Egypte moet mensen vrijlaten die vastzitten vanwege Gaza-mars

De Egyptische autoriteiten moeten iedereen die vastzit vanwege steun voor de Palestijnen in Gaza vrijlaten. Het gaat om ten minste zeven Egyptische staatsburgers die steun betuigden aan de Gaza-mars. Amnesty roept daarnaast op tot een grondig onderzoek naar alle beschuldigingen van marteling en andere vormen van mishandeling in verband met de arrestaties en uitzettingen van internationale activisten die betrokken waren bij de solidariteitsmars.

Honderden internationale activisten reisden in juni naar Egypte om deel te nemen aan een wereldwijde mars naar de stad Rafah, in een poging om de illegale blokkade van de bezette Gazastrook door Israël te doorbreken. De Egyptische autoriteiten reageerden hierop door tientallen Egyptische en buitenlandse burgers te arresteren en niet-Egyptenaren uit te zetten. 

Wrede behandeling dissidenten 

Amnesty International documenteerde tussen 10 en 16 juni de willekeurige detentie, incommunicado-detentie en mishandeling van drie Egyptenaren en vijf buitenlanders in verband met de Gaza–mars.  

Ten minste één Egyptische staatsburger deelde met Amnesty dat hij werd gemarteld tijdens zijn detentie. Amnesty roept op tot de onmiddellijke en onvoorwaardelijke vrijlating van iedereen die nog steeds vastzit alleen omdat ze hun solidariteit met de Palestijnen hebben betuigd. Dat geldt ook voor diegenen die al eerder, tussen oktober 2023 en juni 2025 zijn opgepakt vanwege hun steun aan Palestijnen.    

“De wereld heeft een glimp opgevangen van de wreedheid waarmee de Egyptische autoriteiten dissidenten blijven behandelen”, zegt Mahmoud Shalaby van Amnesty International. “De willekeurige arrestaties en mishandeling van deze activisten zijn maar een klein deel van de onderdrukking die bijna iedereen ondergaat die iets zegt wat de regering niet leuk vindt. Het is onvoorstelbaar dat de Egyptische autoriteiten activisten arresteren en straffen omdat ze solidair zijn met Palestijnen in Gaza, op wie Israël genocide pleegt.” 

De Egyptische overheid moet juist zorgen dat mensen vrij kunnen demonstreren en hun mening kunnen geven. Daarom moeten ze eerst alle mensen vrijlaten die willekeurig zijn opgepakt omdat ze steun betuigden aan Palestijnen. Ook moeten ze alle beschuldigingen van marteling en andere vormen van mishandeling goed onderzoeken. 

Toestemming om grens met Gaza te bezoeken 

Op 11 juni verklaarde het Egyptische ministerie van Buitenlandse Zaken in een officiële verklaring dat buitenlanders vooraf toestemming moeten krijgen om gebieden aan de grens met Gaza te bezoeken, onder meer door een verzoek in te dienen bij de Egyptische ambassades. De organisatoren van de Gaza-mars vertelden Amnesty International dat ze ongeveer tweeënhalve maand voor de geplande datum van de mars vergunningaanvragen indienden bij meer dan dertig Egyptische ambassades in het buitenland. Ambassadebeambten lieten hun weten dat de aanvragen waren doorgestuurd naar de autoriteiten in Caïro. Maar de organisatoren kregen nooit een reactie.  

De Egyptische veiligheidsdiensten stopten de mars later door Egyptische en buitenlandse activisten bij aankomst op de luchthaven, in hotels of bij controleposten op weg naar Rafah te arresteren. Hierna werden honderden niet-Egyptenaren het land uitgezet. 

Willekeurige detentie en marteling Egyptische staatsburgers 

Volgens een advocaat van de Egyptian Commission for Rights and Freedoms (ECRF) arresteerden veiligheidstroepen tussen 10 en 12 juni 2025 drie Egyptische staatsburgers (twee mannen en een vrouw) in hun huizen in de provincies Caïro en al-Sharkia. Zij maakten deel uit van een Telegram-groep die de Gaza–mars steunde.  

Na hun arrestatie zouden ze negen tot tien dagen incommunicado zijn vastgehouden in geheime faciliteiten van de Nationale Veiligheidsdienst (NSA). NSA-agenten brachten de drie vervolgens op 21, 22 en 23 juni over naar het Openbaar Ministerie voor Staatsveiligheid (SSSP) in Caïro. 

Volgens de advocaat beschuldigden de aanklagers van de SSSP hen onder meer van ‘lidmaatschap van een terroristische groepering [de Moslimbroederschap]’, ‘het verspreiden van vals nieuws’ en ‘het financieren van een terroristische groepering’. Vervolgens verlengden de aanklagers hun voorlopige hechtenis met 15 dagen in afwachting van het onderzoek. 

Een van de mannen vertelde dat de NSA-agenten hem tijdens het verhoor elektrische schokken gaven op zijn handen en een gevoelig deel van zijn lichaam. Ze sloegen hem ook in zijn gezicht. De andere man vertelde de aanklager dat NSA-agenten hem sloegen en dwongen om zich uit te kleden. Dit is mishandeling en kan neerkomen op marteling. 

In juni ondervroegen aanklagers vier andere Egyptische staatsburgers (drie mannen en een vrouw) en legden voorlopige hechtenis van 15 dagen op voor dezelfde aanklachten in dezelfde zaak, aldus de advocaat van het ECRF. 

Willekeurige arrestatie en mishandeling van buitenlanders 

Amnesty International sprak met vijf buitenlanders die naar de Gaza-mars waren gereisd, waaronder Stefanie Crisostomo, een Kroatisch-Peruaanse activiste, en Saif Abukeshek, een Spaans staatsburger en woordvoerder van de Gaza-mars. Zij vertelden Amnesty dat de Egyptische politie hen bij hun arrestatie ernstig had geslagen en andere gewelddaden had gepleegd. 

Ze zeiden ook dat ze incommunicado vastzaten in politiebureaus, NSA-faciliteiten en op de luchthaven van Caïro. Dit houdt in dat ze geen contact met de buitenwereld mochten hebben. 

Crisostomo vertelde Amnesty International dat zij en haar man op 14 juni door NSA-agenten in burger in een hotel in Caïro werden gearresteerd. De agenten vertelden niet waarom ze de twee arresteerden. Crisostomo en haar man mochten geen contact opnemen met hun ambassades of iemand anders. Hun telefoons werden in beslag genomen. Ze werden vervolgens overgebracht naar een geheime veiligheidsfaciliteit. De politie hield Crisostomo’s man daar 30 uur vast, ze werd zelf naar de luchthaven van Caïro gebracht. Op de luchthaven weigerde ze te worden uitgezet totdat de politie haar man vrijliet. De politie sloeg haar vervolgens in de boeien en greep haar armen stevig vast, waardoor ze blauwe plekken opliep. Amnesty International heeft foto’s van haar armen bekeken waarop de blauwe plekken duidelijk te zien zijn en vermoed dat dit neerkomt op mishandeling. 

Een van de andere buitenlanders, die zijn nationaliteit niet bekend wilde maken, zei dat de politie hem op 13 juni samen met ongeveer vijftien anderen bij een controlepost onderweg naar Rafah had gearresteerd. Tijdens de arrestatie sloeg de politie hem met knuppels op zijn gezicht en nek. Hij zei dat één van de politieagenten tijdens de arrestatie probeerde zijn vinger in zijn anus te steken. De politie bracht de groep naar een politiebureau in Ismailia en hield hen daar tot de volgende ochtend vast, waarna hij naar de luchthaven van Caïro werd overgebracht om te worden uitgezet.  

De twee andere mannen, beiden Noren, en Saif zeiden dat ze op 16 juni door politieagenten in burger in een koffiebar in Caïro waren gearresteerd zonder dat een arrestatiebevel werd getoond. De politie blinddoekte hen en bracht hen in een ongemarkeerd busje naar een onbekende veiligheidsfaciliteit. NSA-agenten ondervroegen de twee Noorse mannen, terwijl ze nog steeds geblinddoekt en geboeid waren, over het aantal deelnemers aan de Gaza–mars, hun identiteit en hun verblijfplaats. Een van de mannen vertelde Amnesty International dat toen hij weigerde te antwoorden, een NSA-agent hem twee keer in het gezicht sloeg en hem met zijn knie in de borst stootte. Volgens de man veroorzaakte de klap een lichte ribbreuk. 

De tweede man zei dat toen hij bepaalde vragen niet wilde beantwoorden, een NSA-agent hem in zijn gezicht sloeg en tegen zijn borst schopte. 

Saif Abukeshek vertelde dat de politie hem opzettelijk tegen muren en deuren sloeg terwijl ze hem, geblinddoekt en met zijn handen op zijn rug geboeid, tussen verschillende kamers in de faciliteit verplaatsten. “Ik kon duidelijk horen dat ze me uitlachten toen ik tegen de muren botste”, zei hij. 

De drie werden later overgebracht naar de luchthaven van Caïro om te worden uitgezet, nadat ze tussen de 2 en 25 uur in de faciliteit hadden doorgebracht. Totdat ze werden uitgezet mochten de vier mannen geen contact opnemen met hun ambassade of iemand anders om hen op de hoogte te brengen van hun arrestatie. 

Achtergrond 

Tussen oktober 2023 en juni 2024 hebben Amnesty International en Egyptische mensenrechtenorganisaties de arrestatie van meer dan 123 mensen gedocumenteerd die hun solidariteit met de Palestijnen in Gaza hadden betuigd door vreedzaam te protesteren, opmerkingen online te plaatsen, borden op te hangen of slogans op muren te schrijven. Ten minste tientallen van hen zitten nog steeds in voorlopige hechtenis en worden onderzocht op basis van valse beschuldigingen van betrokkenheid bij terrorisme, het verspreiden van vals nieuws of illegale samenscholing.