Wat is er in Libanon aan de hand?
Hoe is de Libanese bevolking opgebouwd?
De Libanese bevolking (zo’n 6 miljoen mensen) bestaat voor iets meer dan de helft uit moslims: 28 procent soennieten, 28 procent sjiieten en 1 procent alawieten. Ongeveer 36 procent van de bevolking is christen, van wie de maronitische katholieken met 20 procent de grootste groep is. De druzen vormen zo’n 5 procent van de bevolking. Er wonen naar schatting 300.000 Palestijnen, die zich daar vestigden na de stichting van Israël in 1948. Ook wonen in Libanon ongeveer 1,5 miljoen Syrische vluchtelingen.
De burgeroorlog van 1975 tot 1990
Libanon werd in 1943 onafhankelijk van Frankrijk. Om de vrede te bewaren werd bij de onafhankelijkheid afgesproken dat de president altijd een christen (maroniet) is, de premier een soenniet en de voorzitter van het parlement een sjiiet. Dat kon echter niet voorkomen dat verschillende partijen elkaar bevochten. In 1975 brak er een burgeroorlog uit die tot 1990 zou duren. De strijd ging aanvankelijk tussen christelijke milities en Palestijnse groeperingen. Het Libanese leger wist niet wat ze moest doen, omdat een keuze alleen maar voor meer verdeeldheid in het land zou zorgen.
Wie vocht met wie?
De Palestijnse PLO mengde zich al snel in het conflict en viel christenen aan in Libanon. Buurland Syrië stuurde in 1976 troepen naar Libanon om – tevergeefs – de rust te herstellen. Omdat het niemand lukte de PLO te verdrijven, viel Israël in 1978 Libanon binnen. Onder druk van de Verenigde Naties trok Israël zich na drie maanden terug en bewaakte een VN-vredesmacht de grens tussen Libanon en Israël. Ondertussen waren ook gevechten uitgebroken tussen soennieten en sjiieten. Toen de PLO in 1982 nieuwe aanvallen op Israël uitvoerde, viel Israël Libanon voor de tweede keer binnen en bezette het zuidelijke deel van Libanon.
Waarom werd Hezbollah opgericht?
In de herfst van 1982 werd het Israëlische leger vanuit de Palestijnse vluchtelingenkampen Sabra en Chatila beschoten door PLO-strijders, die zich daar verborgen hielden. Christelijke milities en Israëlische troepen trokken daarop de kampen in en vermoorden daar op brute wijze honderden burgers. Na de Israëlische bezetting van zuidelijk Libanon, werd in 1982 met hulp van Iran de sjiitische Hezbollah (Partij van God) opgericht. Doel van de beweging was om Israël uit Libanon te verjagen. Dat land trok zich in 2000 terug. Tal van landen beschouwen de militante tak Hezbollah als een terroristische organisatie, waaronder Nederland, de Verenigde Staten en de Europese Unie.
.
Corruptie en vriendjespolitiek
De Libanese politiek wordt nog steeds gedomineerd door mannen die invloedrijk werden tijdens de burgeroorlog. Na die oorlog vormen soennieten, sjiieten, christenen, druzen en andere groeperingen gescheiden clans. Macht en geld worden binnen de eigen kring verdeeld, waardoor vriendjespolitiek en corruptie wijdverbreid zijn. Daardoor is de kloof tussen de rijke elite die de macht in handen heeft en de gewone burger enorm. Bovendien maakt Libanon een ernstige economische crisis door. Een op de drie jongeren is werkloos en de Libanese pond verliest aan waarde. Benzine dreigt op te raken, banken hebben nauwelijks nog geld. Bovendien biedt het land onderdak aan circa 1,5 miljoen Syrische vluchtelingen.
De maat is vol
De Libanese burgers hebben inmiddels een grote afkeer van de zichzelf verrijkende politici. In de sterk verzuilde Libanese politiek bepaalde het geloof welke politieke partij je steunde. Aan die vanzelfsprekendheid lijkt een einde te zijn gekomen.
Toen de regering in oktober 2019 belasting aankondigde op het gebruik van WhatsApp – 0,18 euro per dag – was de maat vol en braken er massale protesten uit. Onder druk van de demonstraties besloot premier Hariri om op 29 oktober 2019 af te treden. Onder het motto ‘Allemaal betekent allemaal’ riepen de demonstranten iedereen die een machtspositie bekleedt bij de overheid om op te stappen.
De invloed van buurlanden
Libanon ligt in een gebied waarin soennieten en sjiieten recht tegenover elkaar staan. Aan de ene kant zijn er de sjiitische landen Irak en Iran, aan de andere kant het soennitische Saudi-Arabië. Ook in Syrië is de bevolking overwegend soennitisch, maar de macht is in handen van de sjiitische minderheid. In Libanon wonen alleen maar minderheden. Zowel Saudi-Arabië als diens aartsrivalen Iran en Syrië hebben een dikke vinger in de politieke pap in Libanon. En ook vanuit Israël blijft dreiging komen.
Amnesty’s oproep
Amnesty roept de Libanese autoriteiten op de vreedzame demonstranten te beschermen en hun recht op demonstratie te respecteren. Daders van gewelddadigheden tegen de demonstranten moeten worden berecht.
Keizersgracht 177
1016 DR Amsterdam
IBAN: NL45 TRIO 0198100000
