Veroordeling van Jimmy Lai is het einde van persvrijheid in Hongkong

Het Hooggerechtshof van Hongkong heeft vandaag pro-democratie-activist Jimmy Lai schuldig bevonden aan twee gevallen van samenzwering. Hij riskeert een levenslange gevangenisstraf. Amnesty International beschouwt Lai als gewetensgevangene en roept op tot zijn vrijlating.  

Jimmy Lai werd veroordeeld voor twee soorten samenzwering: het samenwerken met buitenlandse krachten en het plegen van opstand.  

Lai werd op 11 december 2020 aangeklaagd voor “samenzwering met een ander land of externe elementen” op grond van de door Peking opgelegde nationale veiligheidswet (NSL). Hij zit sinds 31 december 2020 in voorlopige hechtenis. Later werd hij op grond van de NSL nog eens beschuldigd van twee gevallen van “samenzwering om samen te werken met een ander land of externe elementen” en, op grond van de Crimes Ordinance, nog eens van één geval van “samenzwering om opruiende publicaties uit te geven”.  

Veroordeeld voor ontmoetingen met buitenlandse contacten 

De autoriteiten van Hongkong verklaarden dat de aanklachten verband hielden met de publicatie van artikelen in Apple Daily, een krant die eigendom is van Lai, waarin buitenlandse landen werden opgeroepen sancties op te leggen. De autoriteiten verwezen ook naar Lai’s ontmoetingen met Amerikaanse politici en interviews met buitenlandse media, zijn Twitter-berichten (nu X) en zijn lijst van volgers op het platform, waaronder prominente buitenlandse politici en ngo’s die de pro-democratische beweging in Hongkong steunen. 

Reactie Amnesty International 

In reactie op de veroordeling vandaag van Jimmy Lai, zegt Sarah Brooks, directeur van Amnesty International China:  

“Het feit dat de uitspraak van vandaag voorspelbaar was, maakt deze niet minder schokkend. De veroordeling van Jimmy Lai voelt als de doodsklok voor de persvrijheid in Hongkong, waar het essentiële werk van de journalistiek nu als een misdaad wordt bestempeld.”  

“Lai is gevangengezet simpelweg omdat hij en zijn krant Apple Daily kritiek hadden op de regering. De activiteiten waarvoor hij is veroordeeld, zouden vóór de invoering van de nationale veiligheidswet van 2020 nooit als misdrijven zijn beschouwd.” 

Nationale veiligheidswetten 

Dit vonnis toont aan dat de zogenaamde ‘nationale veiligheidswetten’ van Hongkong niet bedoeld zijn om mensen te beschermen, maar om hen het zwijgen op te leggen. Het zou ook een waarschuwing moeten zijn voor iedereen die zaken doet in Hongkong: kansen nastreven in de stad brengt ernstige juridische risico’s met zich mee.  

“Dit vonnis gaat niet alleen over één man; het is de laatste stap in een systematische onderdrukking van de vrijheid van meningsuiting in Hongkong: niet alleen gericht tegen protesten en politieke partijen, maar ook tegen het idee dat mensen de macht ter verantwoording kunnen – en zelfs moeten – roepen”, zegt Sarah Brooks.  

Gewetensgevangene 

Amnesty International beschouwt Jimmy Lai als gewetensgevangene, die uitsluitend gevangen zit omdat hij vreedzaam zijn recht op vrijheid van meningsuiting heeft uitgeoefend. Amnesty roept op hem onmiddellijk en onvoorwaardelijk vrij te laten.  

Amnesty International erkende Lai in 2024 als gewetensgevangene, samen met de mensenrechtenadvocaten Chow Hang-tung en Ding Jiaxi. 

“De wet die is gebruikt om hem en zoveel anderen aan te pakken, moet internationaal worden veroordeeld voor wat ze is: een dekmantel voor de autoriteiten in Peking en Hongkong om hun onderdrukking voort te zetten”, aldus Sarah Brooks.  

Achtergrond 

Jimmy Lai, een Brits staatsburger,richtte in 1995 de kritische krant Apple Daily op. Kort nadat de nationale veiligheidswet op 30 juni 2020 werd ingevoerd, deed een groep van bijna 200 politieagenten een inval in het hoofdkantoor van de krant. Het was de eerste keer dat de wet werd gebruikt om het pand van een mediabedrijf te doorzoeken. Lai werd gearresteerd, samen met zijn twee zoons en verschillende leidinggevenden van de krant.  

In februari 2021 werd Lai borgtocht geweigerd, toen het hoogste gerechtshof van Hongkong oordeelde dat zaken op grond van de nationale veiligheidswet een uitzondering vormden voor borgtocht. De regering van Hongkong verbood ook Lai’s Britse advocaat Timothy Owen om hem te vertegenwoordigen.  

Apple Daily sloot in juni 2021 na een nieuwe politie-inval en de bevriezing van de bedrijfstegoeden, wat Amnesty destijds een “brutale aanval op de persvrijheid” noemde.  

Voorafgaand aan het vonnis van vandaag veroordeelde de rechtbank van Hongkong Lai in vier afzonderlijke zaken voor “ongeoorloofde bijeenkomsten” en fraude, en legde hem in totaal meer dan zeven jaar gevangenisstraf op.