Hongerstaking en dwangvoeding

Hongerstaking is het zich (gedeeltelijk) onthouden van voedsel als middel van protest.

Nadat de vetreserves zijn opgebrand, leidt langdurig vasten tot aantasting van de spieren, waaronder die van het hart. Uiteindelijk raakt de hongerstaker in coma. De dood treedt na 40 tot 60 dagen in. In Nederland zijn meermaals uitgeprocedeerde asielzoekers en illegaal verblijvende vreemdelingen in hongerstaking gegaan tegen dreigende uitzetting.

Internationale verdragen doen geen duidelijke uitspraken over dwangvoeding van gedetineerden, wanneer die bijvoorbeeld in hongerstaking zijn. Nadat artsen begin jaren zeventig hongerstakende politieke gevangenen in Noord-Ierland onder dwang hadden gevoed, nam de World Medical Association in 1975 de Verklaring van Tokyo aan. Die zegt dat medici moeten weigeren aan dwangvoeding mee te werken zolang de gevangene in staat is een eigen oordeel te vormen over de gevolgen van het weigeren van voedsel.

Organisaties als Physicians for Human Rights en de Nederlandse Johannes Wier Stichting (JWS) geven advies bij hongerstaking en zijn in het algemeen gekant tegen dwangvoeding. De JWS publiceerde een handleiding voor de medische begeleiding van hongerstakers. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) nam de Verklaring van Malta over hongerstakers aan in 1991 (herzien in 2006).