Ontvang minister Pompeo niet kritiekloos in Den Haag

Aanstaande dinsdag wordt in Den Haag de rode loper uitgerold voor Mike Pompeo, de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, die daar de Global Entrepreneurship Summit bijwoont. Het ondernemerscongres vindt plaats op nog geen 5 kilometer van het Internationaal Strafhof (ICC). Pompeo dwarsboomt het ICC met succes. In plaats van hem met alle egards te ontvangen, zou de Nederlandse regering Pompeo duidelijk moeten maken dat Nederland zijn tegenwerking niet tolereert. De slachtoffers van oorlogsmisdrijven hebben hun hoop gevestigd op het strafhof. Nederland moet hen daarin niet teleurstellen.

Onlangs kondigde Pompeo inreisverboden en economische sancties aan tegen de aanklager van het ICC en tegen ‘personen die direct verantwoordelijk zijn voor ieder mogelijk onderzoek van het ICC tegen Amerikaans personeel’. De maatregelen houden direct verband met het voorgenomen onderzoek van het ICC naar oorlogsmisdrijven van Amerikaanse militairen en CIA-personeel in Afghanistan. De sancties komen niet als een verrassing, gelet op het beleid van de Amerikaanse regering als het gaat om internationaal recht. Als Amerikaanse burgers beschuldigd worden van oorlogsmisdrijven, en de verdenkingen zijn geloofwaardig, dan zal de VS de beschuldigers vervolgen, en niet de beschuldigden.

Helaas lijkt Pompeo’s obstructie effect te sorteren. Op 12 april namen rechters van het ICC een schokkend besluit: de aanklager mag geen onderzoek doen naar misdrijven die verband houden met het gewapende conflict in Afghanistan. Het is van het grootste belang dat de aanklager tegen deze beslissing in beroep gaat.

In haar aanvraag voor het onderzoek noemde de aanklager van het ICC beschuldigingen tegen de Taliban, de Afghaanse regering en de internationale troepen in Afghanistan. De verdenkingen tegen Amerikaanse militairen en CIA-personeel omvatten oorlogsmisdaden als verkrachting, marteling, schendingen van de persoonlijke waardigheid en seksueel geweld. Al deze beschuldigingen worden nu niet onderzocht en de daders worden niet vervolgd.

Het ICC ligt onder vuur, omdat het onderzoeken instelt naar daders die tot nu toe ‘onaantastbaar’ waren, en naar misdaden onder internationaal recht die tot op heden niet werden onderzocht. Eindelijk kunnen burgers van grootmachten als de Verenigde Staten vervolgd worden. De VS is verantwoordelijk voor onder meer extraordinary rendition (ontvoeringen) in Europa en de martelpraktijken van de CIA in Afghanistan.

Deze kans op vervolging bracht Pompeo tot zijn aanval op het instituut in Den Haag, dat even de euvele moed leek te hebben om onderzoeken naar Amerikaanse burgers in te stellen. Deze aanval is natuurlijk ook een aanval op de slachtoffers van misdaden onder internationaal recht, voor wie het ICC een baken van hoop is.

Je mag hopen dat Pompeo die persoonlijk de aanklager van het ICC de toegang tot de VS heeft geweigerd niet kritiekloos in DH – ‘de stad van vrede en recht’- wordt verwelkomd. Wie de internationale rechtsgang belemmert of misdrijven onder internationaal recht pleegt, zou moeten vrezen om naar Den Haag te komen, in plaats van er van harte welkom te worden geheten.

Als Mike Pompeo echt wil dat internationaal onderzoek naar mogelijke misdaden van Amerikaanse militairen en CIA-personeel stopt, dan is er een oplossing. De Amerikaanse regering moet zelf onderzoeken instellen naar de oorlogsmisdrijven en misdrijven tegen de menselijkheid die gepleegd zijn door haar eigen burgers en militairen, en hen vervolgen. Dat is wat Mark Rutte aan Pompeo moet vertellen.

Door: Matt Cannock, hoofd van het Centrum voor Internationaal Recht van Amnesty International in Den Haag