Politiecontrole Typhoon normaalste zaak van de wereld

Rapper Typhoon werd gisteren staande gehouden vanwege zijn huidskleur in combinatie met zijn splinternieuwe luxe auto. Die conclusie is niet van mij, maar van de politie zelf. Amnesty doet al lange tijd onderzoek naar etnisch profileren. Wat we zeker weten is dat staandehoudingen als die van Typhoon géén incident zijn, iets wat de politie en het kabinet ontkennen. Wat we niet weten is op welke schaal etnisch profileren plaatsvindt. Dat we dat niet weten komt omdat de politie controles die niet tot een boete of een aanhouding leiden niet registreert.

Dagelijks worden mensen geconfronteerd met etnisch profileren. Er zijn veel indicaties dat dit een structureel probleem is. Zoals Typhoon schrijft is dit iets wat voor sommigen een dagelijkse, wekelijks, maandelijks routine is geworden. Niet iedereen blijft daar zo rustig onder als hij, en ook niet iedereen heeft het podium om dit onrecht aan te kaarten.

Politie moet stopformulieren invoeren

PvdA-fractievoorzitter Samsom schaamt zich voor etnisch profileren door de politie. Het is goed dat hij zich vanochtend meteen verontwaardigd uitsprak. Maar alleen schaamte is niet genoeg. Juist de PvdA heeft de mogelijkheid om concrete maatregelen te nemen tegen etnisch profileren.

Etnisch profileren is een vorm van discriminatie. Dit wordt al geruime tijd erkend door de Nederlandse politie en het kabinet. In de Tweede Kamer wordt daarom al even gesproken over extra maatregelen om deze vorm van racisme tegen te gaan. Eén van die maatregelen is het zogenaamde stopformulier.

Op een stopformulier, of een stop-app (op de mobiele telefoon van de politiefunctionaris) legt de agent bij elke politiecontrole op straat vast wie hij of zij controleerde, wat de aanleiding daarvoor was, welke wettelijke bevoegdheid is gebruikt en wat de uitkomst was (niets, boete, aanhouding).

Dit verkleint de kans op controles die alleen gebaseerd zijn op subjectieve straatkennis, eerdere ervaringen en (on)bewuste vooroordelen over etnische minderheden.

Stopformulieren maken het politieoptreden op straat inzichtelijker. Aan de hand van specifieke registraties van controles kunnen klachten simpel worden onderzocht en beschuldigingen van discriminatie worden bevestigd of weerlegd. Door het analyseren van de stopformulieren kan de politie inzicht krijgen in (minder) goed functionerende collega’s en teams, slimme en weinig effectieve politieacties.

Typhoon werd vóór gisteren al vele malen onterecht aangehouden, net als talloze andere (jonge) mannen uit etnische minderheidsgroepen. Etnisch profileren lijkt de normaalste zaak van de wereld. Hopelijk zorgt de aandacht die deze zaak vandaag krijgt ervoor dat dit eindelijk verandert.

Vandaag beantwoordde ik samen met mijn collega Nawal Mustafa vragen over etnisch profileren. Hier kijk je de video terug.

Lees ook dit memo (PDF) met meer informatie over stopformulieren en de cijfers die laten zien dat stopformulieren resulteren in minder onrechtmatige en meer effectieve politiecontroles.