Heb jij weleens gedemonstreerd? Er is een kans dat de politie dat allang weet. De politie infiltreert in groepsapps en speurt op social media. Het delen van een protestactie kan zelfs al een reden zijn om eens bij je aan te bellen. Intimiderend? Vinden wij ook, bovendien mag het simpelweg niet.
Of je nou wel of niet bij demonstraties geweest bent: laat weten dat jij niet bespied wil worden, en onderteken het bespied-me-niet register. (Nee, geen echt register, maar wel een signaal naar het kabinet om deze surveillance terug te fluiten.)
Al 20.277 handtekeningen gezet
Laat het kabinet weten dat ze het surveilleren van demonstranten moeten stoppen.
Formulier ontvangen, bedankt!
Demonstreren is een recht. Je mag de straat op gaan en laten zien en horen waar je voor of tegen bent. Zolang je dat op een vreedzame manier doet. Maar de gemeente en de politie vertrouwen het niet. Ze houden vreedzame demonstranten in de gaten: ze doen aan surveillance. Ze verzamelen gegevens van demonstranten op social media, filmen demonstraties met drones, infiltreren in groepsapps en bezoeken demonstranten thuis.
Surveillance vindt ook plaatst door middel van ID-controles. Zo’n controle leidt tot een registratie in de politiesystemen. Deze kan worden aangevuld met allerlei gevoelige informatie, en wordt minstens vijf jaar bewaard.
Hierover schreven wij het rapport Ongecontroleerde Macht.
ID-controles van vreedzame demonstranten zijn in strijd met het demonstratierecht, het recht op privacy en het recht op gegevensbescherming. Het kabinet moet dit daarom terugfluiten. Demonstranten maken gebruik van een belangrijk mensenrecht.
De politie mag alleen je ID controleren wanneer dit strikt noodzakelijk is voor de politietaak. Maar uit ons onderzoek blijkt dat de politie ten onrechte vreedzame demonstranten geregeld om hun ID vraagt. Toezicht en controle hierop schieten te kort en elke ID-check staat ten minste vijf jaar geregistreerd in politiedatabanken. Dit schrikt niet alleen af om te gaan demonstreren, het schendt ook het recht op privacy.
Niet alleen onrechtmatige ID-checks dragen bij aan een afschrikkend effect. De politie zoekt ook met enige regelmatig vreedzame demonstranten thuis op. Tien van de vijftig mensen die we hebben geïnterviewd voor het rapport Ongecontroleerde Macht zijn thuis bezocht door de politie. Er werd ze bijvoorbeeld gevraagd over hun deelname tijdens een protest.
Voor en na een protest monitort de politie social media om gegevens te verzamelen over demonstranten. Waarom en in hoeverre dit plaatsvindt is niet transparant. Dit raakt het recht op privacy en draagt bij aan een afschrikkend effect.
In een recent voorbeeld, infiltreerde een politieagent onder een valse naam in meerdere appgroepen van activisten. Dat bleek uit een onderzoek dat Investico deed in maart 2023. Het was het doel van de politie om meer te weten te komen over een opkomend protest. De agent verzamelde berichten uit de groepen en bracht de beheerders in kaart.
Tijdens protesten wordt camerasurveillance ingezet, zoals politietelefoons, camera’s op de openbare weg, telephoto-lens camera’s, camera’s op politieauto’s, en recentelijk experimenteerde de politie ook met drones tijdens demonstraties.