EU-partner Turkije detineert en deporteert vluchtelingen

Turkije arresteert, detineert en mishandelt vluchtelingen en asielzoekers en dwingt hen terug te keren naar onder andere Syrië en Irak. Dat blijkt uit een Amnesty-rapport dat vandaag uitkomt. Door Turkse detentiecentra te financieren, dreigt de EU daardoor medeplichtig te worden aan mensenrechtenschendingen.

Uit het vandaag gepubliceerde rapport Europe’s gatekeeper: unlawful detention and deportation of refugees from Turkey blijkt dat Turkije sinds september van dit jaar tientallen, wellicht zelfs honderden, vluchtelingen en asielzoekers met bussen naar afgelegen detentiecentra meer dan duizend kilometer verderop heeft gebracht. Daar worden zij afgezonderd van de buitenwereld gevangengehouden en staan zij bloot aan verdere schendingen van hun mensenrechten. Eén van deze detentiecentra is de afgelopen jaren medegefinancierd door de Europese Unie.

Amnesty documenteerde drie gevallen van mensen die het slachtoffer zijn geworden van fysiek geweld in zo’n afgelegen detentiecentrum. Uit de verhalen van vluchtelingen blijkt dat mensen dagenlang werden vastgeketend, geslagen en gedwongen werden teruggestuurd naar de landen waaruit ze waren gevlucht.  Ook verklaarden vluchtelingen dat in verschillende detentiecentra Syrische vluchtelingen onder druk worden gezet om een verklaring te tekenen waarin staat dat ze uit vrije wil terugkeren naar Syrië. Daarna worden ze naar Syrië uitgezet. Amnesty heeft de afgelopen maanden meer dan honderd gedwongen deportaties naar Syrië en Irak gedocumenteerd en vreest dat het werkelijke aantal vele malen hoger ligt en dat mensen ook naar Afghanistan worden teruggestuurd.

Samenwerking EU en Turkije

In dezelfde periode dat deze schendingen plaatsvonden begonnen ook onderhandelingen tussen de EU en Turkije over het ‘indammen van migratiestromen’. Voordat deze onderhandelingen in september begonnen heeft Amnesty geen bewijzen gevonden van onwettige detenties en deportaties.  ‘De mensonterende behandeling van de meest kwetsbare mensen, die het niveau van incidenten ver overstijgt, lijkt te worden aangejaagd door de afspraken die zijn gemaakt in het EU-Turkije Actieplan’, aldus Eduard Nazarski, directeur van Amnesty Nederland.

Bovendien maakt Amnesty zich er grote zorgen over dat de EU zes nieuwe detentiecentra in Turkije wil financieren.

Oproep aan Rutte

Amnesty roept premier Rutte op te zorgen dat EU-financiering naar Turkse detentiecentra wordt opgeschort totdat er een adequaat systeem van monitoring ten aanzien van de behandelingen van vluchtelingen in die centra kan worden opgezet.

Ook moet er volgens Amnesty onafhankelijk toezicht komen op de uitvoering van de afspraken in het EU-Turkije Actieplan in lijn met internationale mensenrechtelijke standaarden.