Mozambique: Duizenden vast onder slechte omstandigheden

In het rapport wordt beschreven hoe vooral mensen uit armere sociale lagen van de bevolking een groot risico lopen om opgesloten te worden zonder dat zij een misdrijf hebben begaan. Ze zitten maanden, en soms zelfs jaren, opgesloten in overbevolkte en vieze cellen. Amnesty bezocht samen met de Mozambique Human Rights League – een lokale mensenrechtenorganisatie – gevangenissen. De meeste mensen uit de lagere sociale klassen die gevangenzitten worden niet over hun rechten geïnformeerd, of zij begrijpen deze rechten niet. Ze hebben geen geld om een advocaat in de arm te nemen en worden daarom vaak bijgestaan door slecht gekwalificeerde advocaten. Ze mogen zelden hun rechtszaak in vrijheid afwachten.

Twaalf jaar vast

Uit Amnesty-onderzoek bleek bijvoorbeeld dat Jose Capitine Cossaal twaalf jaar vastzat in een maximum beveiligde gevangenis. Hij was nooit voor een misdrijf veroordeeld en was nooit voor de rechtbank verschenen. Vermoedelijk is hij ook nooit aangeklaagd. Captine Cossaal werd in september 2012 na acties van Amnesty International en de Mozambique Human Rights League vrijgelaten. De autoriteiten gaven toe dat zijn gevangenschap onwettig was.

Honderen gevangenen ‘kwijt’

Volgens Muluka-Anne Miti, Amnesty’s onderzoeker in Mozambique, heeft het falende Mozambikaanse rechtssysteem ertoe geleid dat honderden gevangenen zijn ‘kwijtgeraakt’. Zij zitten zonder rechten en zonder toegang tot het rechtssysteem vast. ‘In sommige gevallen’, aldus Muluka-Anne Miti, ‘waren de documenten van de gevangenen onvindbaar of vertoonden ze serieuze fouten.’

Kinderen achter tralies

Volgens de nationale wetgeving van Mozambique moeten gevangenen binnen 48 uur voor een rechter verschijnen. Daarnaast heeft iedereen toegang tot gratis rechtsbijstand. In de overgrote meerderheid van de gevallen gebeurt dit echter niet. Ook kinderen worden in de cel gezet. Amnesty kwam tijdens de bezoeken aan de gevangenissen verschillende kinderen tegen die aangaven jonger dan 16 jaar te zijn. De autoriteiten gaven bij navraag aan, dat het aan de gevangene is om zijn leeftijd te bewijzen. Iets dat in Mozambique moeilijk is, omdat slechts weinigen een geboortecertificaat bezitten. Net als volwassenen, worden kinderen vastgehouden in volle, vieze cellen en zijn ze vaak niet veroordeeld voor een misdrijf.

Overvolle cellen

In de Provinciale Nampula Gevangenis troffen Amnesty-medewerker 196 mensen aan in een cel van ongeveer 14 bij 6 meter. De gevangenen zaten schouder aan schouder, met opgetrokken benen, omdat zij anders niet in hun cel pasten.