Nieuwe EU-regels over asiel en ‘veilige landen’ ondermijnen bescherming vluchtelingen

Het Europees Parlement en de Raad zijn het eens over nieuwe EU-regels over wat een “veilig derde land” is. Daarnaast start de EU met een lijst van “veilige landen van herkomst”. Deze afspraken ondermijnen de bescherming van vluchtelingen, stelt Amnesty International vandaag.
Door deze regels kunnen lidstaten makkelijker het concept van ‘veilig derde land’ toepassen en zo asielaanvragen als niet-ontvankelijk afwijzen, zonder inhoudelijke beoordeling.

Het wordt ook makkelijker om mensen die veiligheid zoeken, gedwongen over te brengen naar landen waarmee ze geen band hebben of waar ze misschien alleen maar op doorreis zijn geweest. Deze regels gaan in juni 2026 in, samen met de rest van het EU Asiel- en Migratiepact.
“Dit is een ongekende aanval op het asielrecht in de EU,” reageert Olivia Sundberg Diez van Amnesty International. “We moeten dit zien in de context van een breed scala aan strafmaatregelen op het gebied van uitzettingen, waarover nog wordt onderhandeld. Het is een schaamteloze poging om internationale wettelijke verplichtingen te omzeilen, en het verschuift de Europese verantwoordelijkheid voor de bescherming van vluchtelingen verder naar landen buiten Europa. Dit staat ver af van een waardig en humaan migratiebeleid.”

EU komt belofte niet na

Met deze overeenkomst van vandaag laat de EU haar belofte om vluchtelingen te beschermen vallen. De EU maakt hiermee de weg vrij voor EU-lidstaten om met derde landen afspraken te maken over de offshore-behandeling van asielaanvragen. In de overeenkomst van vandaag staat ook een EU-brede lijst van landen van herkomst die als ‘veilig’ worden beschouwd, waardoor mensen die bescherming zoeken de bewijslast hebben om het tegendeel aan te tonen.
“Dit ondermijnt de individuele beoordeling van beschermingsaanvragen en werpt nog een extra juridische hindernis op,” zegt Sundberg Diez. “De kans is groot dat mensen hierdoor de bescherming wordt ontzegd die ze nodig hebben.”

Achtergrond

Op de nieuwe EU-brede lijst van veilige landen van herkomst staan Bangladesh, Colombia, Egypte, Kosovo, India, Marokko en Tunesië, evenals kandidaat-lidstaten van de EU (met uitzonderingen). Het wordt aangenomen dat onderdanen van deze landen geen bescherming nodig hebben en een versnelde asielprocedure doorlopen. Hierdoor blijft een individuele beoordeling van hun verzoeken achterwege. Bepalingen die de aanwijzing van “veilige landen van herkomst” uitbreiden, kunnen onmiddellijk van toepassing zijn.