Nieuw bewijs van opzettelijke uithongering Gaza
Israël voert een opzettelijke hongercampagne in de bezette Gazastrook. Het land vernietigt systematisch de gezondheid, het welzijn en het sociale weefsel van de Palestijnen. Dit verklaart Amnesty International bij de publicatie van huiveringwekkende nieuwe getuigenissen van uitgehongerde ontheemde burgers.
De dodelijke combinatie van honger en ziekte is geen ongelukkig bijproduct van de militaire operaties van Israël. Het is het resultaat van de plannen en het door Israël ontworpen en uitgevoerde beleid van de afgelopen 22 maanden. Dit beleid is erop gericht om de levensomstandigheden van de Palestijnen in Gaza dusdanig te verslechteren dat het leidt tot fysieke vernietiging. Dit is een integraal onderdeel van de voortdurende genocide van Israël op de Palestijnen in Gaza.
“Nu de Israëlische autoriteiten dreigen met een grootschalige grondinvasie van Gaza-stad, zijn de getuigenissen die we hebben verzameld veel meer dan alleen verslagen van leed. Ze zijn een vernietigende aanklacht tegen een internationaal systeem waarin Israël decennialang vrijwel straffeloos Palestijnen heeft laten martelen”, aldus Erika Guevara Rosas van Amnesty International.
Verwoestende gevolgen van systematische uithongering
“Het onmenselijke beleid en optreden van Israël heeft verwoestende gevolgen. Het maakte massale hongersnood in Gaza tot een grimmige realiteit. De gevolgen van de blokkade van Israël en de voortdurende genocide op burgers zijn rampzalig en kunnen niet ongedaan worden gemaakt door simpelweg het aantal hulpvrachtwagens te verhogen of de symbolische, ineffectieve en gevaarlijke luchtdroppings van hulpgoederen te hervatten.
“Terwijl miljoenen mensen over de hele wereld de straat opgaan om te protesteren en wereldleiders retorische uitspraken doen, blijft Israël met zijn opzettelijke en systematische hongersnoodcampagne een hele bevolking ondraaglijk leed berokkenen, aldus Guevara Rosas. “Palestijnse kinderen worden aan hun lot overgelaten en gezinnen staan voor een onmogelijke keuze: hulpeloos luisteren naar het gehuil van hun uitgemergelde kinderen die om voedsel smeken, of de dood of verwondingen riskeren in een wanhopige zoektocht naar hulp.”
Onderzoek Amnesty International
De afgelopen weken heeft Amnesty International negentien Palestijnen geïnterviewd die nu in drie geïmproviseerde kampen voor ontheemden (IDP’s) verblijven, evenals twee medische hulpverleners die ondervoede kinderen behandelen in twee ziekenhuizen in Gaza-stad.
Duizelingwekkende cijfers
Op 17augustus registreerde het ministerie van Volksgezondheid in Gaza 110 sterfgevallen van kinderen als gevolg van complicaties door ondervoeding.
De Integrated Food Security Phase Classification (IPC) publiceerde op 29 juli 2025 een waarschuwing waarin ze verklaarde dat in het grootste deel van Gaza de hongerdrempel voor voedselconsumptie was bereikt. De organisatie concludeerde dat het ergste scenario voor hongersnood zich al aan het voltrekken is en dat het aantal mensen, waaronder kinderen, dat sterft van de honger, zal blijven stijgen.
Uit de gegevens van de Nutrition Cluster blijkt dat in juli bijna 13.000 gevallen van acute ondervoeding bij kinderen werden geregistreerd, het hoogste maandelijkse aantal sinds oktober 2023. Daarvan waren ten minste 2.800 (22 procent) gevallen van ernstige acute ondervoeding.
Belemmering van hulp
De Israëlische autoriteiten verslechterden de onmenselijke omstandigheden als gevolg van hun beleid nog verder door het werk van de meeste grote humanitaire organisaties en VN-agentschappen in Gaza te blijven belemmeren, onder meer door herhaaldelijk hun verzoeken om levensreddende hulp naar Gaza te brengen af te wijzen. Deze willekeurige beperkingen gaan gepaard met de invoering van nieuwe regels voor de registratie van internationale ngo’s. Als deze regels worden toegepast zal het voor de meeste grote humanitaire organisaties en VN-agentschappen volledig verboden worden om in de Bezette Palestijnse gebieden (IOPT) actief te zijn.
“De meeste gezinnen in Gaza zijn volledig afhankelijk van humanitaire hulp. De beperkingen die de Israëlische autoriteiten opleggen aan grote humanitaire organisaties en hun dreigementen om ze te verbieden, snijden deze gezinnen in feite af van hun enige reddingslijn”, aldus Erika Guevara Rosas.
“Ik voel me een falende moeder”: de gevolgen voor zwangere vrouwen en moeders die borstvoeding geven
De gecombineerde gevolgen van het Israëlische beleid van massale uithongering, meervoudige gedwongen verplaatsingen en beperkingen op de toegang tot levensreddende hulp zijn bijzonder verwoestend voor zwangere vrouwen en vrouwen die borstvoeding geven. De organisatie Save the Children onderzocht in haar klinieken in de eerste helft van juli 747 zwangere vrouwen en vrouwen die borstvoeding geven. Van hen waren 323 (43%) ondervoed.
Amnesty International interviewde meerdere zwangere vrouwen en moeders die borstvoeding geven. Ze vertelden over de extreme schaarste aan onmisbare artikelen, de pijnlijke realiteit van het zwanger zijn of net moeder zijn terwijl je in een tent leeft in de extreme hitte van de zomer, en de wanhopige dagelijkse strijd om voedsel, babyvoeding en schoon water te vinden. Ze benoemden ook hun schuldgevoelens omdat ze niet voor hun kinderen konden zorgen, hun angst over wie er voor hun kinderen zou zorgen als zij zouden worden gedood, en hun bezorgdheid over de gevolgen van ondervoeding voor de groei en het welzijn van hun kinderen.
S. (op haar verzoek is volledige naam achtergehouden) is een verpleegster uit Jabalia. Ze is gevlucht naar al-Taqwa, een kamp voor ontheemden in Sheikh Radwan, Gaza-stad. Ze vertelde over de dagelijkse strijd om voor haar 2-jarige zoon en 7 maanden oude dochter te zorgen. S. vluchtte om het leven van haar kinderen te redden; het was een keuze tussen ontheemding en de dood. Ze vertelde dat de honger eind april voelbaar werd, waardoor ze gedwongen was het schamele voedsel voor haar kinderen te bewaren en zelf honger te lijden. Eind april begon haar melkproductie sterk af te nemen. Ze had geen toegang tot borstkolven en slechts zeer beperkt toegang tot voedingssupplementen voor moeders. Ze vertelde hoe ze urenlang probeerde om haar baby borstvoeding te geven, maar “er kwam gewoon geen melk”.
Huilend van de honger in slaap vallen
De dagelijkse maaltijd van het gezin, als die er al is, bestaat uit één gedeelde schaal linzen of aubergines met water. S. laat haar peuter eerst eten. Haar kinderen vallen “huilend van de honger” in slaap. Haar 7 maanden oude dochter weegt evenveel als een baby van 4 maanden. Babyvoeding is in heel Gaza schaars. Een voorraad voor drie dagen kost ongeveer 270 sjekel (68 euro). Ondanks de exorbitant hoge prijs is er toch een tekort aan babyvoeding.
Toen de gemeenschappelijke keuken in het kamp, de enige plek waar ze voedsel konden krijgen, drie dagen lang geen eten meer verstrekte, kon S. haar kinderen alleen water geven. Haar man raakte gewond toen hij hulp zocht bij de Zikim-overgang, waardoor ze hem smeekte niet meer te gaan. Haar zoon was zo verzwakt door de honger dat hij omviel tijdens het lopen. “Ik voel me een slechte moeder; als je kinderen honger hebben, voel je je een slechte moeder.”
De strijd om basisbehoeften gaat verder dan voedsel. Luiers zijn onverkrijgbaar, waardoor S. haar kleren moet verscheuren om er provisorische luiers van te maken. Doordat de water- en sanitaire voorzieningen in Gaza zijn vernietigd of ernstig beschadigd is er een gebrek aan schoon water. S. kan de geïmproviseerde luiers dus niet wassen. De tent waarin ze met haar man en twee kinderen woont, wordt geteisterd door ratten, muggen en kakkerlakken. Haar dochtertje heeft een bacteriële huidinfectie opgelopen, die ze niet kan behandelen omdat er geen antibiotica en zalfjes beschikbaar zijn.
Humanitaire hulpverleners van twee organisaties spraken op voorwaarde van anonimiteit met Amnesty International en vertelden dat verzoeken van hun organisaties om antibiotica binnen te laten, werden afgewezen door de Coördinator van Overheidsactiviteiten in de Gebieden (COGAT). COGAT is als afdeling van het Israëlische ministerie van Defensie verantwoordelijk voor de coördinatie en goedkeuring van verzoeken om invoer van hulpgoederen.
Ook de zwangere vrouwen die door Amnesty International zijn geïnterviewd vertellen over de mentale schade van honger, waaronder trauma, schuldgevoelens en schaamte. Hadeel (28) heeft twee kinderen en is 4 maanden zwanger. Ze voelt nauwelijks beweging of een hartslag. Ze voelt zich schuldig over haar zwangerschap, omdat ze weet dat ze zichzelf niet kan voeden. “Ik ben bang voor een miskraam, maar ik denk ook aan mijn baby: ik raak in paniek als ik denk aan de mogelijke gevolgen van mijn eigen honger voor de gezondheid van de baby, zijn gewicht, of hij geboorteafwijkingen zal hebben. En zelfs als de baby gezond wordt geboren, welk leven staat hem dan te wachten staat, te midden van ontheemding, bommen, tenten…”
Ze ziet er enorm tegenop om onder deze omstandigheden te bevallen en denkt terug aan de uitgebreide prenatale zorg, vitamines en medische tests die het United Nations Relief and Works Agency for Palestine Refugees in the Near East (UNRWA) haar tijdens haar vorige zwangerschappen heeft geboden, maar die nu volledig ontbreken. Hadeels kinderen vragen voortdurend om eten, een plek om te spelen en school. Verschillende andere vrouwen die Amnesty International voor dit en eerdere onderzoeken heeft geïnterviewd, verklaarden dat ze, ondanks hun vurige verlangen naar een kind, hadden besloten om geen kinderen meer te krijgen vanwege de levensomstandigheden en de bombardementen in Gaza.
Wijdverbreide schaarste vers en voedzaam voedsel
Uit interviews van Amnesty International met ontheemde Palestijnen in drie kampen voor ontheemden in Gaza-stad blijkt dat de situatie voor de hele bevolking even schrijnend is. Ze hadden al minstens een maand geen eieren, vis, vlees, tomaten of komkommers gegeten; de meesten zelfs al maanden niet. Deze wijdverbreide schaarste aan vers en voedzaam voedsel is het gevolg van zowel de verstikkende blokkade door Israël als de systematische vernietiging van voedselproductiebronnen, waaronder grote stukken landbouwgrond, pluimvee- en andere veehouderijen, tijdens militaire operaties, door beschietingen, bombardementen of vernietiging door handmatig geplaatste explosieven.
UNOSAT, het satellietcentrum van de VN, en de Voedsel- en Landbouworganisatie van de VN (FAO) publiceerde op 31 juli een analyse. Hierin concludeerden de organisaties dat 86 procent van de permanente akkers in Gaza ernstig was aangetast als gevolg van conflict-gerelateerde activiteiten, waaronder verwoesting, bombardementen, beschietingen en het gebruik van zware machines.
Ten oosten van Khan Younis ligt Khuza’a, waar enkele van de vruchtbaarste landbouwgronden van Gaza liggen. In mei 2025 documenteerde Amnesty International dat wat er nog over was van Khuza’a volledig met de grond gelijk is gemaakt.
Door het ontbreken van toegang tot landbouwgrond of de ernstige schade en vernietiging daarvan zijn de oogsten schaars en worden groenten, als ze al verkrijgbaar zijn, tegen astronomische prijzen verkocht. Hierdoor zijn de inwoners bijna volledig afhankelijk van de zeer beperkte voorraden die Israël toelaat.
OCHA merkte op 13 augustus op dat de prijzen van veel goederen blijven schommelen op basis van speculatie in plaats van de werkelijke beschikbaarheid. Een kilo tomaten kostte op 14 augustus bijna 80 sjekel (ongeveer 20 euro), een twintigvoudige stijging ten opzichte van de prijzen vóór 7 oktober 2023. Nadat de Israëlische autoriteiten een regeling hadden goedgekeurd voor de beperkte invoer van bepaalde commerciële goederen in Gaza via gescreende handelaren, zijn de prijzen van sommige goederen gedaald, zoals voor suiker, dadels, sommige ingeblikte voedingsmiddelen en meel. Maar ze blijven bijna tien keer zo hoog als vóór 7 oktober.
Ook vissers worden beperkt tot een klein, gevaarlijk gebied in de buurt van de haven. Daar lopen ze het risico dat ze worden beschoten of gearresteerd wanneer ze gaan vissen.
“Ik ben een last voor mijn familie geworden”: gevolgen voor ouderen
Ook ouderen zijn hard getroffen door de ontheemding. Abu Alaa, een 62-jarige ontheemde man uit het vluchtelingenkamp Jabalia, vertelde dat hij één maaltijd per dag kreeg; linzensoep uit de gemeenschappelijke keuken. Hij vertelde dat er maar één keer per week brood wordt uitgedeeld, waardoor zijn familie het moet rantsoeneren, en dat hij al maanden niets zoets heeft gegeten, zelfs geen fruit. “Ik kan de honger verdragen, maar kinderen niet”, zei hij.
Abu Alaa hoopt dat UNRWA de hulpverlening hervat, omdat hij vertrouwt op het rechtvaardige en eerlijke systeem dat is gebaseerd op gezinsgrootte. Hij beschreef de gevaren van de huidige strijd om hulp: “Vroeger hielpen we elkaar, vooral degenen in nood. Nu worden mensen alleen nog maar gedreven door hun individuele instinct om te overleven.”
Nahed (66) vertelde Amnesty International hoe de strijd om voedsel in de buurt van hulproutes “mensen hun menselijkheid ontneemt”. Hij zei: “Ik moest daarheen omdat ik niemand heb die voor me zorgt. Ik zag mensen zakken meel dragen die bevlekt waren met het bloed van mensen die net waren neergeschoten. De ervaring van honger en oorlog heeft Gaza volledig veranderd; het heeft onze waarden veranderd.”
Aziza (75) vertelde Amnesty International dat ze dood wil: “Ik voel me een last voor mijn familie. Toen we ontheemd raakten, moesten ze me in een rolstoel duwen. Omdat de wachtrijen voor het toilet in het kamp waar we verblijven erg lang zijn, heb ik dure luiers voor volwassenen nodig. Ik heb medicijnen nodig voor diabetes, bloeddruk en een hartaandoening, en heb medicijnen moeten nemen die over de datum waren. Ik vind dat jonge kinderen het verdienen om te leven, mijn kleinkinderen. Ik voel me een last voor hen, voor mijn zoon.”
Kwetsbare mensen onevenredig zwaar getroffen
Een spoedarts in het al-Shifa-ziekenhuis in Gaza-stad schetste een grimmig beeld. In een interview met Amnesty International op 24 juli benadrukte hij dat kwetsbare mensen zoals baby’s, kinderen met onderliggende aandoeningen, ouderen en mensen met een lichamelijke beperking onevenredig zwaar worden getroffen door de gecombineerde gevolgen van een gebrek aan voedsel, medicijnen, schoon water en hygiëne.
Het gebrek aan specifieke voedzame voedingsmiddelen leidt tot gemakkelijk te voorkomen gezondheidscomplicaties. Zo kreeg een tiener met een niertransplantatie bijvoorbeeld een terugval als gevolg van vervuild water en ontoereikende voeding. Diabetici, die met een streng dieet hun aandoening onder controle konden houden, ervaren nu ernstige problemen door het gebrek aan voedingsmiddelen als groenten, vis, kip en bonen, en door tekorten aan medische benodigdheden.
De arts benadrukte dat veel patiënten een “redelijk leven” zouden leiden als er geen sprake was van “een combinatie van hongersnood, verwoesting en uitputting van het gezondheidszorgsysteem, onhygiënische omstandigheden en meervoudige ontheemding onder onmenselijke omstandigheden”.
Hongernood overschaduwt alarmerende toename infectieziekten
Het ziekenhuis waar de arts werkzaam is, kampt met een ernstig antibioticatekort en functioneert slechts gedeeltelijk. De extreme werkdruk op het ziekenhuis hebben volgens de arts bijgedragen aan wat hij omschreef als een “onzichtbare ramp”.
Hij stelde dat de verspreiding van ziekten of mensen die worstelen met chronische aandoeningen die voorheen werden behandeld, vaak onopgemerkt blijven omdat men “alleen maar bezig is met de hoeveelheid voedsel die binnenkomt, zonder naar het totaalplaatje te kijken”.
Volgens de arts overschaduwt de extreme massale hongersnood andere gezondheidsproblemen, met name de alarmerende toename van infectieziekten en door water overgedragen ziekten, meningitis en het Guillain-Barré-syndroom (GBS)
GBS is een zeldzame en potentieel levensbedreigende neurologische aandoening waarbij het immuunsysteem het zenuwstelsel aanvalt. GBS wordt veroorzaakt door virale infecties, zoals infecties die diarree veroorzaken. Het syndroom kan alle zintuigen aantasten, spierzwakte veroorzaken en de ademhaling en hartslag beïnvloeden, en kan leiden tot verlamming.
Volgens het ministerie van Volksgezondheid zijn er op 12 augustus 2025 76 gevallen van GBS geregistreerd, allemaal in juli en augustus. Deze gevallen van GBS hebben geleid tot de dood van vier Palestijnen, waaronder twee kinderen. Intraveneus immunoglobuline (IVIG), het belangrijkste medicijn voor de behandeling van GBS, is momenteel niet beschikbaar in Gaza vanwege de blokkade door Israël.
Als de ziekte voortschrijdt en de longspieren bereikt, waardoor ademhalingszwakte ontstaat, moeten patiënten worden geïntubeerd. Voor een verwoeste gezondheidszorgsector die al overweldigd wordt door dagelijkse massale slachtoffers, is de capaciteit om deze combinatie van honger en ziekte aan te pakken uiterst beperkt.
De tol voor zowel patiënten als gezondheidswerkers is even groot. Wonden genezen aanzienlijk langzamer. Door een gebrek aan voedsel zijn lichamen te zwak om te genezen. Daardoor moeten zelfs mensen met milde verwondingen soms langdurig in het ziekenhuis blijven.
Al-Shifa was ooit het grootste ziekenhuis van Gaza. De spoedarts beschrijft een vrijwel allesomvattende verwoesting. Na twee grote Israëlische invallen in november 2023 en maart 2024 functioneert het nauwelijks nog. Het ziekenhuis kampt met hongersnood, vernietigde infrastructuur, voortdurende bombardementen en het risico van verdere ontheemding naar onhygiënische tenten. De arts vertelde Amnesty dat deze aanhoudende crisissituatie het medisch personeel uitput.
Gevolgen grondinvasie Gaza-stad onomkeerbaar
Als bezettingsmacht is Israël wettelijk verplicht om burgers te beschermen en te voorzien in de behoeften van de burgerbevolking. Ze moeten onder meer de toegang van essentiële goederen vergemakkelijken, de veilige en waardige distributie van hulpgoederen waarborgen en ongehinderde toegang tot voedsel en medische hulpgoederen in heel Gaza verzekeren. Honger mag nooit als oorlogswapen worden gebruikt, en UNRWA en andere VN-agentschappen en humanitaire organisaties moeten veilige en onbelemmerde toegang hebben tot heel Gaza.
“Een reeds rampzalige situatie dreigt uit te monden in een nog grotere horror als Israël zijn plan uitvoert om een grootschalige grondinvasie van Gaza-stad te starten. Een dergelijke militaire operatie zou een verwoestende en onomkeerbare klap betekenen voor de twee centra voor de bestrijding van ondervoeding die in de stad actief zijn, en voor de verwoeste gezondheidszorgfaciliteiten”, aldus Erika Guevara-Rosas.
Nadat het Israëlische kabinet het plan had goedgekeurd om de bezetting van Gaza te versterken door een offensief op Gaza-stad te lanceren, zei een ontheemde uit het vluchtelingenkamp Jabalia: “Ik ben tijdens deze oorlog al veertien keer ontheemd geraakt; ik heb geen kracht meer om te vluchten; ik heb geen geld om mijn twee gehandicapte kinderen te vervoeren. Mijn spieren doen pijn, ik ben te uitgeput om te lopen, laat staan mijn kinderen te dragen. Als ze de stad gaan aanvallen, blijven we hier gewoon zitten wachten op de dood.”
Oproep Amnesty International
“De wereld kan Israël geen schouderklopjes blijven geven omdat het een klein beetje hulp binnenlaat, alsof deze schijnmaatregelen voldoende zijn als antwoord op de berekende vernietiging van het leven van Palestijnen in Gaza”, aldus Erika Guevara-Rosas.
“Gezien de gruweldaden die Israël de Palestijnse bevolking in Gaza aandoet, moet de internationale gemeenschap, en vooral de bondgenoten van Israël, waaronder de Europese Unie en haar lidstaten, hun morele en wettelijke verplichtingen nakomen om een einde te maken aan de voortdurende genocide door Israël. Staten moeten met onmiddellijke ingang alle wapenleveranties opschorten, gerichte sancties opleggen en alle samenwerkingen met Israëlische entiteitenstoppen die bijdragen aan de genocide door Israël op Palestijnen in Gaza. De blokkade moet onmiddellijk en onvoorwaardelijk worden opgeheven en er moet een duurzaam staakt-het-vuren komen.”
“Gezondheidszorginstellingen moeten worden uitgerust met de benodigde voorraden en apparatuur om te kunnen functioneren. Burgers moeten worden bevrijd van de voortdurende dreiging van massale ontheemding. Betrouwbare humanitaire organisaties moeten op een veilige manier en zonder willekeurige beperkingen hulp en onderdak kunnen bieden, met respect voor de waardigheid en menselijkheid van de burgerbevolking. Het meest urgent is dat elk plan om de bezetting van Gaza te versterken of het militaire offensief op te voeren, wordt stopgezet.”
Achtergrond
Dit onderzoek bouwt voort op recente documentatie van Amnesty International over de 78 dagen durende belegering tussen maart en mei, waarbij het humanitaire systeem van de VN werd vervangen door het dodelijke systeem van de Gaza Humanitarian Foundation (GHF), onder leiding van de VS en Israël.
