VN-Veiligheidsraad moet zich richten op terugdraaien van mishandeling van vrouwen en meisjes door de Taliban in Afghanistan

De VN-Veiligheidsraad vergadert op 13 januari 2023 achter gesloten deuren over Afghanistan. Amnesty International roept de leden op zich te richten op het ongedaan maken van het verstikkende verbod van de Taliban op toegang tot werk, onderwijs, sport en openbare ruimten voor vrouwen en meisjes.

Op 24 december 2022 bepaalden de Taliban, de de facto autoriteiten van Afghanistan, dat alle lokale en buitenlandse maatschappelijke organisaties niet langer vrouwelijke werknemers in dienst mogen nemen. Op 20 december bepaalden ze dat alle universiteiten tot nader order geen vrouwelijke studenten meer mochten toelaten. En in november 2022 werd vrouwen het recht ontzegd om parken en sportscholen binnen te gaan. Sinds de overname van de macht door de Taliban medio 2022 mogen vrouwen niet meer sporten en zijn middelbare scholen voor meisjes in het hele land gesloten.

VN-Veiligheidsraad moet ingrijpen

‘Het is absoluut noodzakelijk dat de VN-Veiligheidsraad de sterke inperking van de rechten van vrouwen en meisjes in het land een halt toeroept. De wereld ziet toe hoe de Taliban hun rechten systematisch onderdrukken door talloze discriminerende beperkingen die ze de afgelopen maanden snel achter elkaar hebben ingevoerd’, zegt Yamini Mishra van Amnesty International. ‘De VN-Veiligheidsraad moet de Taliban niet alleen oproepen om met spoed hun beperkingen voor vrouwen en meisjes op te heffen, maar ook om een ​​einde te maken aan hun harde optreden tegen iedereen die in Afghanistan durft te protesteren tegen deze beperkingen.’

Een toenemende humanitaire crisis

Nu de armoedecijfers omhoog schieten, duwt het besluit van de Taliban om vrouwen te verbieden om met ngo’s te werken, het land verder in een humanitaire crisis. De beperking heeft al bijgedragen aan toenemende acute voedselonzekerheid en ondervoeding, terwijl de toegang van vrouwen tot basisrechten, waaronder gezondheid en onderwijs, nog steeds beperkt is.

Mahmud*, die voor een internationale maatschappelijke organisatie werkt die zich richt op onderwijs en kinderbescherming in Afghanistan, vertelde: ‘Het is nu bijna onmogelijk om toegang te krijgen tot vrouwen in de gemeenschap. Vrouwen hielpen bij het verlenen van hulp aan vrouwen.’

Vrouwen waren essentiële schakels bij het bereiken van vrouwen, niet alleen vanwege de regels van de Taliban waardoor vrouwen en mannen van elkaar gescheiden worden, maar ook vanwege al bestaande culturele gevoeligheden, aangezien deze taken voorheen werden uitgevoerd door vrouwelijke werknemers. Afghaanse vrouwen en meisjes worden steeds meer uit het openbare leven geweerd. Ze zullen de gevolgen steeds harder ondervinden naarmate de humanitaire ramp verergert, aangezien mannelijke werknemers geen belangrijke diensten meer aan vrouwen kunnen bieden, zoals medische hulp of juridische bijstand voor slachtoffers van huiselijk geweld.

Humanitaire hulp staat op instorten

De door ngo’s geleide hulpsector, de belangrijkste bron van humanitaire hulp in het land, staat op instorten nu ten minste drie grote internationale ngo’s – CARE, de Norwegian Refugee Council en Save the Children – hun werkzaamheden in het land moesten stoppen omdat ze hun programma’s niet konden uitvoeren zonder vrouwelijk personeel. Op 28 december 2022 stopten de Verenigde Naties ook enkele hulpprogramma’s en verklaarde dat veel andere activiteiten mogelijk moeten worden onderbroken vanwege het verbod van de Taliban op vrouwelijke hulpverleners.

Momenteel wordt humanitaire hulp aan het land gekanaliseerd via VN-agentschappen en uitvoerende partners. Daartoe behoort ook het fonds van meer dan 1 miljard dollar voor noodhulp dat door de Wereldbank is opgericht uit het Afghanistan Reconstruction Trust Fund.

‘Het is alsof de Taliban het land met opzet de hongersnood indrijven. Hun discriminerende beleid zorgt voor ernstige voedselonzekerheid en maakt het leveren van internationale hulp bijna onmogelijk. Vrouwen stonden al op de laagste trede van de ladder wat betreft toegang tot belangrijke hulpdiensten, maar het lijkt erop dat ze nu helemaal niet meer meetellen’, zegt Yamini Mishra.

Toegang tot onderwijs ernstig ondermijnd

Aangezien Afghaanse vrouwen en meisjes de toegang tot secundair en tertiair onderwijs al is ontzegd, zal het verbod voor vrouwen om met ngo’s te werken ook voorkomen dat studenten toegang krijgen tot onderwijs via systemen voor gemeenschapsonderwijs. Dergelijke programma’s waren de enige manier waarop ongeveer 3,7 miljoen niet-schoolgaande kinderen, van wie ongeveer 60 procent meisjes, nog toegang tot onderwijs konden krijgen voordat de Taliban de macht grepen. De leraren die in dit systeem werken, zijn voornamelijk vrouwen en zouden door de Taliban worden geclassificeerd als ngo-werknemers.

Ahmad*, die werkt voor een organisatie die gemeenschapsonderwijs biedt, zei: ‘Met deze beperkingen zullen vrouwen en meisjes niet meer als leraar werken, en ook geen gratis cursussen meer kunnen volgen zoals ze eerder in sommige steden deden. Deze cursussen gaven onderwijs over verschillende schoolvakken, waaronder Engels.’

Een andere ngo-medewerker, Zareen*, vertelde Amnesty International dat de veranderingen de programma’s voor gezondheid en hygiëne ernstig zullen ondermijnen: ‘We zorgen voor voorlichting over kinderdiarree en het voorkomen ervan. We geven voorlichting over het onderhouden van persoonlijke hygiëne (voor vrouwen). We bespreken het gezinsmanagement. We geven voorlichting over voeding voor zwangere vrouwen en kinderen.’ De beperkingen hebben gevolgen voor bewustmakingsprogramma’s, die worden uitgevoerd door vrouwelijke werknemers bij ngo’s en die van vitaal belang zijn voor het bewustzijn over persoonlijke hygiëne, voeding en gezondheid.

Niet kunnen voorzien in levensonderhoud

Toen de Taliban in Afghanistan aan de macht kwamen, werden vrouwen die voor de regering werkten – ook degenen met functies in het ambtenarenapparaat, beleidsvormende organen en de rechterlijke macht – massaal uit hun functies ontheven.

Vanwege de beperkingen die de Taliban nu opleggen aan vrouwen die ook voor ngo’s werken, moet Zareen* nu thuisblijven. Ze vertelde: ‘Ik ben bang om mijn inkomen als enige kostwinner van het gezin te verliezen. Het verlies van mijn salaris zal een enorme impact hebben op het leven van mijn kinderen. En ik heb nu psychische problemen en voel me ziek.’

Massoma*, die eerder werkte bij een organisatie die zich bezighoudt met onderwijs en gezondheidszorg in verschillende provincies van Afghanistan, kreeg te horen dat haar contract niet zou worden verlengd nadat de beperkingen van de Taliban van kracht werden. Ze zei: ‘Mijn contract liep af nadat de Taliban hun beslissing hadden aangekondigd. Begin januari 2023 kreeg ik te horen dat het contract niet zou worden verlengd.’ Ze ontvangt geen salaris meer.

‘Vrouwenhaat’

‘Deze discriminerende beperkingen voor ngo’s zullen alleen maar bijdragen aan de toch al grote economische uitdagingen waarmee vrouwen in Afghanistan worden geconfronteerd. Het is schandalig dat zelfs vrouwelijke ngo-werknemers nu hun recht op werk wordt ontnomen, wat enorme gevolgen zal hebben op de hulp die de vrouwen nu niet meer bereikt. Dit is niets minder dan vrouwenhaat’, zegt Yamini Mishra.

De onderdrukkende nieuwe regels van de Taliban ontzeggen vrouwen ook de toegang tot gemeenschapsprogramma’s van ngo’s. Ajmal*, die werkt voor een organisatie die zich deels richt op programma’s voor het genereren van inkomsten voor vrouwen, vertelde Amnesty: ‘Ten minste 50 procent van de eigenaren van kleine bedrijven die van deze projecten profiteren, is een vrouw.’

Collectieve straf

Sinds ze in augustus 2021 de controle over het land overnamen, hebben de Taliban de rechten van vrouwen en meisjes op onderwijs, werk en vrij verkeer geschonden. Het systeem van bescherming en ondersteuning is tot een minimum teruggebracht voor degenen die op de vlucht zijn voor huiselijk geweld. Vrouwen en meisjes zitten gevangen voor kleine overtredingen van discriminerende regels. Dit alles heeft bijgedragen aan een stijging van het aantal kindhuwelijken, huwelijken op jonge leeftijd en gedwongen huwelijken.

Het rapport van Amnesty International, Death in Slow Motion: Women and Girls Under Taliban Rule, onthult ook hoe vrouwen die vreedzaam protesteerden tegen deze onderdrukkende regels werden bedreigd, gearresteerd, vastgehouden, gemarteld en met geweld verdwenen.

Amnesty’s oproep

Amnesty International roept de Taliban-autoriteiten op om vrouwen en meisjes onmiddellijk terug te laten keren naar secundair en tertiair onderwijs en vrouwen toe te staan ​​zelfstandig te werken en toegang te krijgen tot openbare ruimtes. De internationale gemeenschap moet de Taliban ook oproepen om hun onderdrukkende beleid terug te draaien, vrouwen toe te staan ​​hun baan bij ngo’s te hervatten en de volledige burgerrechten van vrouwen in het hele land te waarborgen.

‘De wrede inperking van de rechten van vrouwen en meisjes door de Taliban is een collectieve straf voor de hele bevolking, en voor vrouwen in het bijzonder. De VN-Veiligheidsraad moet een resolutie aannemen met een reeks concrete stappen om een ​​einde te maken aan de systematische inperking van de rechten van vrouwen en meisjes in Afghanistan. Dit zal een stap zijn in de richting van het stoppen van de humanitaire ramp waarin het land zich lijkt te begeven’, zegt Yamini Mishra.

*Alle namen van deelnemers zijn geanonimiseerd om hun identiteit te beschermen.