Lhbti-rechten

Al in 1979 erkende Amnesty dat ‘de vervolging van personen wegens hun homoseksualiteit een schending is van hun fundamentele rechten’. Na jaren van internationaal debat en lobby, nam Amnesty in 1991 een beleid aan waarin werd bevestigd dat het vervolgen van mensen voor hun seksuele geaardheid een vorm van discriminatie is.

De eerste lesbische gewetensgevangene

De Roemeense Mariana Cetiner, in 1996 veroordeeld tot drie jaar gevangenisstraf voor vermeende pogingen een andere vrouw te verleiden en ‘een publiek schandaal te veroorzaken’, werd op 8 maart 1998 onverwacht vrijgelaten. Haar zaak was uitgegroeid tot een cause celèbre in het Roemenië, waar homoseksualiteit in het ‘openbaar’ zware straffen opleverde. Mariana Cetiner was de eerste lesbienne die Amnesty als gewetensgevangene adopteerde. Mariana groeide op in een weeshuis. Op twaalfjarige leeftijd werd haar aanleg voor sport ontdekt en mocht ze naar een speciale school. ‘De leraar zei me dat ik fantastisch was in sport, en hij voorspelde een wereldcarrière voor me.’ Ze speelde in het nationale handbalteam. In 1994 kwam ze naar Nederland waar ze een handbalploeg in Utrecht ging trainen.

Mishandeld en eenzaam opgesloten

In 1995 keerde ze terug naar Boekarest waar ze een relatie kreeg met een vrouw die haar slecht behandelde. ‘Ze had enkele mannen uitgenodigd, die mij al gauw probeerden te verkrachten. Ik wist uit hun handen te ontsnappen en deed aangifte bij de politie. Ik werd opgepakt. Mijn ondervrager schreeuwde: “Jij bent lesbisch, als je niet alles bekent steek ik je hand tussen de deur en blijf hem dichtslaan zolang je niet toegeeft met welke vrouwen je hebt geslapen”.’ Ze zat 741 dagen vast. ‘Iedereen bejegende me in schuttingtaal, van de schoonmakers tot de directie.’ Ze werd mishandeld en in isolatie gezet. In maart 1998, vlak voor zijn staatsbezoek aan Nederland, gaf de Roemeense president haar onverwacht pardon.

Vooruitgang in kleine stapjes

Wereldwijd worden er kleine stapjes gezet die discriminatie van seksuele minderheden tegengaat. In 11 landen is de bescherming van lhbti’ers in de grondwet vastgelegd, in 57 landen krijgen zij brede bescherming hoewel het voorkomen van discriminatie niet in de grondwet is vastgelegd en in 81 landen nemen de autoriteiten maatregelen om hen te beschermen op de arbeidsmarkt, bijvoorbeeld door discriminatie bij het zoeken van een baan tegen te gaan.

Acties voor de rechten van lhbti’ers zijn echter nog steeds hard nodig. In 70 landen is homoseksualiteit strafbaar, in 46 landen geldt dat ook voor vrouwen, in ten minste 11 landen kun je zelfs ter dood veroordeeld worden en in slechts 11 landen zijn lhbti-rechten opgenomen in de grondwet.

Cijfers uit 2020 voor de 193 lidstaten van de Verenigde Naties. Dat zijn nagenoeg alle landen ter wereld. Bron: International Lesbian, Gay, Bisexual, Trans and Intersex Association ILGA