Amnesty kritisch over naleving anti-folteringsverdrag door Nederland

In aanloop naar de vierjaarlijkse beoordeling door het anti-folteringscomité van de Verenigde Naties, maakt Amnesty zich zorgen over de situatie in Nederland. De organisatie vraagt onder meer aandacht voor de vreemdelingendetentie, de experimenten van de politie met stroomstootwapens en de ‘terroristenafdelingen’ in gevangenissen.

Elke vier jaar rapporteren VN-lidstaten aan de anti-folteringscomité in Genève. Half november beoordeelt het comité in hoeverre Nederland in de afgelopen vier jaar zijn verplichtingen is nagekomen die volgen uit het Verdrag tegen foltering en andere wrede, onmenselijke en onterende Behandeling en bestraffing. Het comité doet dit aan de hand van rapportages en gesprekken met onder andere Nederland en ngo’s, waaronder Amnesty.

Weinig vooruitgang in vreemdelingendetentie

Amnesty maakte de stand van zaken op in Bekijk ook: Netherlands: Submission to the United Nations Committee against Torture het comité. Nederland heeft sinds de laatste rapportage weinig voortgang geboekt ten aanzien van vreemdelingendetentie. Een nieuw wetsvoorstel ten spijt, blijven de omstandigheden waarin mensen vastzitten een strafrechtelijk karakter behouden en is er een gebrek aan alternatieven voor detentie. Een risico blijft bovendien dat vreemdelingen, zelfs minderjarigen, onnodig en te vaak in isolatie worden geplaatst.

Nieuwe zorgen: geweldshantering door politie

Amnesty noemt ook een aantal nieuwe zorgen. De manier waarop de politie experimenteert met stroomstootwapens (de Taser), bijvoorbeeld, strookt niet met het Verdrag. Dit mag alleen als er zich een onmiddellijke levensbedreigende situatie voordoet of risico op ernstig letsel. Maar in Nederland zijn mensen getaserd die al waren geboeid, of in een politiecel of separeerruimte van een GGZ-instelling verbleven. Een nieuwe ambtsinstructie biedt weinig soelaas: die is veel te vaag en geeft veel te veel ruimte voor onrechtmatig geweldsgebruik door de politie.

Inhumane behandeling in terroristenafdelingen

In een Bekijk ook: Netherlands: Joint Submission to the United Nations Committee against Torture met het Open Society Justice Initiative gaat Amnesty in op de naleving van het Verdrag in de uitgebreid beveiligde ‘terroristenafdelingen’ in gevangenissen. De organisatie is voorzichtig positief over een aantal hervormingen die zijn aangekondigd, met name de herziening van de veelvuldige en onnodige visitaties en de belofte van meer re-integratiemogelijkheden binnen detentie. Amnesty roept de Nederlandse regering echter op om verdergaande verbeteringen door te voeren. Er moet per individu worden beoordeeld of die überhaupt wel in een van de zwaarste gevangenisregimes van het land hoort, waar gedetineerden langdurig alleen opgesloten kunnen worden en elke beweging en gesprek wordt gemonitord.

Gebrekkig toezicht

Onafhankelijk en effectief mensenrechtentoezicht is noodzakelijk voor de bescherming tegen foltering van degenen die zijn onderworpen aan de macht van de overheid. En juist dat ontbreekt in Nederland. Amnesty roept Nederland op om het Nationaal Preventief Mechanisme (NPM) grondig aan te passen.

Na 7 december, wanneer het anti-folteringscomité zijn (65e) sessie afsluit, zal het comité een aantal aanbevelingen aan ons land doen om de naleving van Verdrag te verbeteren. Daarna krijgt Nederland vier jaar de tijd om de (door Nederland geaccepteerde) aanbevelingen uit te voeren.