Heb je voor het organiseren van een demonstratie toestemming nodig?
Demonstreren is een recht en geen gunst, hier heb je dus ook geen toestemming voor nodig, laat staan een vergunning. Je moet wel je demonstratie aanmelden: je moet een officiële kennisgeving doen bij de gemeente. Amnesty onderschrijft het belang van een tijdige kennisgeving bij veruit de meeste demonstraties, zolang de procedure tot doel heeft om burgers te ondersteunen bij het zo goed mogelijk uitoefenen van hun demonstratierecht. Het is voor de lokale overheid een belangrijk instrument om zich goed voor te bereiden op het protest en de demonstratie maximaal mogelijk te maken; denk aan het tijdig afzetten van wegen, het omleiden van het verkeer of het inzetten van extra politie om de demonstratie veilig te laten verlopen.
Echter, het niet (tijdig) melden van een demonstratie mag op zich geen reden zijn om een protest te verbieden of beëindigen.
Een kennisgevingsprocedure mag geen verborgen obstakel worden; gemeentes moeten de indruk vermijden dat de kennisgeving bedoeld is om toestemming te krijgen voor de demonstratie, door bijvoorbeeld allerlei onnodige informatie op te vragen en er gevolgen aan te verbinden die een inperking op het recht om te demonstreren betekenen. De kennisgeving zou de start moeten zijn van een dialoog tussen gemeente en demonstranten, waarbij het uitgangspunt is dat de demonstratie vreedzaam is, en beide partijen vanuit vertrouwen en in een open dialoog de demonstratie voorbereiden. Lees hier meer over in hoofdstuk 5.1 van het rapport ‘Demonstratierecht onder druk’.
Demonstraties: binnen gezichts- en geluidsafstand
De demonstrant bepaalt in principe hoe, waar, wanneer er gedemonstreerd wordt. Daarbij moet de overheid zich maximaal inspannen om een demonstratie mogelijk te maken binnengezichts- en geluidsafstand van het doel (het within sight and sound-principe) waartegen het protest zich richt. Dat betekent bijvoorbeeld dat als je wilt protesteren tegen Zwarte Piet dat de gemeente in principe jouw demonstratie bij de intocht van Sinterklaas moet faciliteren. Als dat echt niet kan, moet de gemeente die beslissing goed motiveren en in overleg met de demonstranten een alternatieve, in hun ogen geschikte, locatie zoeken. Jouw demonstratie mag dus niet zomaar naar een industrieterrein aan de rand van de stad verplaatst worden. Zie voor een verdere toelichting hoofdstuk 3 van het rapport ‘Demonstratierecht onder druk’.
