EU: eigen gewin belangrijker dan bescherming privacy
Lidstaten van de Europese Unie moeten de voorgestelde beperkingen op de export van surveillance-apparatuur steunen. Access Now, Amnesty International en Reporters without Borders roepen de EU daartoe op.
De organisaties doen de oproep nadat uitgelekte documenten onthullen dat verschillende EU-lidstaten – met name Zweden en Finland – minder bescherming willen voor mensenrechten als het gaat om de exportbeperkingen van surveillance-technologie.
‘Het is ontluisterend om vast te stellen dat de bescherming van de privacy van individuen en het waarborgen van de vrije meningsuiting wereldwijd, geen prioriteit is van de Europese Unie’, zegt Lucie Krahulcova, politiek analist van Access Now.
Afluistertechnologie voor onderdrukkende landen
‘De lekken laten zien dat de Europese Unie in het openbaar veel beloofd als het om mensenrechten gaat’, zegt Nele Meyer van Amnesty International. ‘Maar achter de schermen zijn lidstaten in het geheim bereid hun verplichtingen te verzaken als er zakelijke belangen op het spel staan. Ze laten de teugels vieren, zodat technologieën verkocht worden aan onderdrukkende regimes. Die kunnen daarmee communicatie onderscheppen en de verblijfplaats van mensen achterhalen die zich kritisch over het regime uitlaten.’
Surveillance-technologie wordt overal ter wereld gebruikt om activisten, journalisten en critici te bespioneren.
Gedwongen tot zelfcensuur
‘De dood van de Saudische journalist Jamal Khashoggi benadrukt nog eens onder welke druk journalisten staan en hoe ze in de gaten gehouden worden’, zegt Elodie Vialle van Reporters without Borders. ‘De EU moet een einde maken aan de verkoop van apparatuur waarmee journalisten bespioneerd en lastiggevallen worden, waarna zij uiteindelijk worden gearresteerd. Omdat deze technologieën de veiligheid van journalisten en hun bronnen in gevaar brengen, dwingen ze hen tot zelfcensuur.’
Achtergrond
Nadat surveillance-technologie was gebruikt om protesten tijdens de Arabische Lente te smoren, riepen internationale maatschappelijke organisaties en EU-parlementariërs op tot een herziening van de exportcontroles. Dit om te voorkomen dat EU-bedrijven onderdrukkende regeringen van deze technologieën voorzien. In 2016 kwam er een voorstel tot herziening van het exportcontrolesysteem, met als doel ‘mensenrechtenschendingen te voorkomen die verband houden met bepaalde cybersurveillance-technologieën’.
Uit de uitgelekte documenten blijkt dat verschillende EU-landen mensenrechtenactivisten minder bescherming geven dan de Europese Commissie en het Europees Parlement voorstellen. De meeste voorstellen werden begin 2018 door het parlement aangenomen, maar voordat deze in werking treden moeten eerst nog administratieve stappen worden genomen.
