Thema-avond Gendergerelateerd geweld, donderdag 25 oktober in Nijmegen

Hoe stop je gendergerelateerd geweld? De vrouwen van Liberia lukte dat, de vrouwen van Oeganda niet.

Toen de Liberiaanse Leymah Gbowee voor de zoveelste keer met haar kinderen vluchtte voor de moordende, verkrachtende, armen en benen afhakkende rebellen, begon ze uit wanhoop een actie: vrouwen – christenen en moslims – gingen bidden voor vrede. Dat haalde niks uit. Dus togen de vrouwen in witte kleren naar een groot kruispunt. Hun wapens waren spandoeken die schreeuwden om vrede, en een volharding die zelfs Charles Taylor, brute aanvoerder van legers gedrogeerde kindsoldaten, tot een concessie dwong.

De vredesvrouwen zamelden geld in en togen met tweehonderd naar Accra in Ghana. Een ketting van mensen sloot de onderhandelaars van de president met de rebellen op in een vergaderzaal. Toen de rebellen via het raam probeerden te vluchten en ze dreigden de vrouwen te zullen oppakken, speelde Leymah Gbowee haar laatste kaart. Ze begon haar kleren uit te trekken. Geen grotere schande voor een man dan het moeten aanschouwen van een naakte moeder. Ook de andere vrouwen begonnen zich uit te kleden. De onderhandelingen werden hervat en het vredesakkoord getekend. Niet later daarna kreeg Liberia haar eerste vrouwelijke president.

Minder goed liep het af met de vrouwen van Oeganda. Op internationale vrouwendag hield de vrouwenbeweging een grote wake om de ruim 100 vrouwen te herdenken die afgelopen jaar stierven aan geweld. De parlementariërs beloofden een wet tegen gendergerelateerd geweld snel in te voeren.

Is zo’n toezegging geen politieke winst? Het is nog geen deuk in een pakje boter, vindt de voormalige Oegandese minister Miria Matembe. Die wet komt er toch niet. “Oegandese mannen willen namelijk niet dat vrouwen gelijke rechten krijgen.” De regering brandt er daarom zijn vingers niet aan. Sterker nog, zegt Matebme, mannen met macht zijn bang voor vrouwen. “Hoe meer vrouwen in de regering, hoe meer democratie, hoe minder corruptie. Ik wil niet zeggen dat vrouwen betere mensen zijn, maar in een schone omgeving, zijn ze minder corrupt.”

President Museveni deed alsof de vrouwenzaak hem aan het hart ging, toen hij aan de macht kwam. Hij bleef zeggen: “In het voertuig van de vrouwenemancipatie, zit ik aan het stuur”. Nu is Matembe duidelijk dat die kar nergens heen rijdt. Museveni gaf vrouwenactivisten een plek in de regering – en maakte ze onschadelijk. Matembe stapte op.

Deze twee voorbeelden komen uit de documentaire Pray the devil back to hell. Aan de hand van de documentaire en andere voorbeelden zal Liesbeth van der Hoogte ingaan op tal van aspecten van gendergerelateerd geweld. Een avond over vreugde en verdriet, over mislukkingen en successen.

Liesbeth is sinds 2016 zelfstandig trainer, adviseur en mediator. Zij heeft na haar studie biologie meer dan 35 jaar in diverse functies gewerkt in internationale samenwerking. Binnen een breed scala van thema’s vormen vrouwen- en mensenrechten en sociale beweging de rode draad. Sinds 2005 heeft Liesbeth zich gespecialiseerd in Women, Peace and Security, Mediation en Conflictanalyse. Liesbeth is al jaren lid van Amnesty en op dit moment een van de technisch vergadervoorzitters van de Ledenraad van Amnesty Nederland en gespreksleider voor de mensenrechtendialoog.

Stéphanie Mbanzendore is de oprichter van ‘Burundi Women for Peace and Development’, die haar kantoor heeft in Nederland. De oorlog van 1993 in Burundi zette de wereld van Stéphanie op haar kop. Ze vluchtte naar Nederland. Daar realiseerde ze hoe onafhankelijk ze was en ze ontdekte dat ze iets kon bijdragen aan de leefomstandigheden van de mensen die ze in Burundi had achtergelaten. Ze wilde helpen om deze vrouwen in hun eigen kracht te zetten.

Ze ging met een groep vrouwen naar Burundi, waar ze vertelde dat vrouwen in Nederland geen toeschouwers zijn maar actief deelnemen in de maatschappij. Tijdens een volgend bezoek besprak ze verschillende manieren om met conflicten om te gaan. De les hieruit was dat met wederzijds begrip en respect een conflict niet in doodslag en geweld hoeft uit te monden. Dit klinkt voor de meeste mensen logisch, maar voor deze vrouwen was het een heel nieuw perspectief.

De thema-avond is gratis toegankelijk.
Locatie: Bibliotheek De Mariënburg
Datum: donderdag 25 oktober
Aanvang: 20.00 uur
Inloop en gratis koffie/thee vanaf 19.30 uur