Griekenland moet einde maken aan lijdensweg hulpverleners
De rechtszaak tegen de uit Syrië gevluchte Sarah Mardini, de Duits-Ierse Seán Binder, de Nederlander Pieter Wittenberg en andere reddingswerkers is door het Hof van Beroep van Mytilene in Griekenland vanwege tekortkomingen teruggestuurd naar de Officier van Justitie. Er stond een foutieve vertaling in de aanklacht.
‘Het besluit van vandaag biedt de autoriteiten een nieuwe kans om een einde te maken aan deze lijdensweg en om hun eigen wandaden te corrigeren door alle aanklachten in te trekken, ook de zwaardere aanklachten die de aangeklaagden nog te wachten staan’, zegt Nils Muižnieks van Amnesty International. ‘De procedurele fouten die door het Hof aan de orde zijn gesteld, waaronder het niet leveren van vertalingen, maken de absurde situatie voor de Griekse autoriteiten alleen maar groter. Zij hebben het gemunt op mensen die de rechten van migranten en vluchtelingen verdedigden.’
Criminaliseren van hulpverleners
‘We dringen er bij de Griekse autoriteiten nogmaals op aan om alle aanklachten in te trekken en Sarah Mardini, Seán Binder, Pieter Wittenberg en de andere aangeklaagden toe te staan hun leven weer op te pakken. De criminalisering van deze dappere mensenrechtenverdedigers, uitsluitend omdat ze vluchtelingen en migranten in nood te hulp schoten, toont het harteloze gedrag van Griekenland en Europa ten opzichte van mensen die veiligheid zoeken aan hun grenzen.’
‘Nog niet juichen’
Pieter Wittenberg liet na de uitspraak weten gemengde gevoelens te hebben. ‘Ik kan niet echt juichen, al ben ik blij om morgen weer naar Nederland te vliegen. Het is wrang dat er nog steeds een mogelijke vervolging dreigt. Deze aanklacht rammelde aan alle kanten. We zijn dan wel op vrije voeten gesteld, maar nog lang niet vrij om mensen in nood te helpen. Je ziet nu ook dat de weg naar het strand hier op Lesbos dicht is. En dat vind ik nog het ergste: de vluchtelingen zijn uiteindelijk de dupe. Iedereen noemt het hier: goed nieuws met een zwart randje.’
Al 4 jaar onderzoek
Er zijn meer dan 4 jaar verstreken sinds de opening van dit onderzoek, waardoor Mardini, Binder en de anderen in grote onzekerheid leven. Hun voortdurende vervolging, waarbij de ongegronde beschuldigingen van misdrijven nog steeds worden onderzocht, geeft aanleiding tot ernstige bezorgdheid over de ware bedoelingen van de autoriteiten. Deze zaak is een schoolvoorbeeld van de manier waarop het strafrechtsysteem door de autoriteiten kan worden misbruikt om het werk van mensenrechtenverdedigers te bestraffen en hen af te schrikken.
Achtergrond
De aanklacht wordt nu teruggestuurd naar het Openbaar Ministerie. Voor Mardini en Binder loopt de verjaringstermijn voor de resterende aanklachten af in februari 2023. Het onderzoek naar aanklachten tegen de hulpverleners, waaronder het faciliteren van illegale binnenkomst, lidmaatschap van een criminele organisatie en fraude, loopt nog.
Pieter Wittenberg
De Nederlander Pieter Wittenberg vertrok in 2016 naar Lesbos. Hij wilde als ervaren schipper vluchtelingen op zee helpen. Hij begeleidde boten met vluchtelingen en migranten veilig naar de kust. Ook deelde hij kleding en voedsel uit.
Sara Mardini
Sarah, die oorspronkelijk uit Syrië komt, arriveerde in 2015 als vluchteling op Lesbos. Nadat de motor van de boot waarop ze reisde uitviel, redden Sarah en haar zus Yusra achttien medepassagiers door de zinkende boot naar de kust te duwen. Yusra kwam in 2016 uit voor het Team Refugees op de Olympische Spelen in Rio de Janeiro. Het verhaal van de zussen was de inspiratiebron voor de Netflix-film The Swimmers. Sarah keerde in 2016 terug naar Griekenland en ging vrijwilligerswerk doen bij een Griekse ngo, waar ze Seán ontmoette. Ze woont en studeert nu in Berlijn.
Seán Binder
Seán Binder, een Duits staatsburger die opgroeide in Ierland, is een gediplomeerd duiker die migranten en vluchtelingen uit de zee redde voor de kust van Lesbos, Griekenland. Momenteel werkt hij in Londen.
Het proces, dat op 10 januari 2023 begon in het Hof van Beroep van de Noord-Egeïsche Eilanden op Lesbos, was eerder om procedurele redenen verdaagd in november 2021.
Lees hier het Amnesty-rapport Europe: Punishing compassion: Solidarity on trial in Fortress Europe over de vervolging van mensen die vluchtelingen en migranten te hulp schoten. Beluister hier de podcast waarin Seán Binder zijn verhaal vertelt.
