Spanje erkent nu in de wet: seks tegen de wil = verkrachting

De Spaanse regering heeft een nieuwe wet aangekondigd waarin seks zonder instemming niet alleen strafbaar is, maar ook als verkrachting wordt bestraft. Dit is een belangrijke stap voor de erkenning van alle slachtoffers van verkrachting. Spanje is daarmee het tiende land in Europa dat seks zonder instemming gelijkstelt aan verkrachting. Hoog tijd dat Nederland dat ook doet, wat Amnesty International betreft.

De aanpassing van de wet volgt na een beruchte groepsverkrachtingszaak, ‘La Manada’ (de wolfsroedel). Vijf mannen die een 18-jarige vrouw hadden verkracht, werden vrijgesproken van verkrachting omdat het slachtoffer ‘buiten bewustzijn’ was. De vrouw was onder invloed van drank en drugs en kon daardoor geen verzet of dwang aantonen. De daders gingen wel jaren de cel in, maar kregen een lagere straf voor seksueel misbruik. Dit leidde tot enorme protesten in verschillende Spaanse steden waarbij mensen opriepen de mannen voor verkrachting te berechten. Het Spaanse Hooggerechtshof deed dit in 2019 alsnog. Nu wordt ook de wet aangepast zodat bewuste toestemming voor seks centraal staat.

Nederlandse verkrachtingswet

In de meeste landen in Europa, waaronder in Nederland, is er wettelijk gezien pas sprake van verkrachting als dwang of geweld kan worden aangetoond. In veel gevallen is die dwang niet aan te tonen, bijvoorbeeld wanneer het slachtoffer ‘bevriest’ (wat in 70 procent van de gevallen gebeurt) of onder invloed is van verdovende middelen. Minister van Justitie en Veiligheid Grapperhaus heeft eerder aangegeven dat hij het verkrachtingsdelict niet wil aanpassen. Hij wil een nieuw delict introduceren, ‘seks tegen de wil’, waarvoor de helft van de strafmaat komt te staan ten opzichte van verkrachting. De minister publiceert naar verwachting in maart 2020 zijn voorstel via een internetconsultatie waar burgers en organisaties nog op kunnen reageren voordat het naar de Tweede Kamer gaat.

Nederland aan zet

Amnesty vindt Grapperhaus’ voorstel nog niet ver genoeg gaan. Volgens internationale mensenrechtenverdragen moet seks zonder instemming als verkrachting bestraft worden.

Martine Goeman, onderzoeker gender en mensenrechten bij Amnesty: ‘De nieuwe wet in Spanje is een cruciale stap voor alle slachtoffers van verkrachting en een krachtig signaal naar de samenleving. Nog veel te vaak leidt hun traumatische ervaring niet tot een aangifte, laat staan tot een veroordeling voor verkrachting. Nu is Nederland aan zet. Als minister Grapperhaus toch de wet gaat veranderen, kan hij het meteen maar goed doen en het Spaanse voorbeeld volgen: seks tegen de wil is verkrachting.’