat wel en wat niet is toegestaan. Het creëert een sfeer van onzekerheid. Vaak worden mensen ook aangemoedigd of zelfs wettelijk verplicht om anderen te censureren. De snelle verslechtering van het recht op vrijheid van meningsuiting en andere mensenrechten in Hongkong vormt een grimmige illustratie van hoe de mechanismen van censuur in de Volksrepubliek China werken.
Censuur buiten China
De Chinese regering probeert ook haar censuur aan de hele wereld op te leggen. Buitenlandse journalisten in China die kritische verhalen over de Chinese autoriteiten schrijven, krijgen steeds vaker te maken met systematische vertraging en weigering van visumverlenging, en zelfs uitzetting. China blijft de oproepen van de internationale gemeenschap voor onbelemmerd onderzoek in en toegang tot Xinjiang weigeren, ook al beweert de Chinese regering dat daar geen mensenrechtenschendingen plaatsvinden.
Buitenlandse personen die buiten China wonen en zich uitspraken over Chinese mensenrechtenschendingen zijn gestraft. Chinese technologiebedrijven die buiten China actief zijn hebben – geheel volgens de binnenlandse censuurnormen die gelden in hun eigen land – inhoud geblokkeerd en gecensureerd die als ‘politiek gevoelig’ wordt beschouwd, inclusief kritiek op de Chinese regering.
