Turkije: sta 1 mei-viering op het Taksimplein in Istanboel toe

De Turkse autoriteiten moeten alle beperkingen op een geplande solidariteitsdemonstratie op 1 mei, de Dag van de Arbeid, op het Taksimplein in Istanboel opheffen. Mensen moeten vreedzaam bijeen kunnen komen.

Het Taksimplein is een plek met een grote symbolische betekenis voor de Turkse vakbonds- en arbeidersbewegingen en anderen die hier bijeen komen om te protesteren. Al meer dan 10 jaar beperken de Turkse autoriteiten op onwettige wijze het recht van mensen op vreedzame vergadering en criminaliseren ze vreedzame protesten die op het plein plaatsvinden.

Verbod op bijeenkomsten in strijd met Grondwet

Op 20 april 2025 plaatste de gouverneur van Istanboel Davut Gül een bericht op X (voormalig twitter). Hij schreef dat er om ‘veiligheidsredenen’ geen collectieve acties toegestaan zijn op het Taksimplein en de Istiklal Avenue in Istanboel. Terwijl een staatsrechtbank al in 2023 oordeelde dat het verhinderen van Dag van de Arbeid-vieringen op het Taksim Plein een schending zijn van het recht op openbare bijeenkomsten en demonstraties, zoals gewaarborgd door artikel 34 van de Grondwet.

“Het is van vitaal belang dat de viering van de Dag van de Arbeid dit jaar kan doorgaan,” zegt Dinushika Dissanayake van Amnesty International. “De beperkingen op de viering van de Dag van de Arbeid op het Taksimplein zijn gebaseerd op valse redenen van veiligheid en openbare orde en druisen in tegen de uitspraak van de staatsrechtbank in 2023. De beperkingen moeten dringend worden opgeheven.”

Gebruik geen geweld tegen vreedzame demonstranten

Amnesty International roept ook ordehandhavers op om het recht van mensen op vreedzame vergadering te respecteren, te beschermen en te faciliteren en geen geweld te gebruiken tegen vreedzame demonstranten. Sommige vakbonden en andere maatschappelijke organisaties hebben aangekondigd zich te zullen verzamelen op het Taksimplein, ondanks dat het plein wordt afgesloten met metalen hekken. In het kader van een preventieve actie in de aanloop naar de Dag van de Arbeid werden op 29 en 30 april tientallen mensen uit hun huizen gehaald.

Uitspraak staatsrechtbank

De Turkse autoriteiten verbieden bijeenkomsten op 1 mei op het Taksimplein al sinds 2013. De politie heeft bij meerdere gelegenheden vakbonden, hun aanhangers en andere organisaties met geweld tegenhouden om samen te komen. In december 2023 oordeelde de staatsrechtbank van Turkije dat het recht op vrijheid van vreedzame vergadering van DİSK (de Confederatie van Revolutionaire Arbeidersvakbonden), tijdens de viering van de Dag van de Arbeid op het Taksimplein in 2014 en 2015 was geschonden door de verboden en het met geweld uiteenjagen van demonstranten door ordehandhavers. In 2013 werd in een uitspraak van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens ook vastgesteld dat de staat het recht op vreedzame vergadering had geschonden door beperkingen op te leggen aan de 1-mei-bijeenkomst op het Taksim-plein in 2008.

“De autoriteiten moeten de bindende uitspraken van de staatsrechtbank en het Europees Hof voor de Rechten van de Mens respecteren,” zegt Dinushika Dissanayake. “De Turkse autoriteiten en de ordehandhavers moeten ervoor zorgen dat zij hun plicht vervullen om vreedzame bijeenkomsten mogelijk te maken. Ze moeten ook alle nodige maatregelen nemen om de deelnemers te beschermen bij het uitoefenen van hun rechten.”