Buitenlandse agentenwet in Rusland maakt ngo’s vleugellam

Drie jaar geleden werd er in Rusland een nieuwe wet van kracht, de zogenaamde Wet op Buitenlandse Agenten. Met deze wet kunnen organisaties die geld uit het buitenland ontvangen en zich bezighouden met zogenaamde ‘politieke activiteiten’ bestempeld worden als buitenlandse agent. Dit is in Rusland een synoniem voor spion voor het Westen. Wat wordt bedoeld met die politieke activiteiten is uiterst vaag.

De wet lijkt er op gericht om Russische maatschappelijke organisaties, waaronder veel mensenrechtenorganisaties, ngo’s in een kwaad daglicht te stellen en de burgermaatschappij te bevriezen. De organisaties die het label Buitenlandse Agent dit stempel krijgen, belanden in een maatschappelijk isolement. Inmiddels zijn zo’n honderd ngo’s aangewezen als ‘buitenlandse agent’. De leiding van een organisatie ngo die de wet overtreedt, kan een boete krijgen of een gevangenisstraf tot twee jaar.

Hiermee kunnen ngo’s die kritiek hebben op de Russische regering makkelijk het zwijgen worden opgelegd. Veel ngo’s komen niet meer aan hun werk toe omdat het leeuwendeel van hun tijd en geld opgaat aan juridisch en administratief gesteggel. Proceskosten en boetes drijven velen het faillissement in. Ook belanden ngo’s in een maatschappelijk en financieel isolement, omdat andere organisaties soms bang zijn met een ‘buitenlandse agent’ samen te werken, uit angst zelf ook dat stempel te krijgen.

Sinds juni 2014 kan het Russische Ministerie van Justitie organisaties actief op de lijst Buitenlandse Agenten zetten. Daarvoor lag de plicht bij de ngo’s zelf.

Zelfs ngo’s die zwerfkatten opvangen kunnen aangemeld worden als ‘buitenlandse agent’ als ze buitenlands geld ontvangen. Wij maakten hier een filmpje over: