‘Al die Kamerleden die naar buiten kwamen voor ons!’

Marcelle Bos voert met de campagne #LetsTalkAboutYES actie voor een betere verkrachtingswet

Marcelle Bos (36) is een van de leden van de #LetsTalkAboutYES-actiegroep van verkrachtingsslachtoffers. Met hun persoonlijke verhalen speelden zij in 2020 een cruciale rol in Amnesty’s campagne, met name in de lobby. ‘“Ik moet dit effe laten zakken”, zei een Kamerlid na ons gesprek.’

Hoe kwam je bij de actiegroep?

‘In 2019 vertelde ik bij een Zembla-uitzending over de freeze-reactie die ik had toen ik werd verkracht. Net als 70 procent van de verkrachtingsslachtoffers verstijfde ik van angst, waardoor ik mij niet kon verzetten. Een Amnesty-medewerker zag deze uitzending en toen zij een actiegroep van slachtoffers wilde oprichten, nam ze contact op met mij. Ik dacht meteen: dit ga ik doen! Na Zembla kreeg ik namelijk veel reacties. Mensen zeiden: ”Goh, ik wist niet dat het zo werkte” Ik dacht: er is een hiaat in de kennis over verkrachting, dat wil ik veranderen. Maar in je eentje kom je niet ver. Ik heb niet de contacten die Amnesty heeft.’

Hoe was de eerste kennismaking?

‘Het voelde meteen heel fijn. Door corona was de eerste kennismaking online en we kenden elkaars verhaal niet, maar toch snapten we elkaar. We strijden voor hetzelfde doel en dat strijdgevoel verbindt. En dat terwijl we ons allemaal zo vaak alleen hadden gevoeld.’

Hoe gingen jullie te werk?

‘Ons doel was duidelijk: we willen dat de verkrachtingswet wordt aangepast. We begonnen ermee elk ons verhaal op te schrijven dat we wilden meegeven aan minister Grapperhaus van Justitie en Veiligheid [Red: de minister deed in mei een voorstel voor een wet over ‘seks tegen de wil’ en vroeg mensen daar via een internetconsultatie op te reageren]. Onze verhalen hebben we bij elkaar gevoegd en ingezonden. Al snel kwamen er allemaal mediaverzoeken. Ik was bijvoorbeeld twee keer bij Hart van Nederland en een keer op Radio 1, en stond in verschillende bladen. Ook spraken we tijdens een actie op het Plein in Den Haag met Tweede Kamerleden én hadden we een gesprek met minister Grapperhaus.’

Wat was voor jou het hoogtepunt van de campagne tot nu toe?

‘Er waren heel veel hoogtepunten. Maar hét hoogtepunt was dat we op 6 oktober met elkaar op het Plein stonden. Dat was fantastisch! De #LetsTalkAboutYES-activistengroep was er en wij als actiegroep, alles was geel, wij hadden onze campagnetruien aan, en dan waren er al die Kamerleden die naar buiten kwamen voor ons! Ik dacht bij mezelf: kijk waar ik nu ben, en waar ik vandaan kom!
Het was heel fijn dat we zulke open gesprekken konden voeren met Kamerleden van onder andere PvdA, GroenLinks, VVD, CDA en D66. Het was ook pittig omdat sommige Kamerleden nog veel vragen hadden. Maar ze maakten veel tijd vrij en we hebben hen aan het denken gezet. Zo zei een Kamerlid: ”Ik moet dit effe laten zakken”.

De dag nadat jullie met hen spraken, waren de Kamerleden van vrijwel alle partijen tijdens een debat in de Kamer zeer kritisch over het wetsvoorstel van minister Grapperhaus. Een maand later kondigde de minister aan met een nieuw voorstel te komen, waarin alle vormen van onvrijwillige seks strafbaar zijn als verkrachting. Is het doel bereikt?

‘Ik ben nu al heel tevreden! Maar wanneer het klaar is? Nooit. Eerst moet er een wet komen waarin seks zonder instemming altijd verkrachting is. In de plannen die de minister nu maakt, is nog te veel plek voor gradaties in verkrachtingen – daar krijg ik jeuk van!
Als er een goede wet ligt, staat de norm vast. Ik hoop dat de samenleving er daarna ook anders mee omgaat. Dat er een einde komt aan victim blaming. Laten we het over ‘ja’ hebben, want ‘nee’ zeggen is moeilijk. Als politie en andere instanties daarmee beginnen, helpt dat al erg. En dan moeten we met elkaar gaan praten over instemming. Daar kan je al jong mee beginnen.’