Oproep Amnesty International aan NAVO-landen: respecteer internationaal recht
NAVO-leiders staan aankomende week voor lastige beslissingen. De huidige gewapende conflicten raken wereldwijd miljoenen mensen.Tegelijkertijd staat het internationaal recht onder druk. Het is juist nu cruciaal dat NAVO-landen het internationaal recht beschermen en ondermijning ervan tegengaan.
De NAVO-top komt op een historisch moment. Met haar jaarrapport deed Amnesty International de ernstigste waarschuwing in tijden: sinds de Tweede Wereldoorlog zijn er wereldwijd meer conflicten dan ooit en de ongelijkheid tussen en in landen zelf neemt toe.
Bescherming burgers
Het is een zorgwekkende ontwikkeling dat landen uit verdragen stappen, die burgers juist moeten beschermen tijdens gewapende conflicten.
Recent kondigde Litouwen aan zich terug te trekken uit het Clustermunitieverdrag. De parlementen van Letland en Litouwen stemden voor terugtrekking uit het Landmijnenverdrag, dat de inzet van antipersoonsmijnen verbiedt. Ook andere NAVO- lidstaten als Estland, Polen, Denemarken en het Verenigd Koninkrijk overwegen uit het Landmijnenverdrag te stappen. De NAVO en andere lidstaten moeten deze landen aansporen deze stap te heroverwegen en weerstand bieden tegen welke aanval dan ook op internationale verdragen en normen.
Wapenhandel
Met het oog op de aanhoudende genocide in Gaza en het gewapende conflict in Sudan moeten de NAVO-landen hun mensenrechtenverplichtingen versterken en ervoor zorgen dat internationale en regionale wetgeving over wapenhandel zoals het Wapenhandelsverdrag en het EU-standpunt van de EU worden nageleefd.
Aankomende week kunnen NAVO-lidstaten die lid zijn van de EU hierin een belangrijke rol spelen, door gezamenlijk maatregelen tegen Israël te nemen. Leiders moeten nu meteen stoppen met het leveren van wapens aan bijvoorbeeld Israël en Sudan, en weer laten zien dat ze zich houden aan het internationale humanitaire recht en de mensenrechten.
Autonome wapensystemen
Staten zijn bezig met een ongecontroleerde AI-wapenwedloop. Internationale regels die zijn gemaakt om burgers te beschermen, zijn ook belangrijk in tijden van oorlog.
Bovendien is het van groot belang dat de inzet van autonome wapensystemen wordt gereguleerd. Amnesty roept op tot een wereldwijd, juridisch bindend verdrag om de ontwikkeling en inzet van autonome wapensystemen te reguleren, en een verbod op systemen die rechtstreeks op mensen zijn gericht.
Internationaal Strafhof
Er lopen arrestatiebevelen van het Internationaal Strafhof (ICC) tegen Netanyahu, Poetin en anderen. Mensen die worden gezocht voor oorlogsmisdaden en andere misdaden volgens het internationaal recht, zoals in verband met de oorlogen in Gaza en Oekraïne, moeten ter verantwoording worden geroepen.
Ook NAVO-lidstaten die aangesloten zijn bij het ICC, moeten zich houden aan de verplichtingen die hierbij horen en de arrestatiebevelen van het Internationaal Strafhof uitvoeren. Ook moeten zij het Internationaal Strafhof beschermen tegen ondermijnende activiteiten.
Demonstratierecht
Tijdens de NAVO-top worden er in Den Haag meerdere demonstraties verwacht. Een internationale bijeenkomst van deze omvang brengt logischerwijs ook veel veiligheidsmaatregelen met zich mee. De overheid moet uitgaan van de vreedzaamheid van demonstraties. Amnesty International Nederland dringt erop aan dat elk protest, ook in deze omstandigheden, afzonderlijk beoordeeld wordt.
Oproep Amnesty
Amnesty International roept NAVO-leiders, bondgenoten en partnerlanden op om hun commitment aan het internationaal humanitair oorlogsrecht opnieuw uit te spreken, mensenrechten te respecteren en te waarborgen. Dat is niet alleen een verplichting volgens het internationaal recht, het is ook in lijn met het NAVO-handvest. Het is bovendien fundamenteel voor een wereld waarin ieders rechten gerespecteerd worden.
