Azerbeidzjan, stop boosaardige campagne tegen vrouwelijke activisten
De Azerbeidzjaanse autoriteiten moeten onmiddellijk een einde maken aan een gemene campagne van gendergerelateerd geweld tegen vrouwelijke mensenrechtenverdedigers. Degenen die hiervoor verantwoordelijk zijn, moeten ter verantwoording geroepen worden. Het moet daarbij niet uitmaken of zij privépersonen, overheidsfunctionarissen of leden van de veiligheidstroepen zijn.
Een nieuwe briefing van Amnesty International documenteert de systematische pogingen van de Azerbeidzjaanse autoriteiten om vrouwelijke activisten of hun partners in een kwaad daglicht te plaatsen en het zwijgen op te leggen. Ze worden onderworpen aan lastercampagnes en ervan beschuldigd ‘slechte echtgenotes’ of ‘slechte moeders’ te zijn. Tegelijkertijd worden ze gechanteerd door hun sociale netwerkaccounts te hacken en te dreigen met openbaarmaking van privégesprekken, persoonlijke gegevens en materialen van seksuele aard. De afgelopen 2 jaar deden zich ten minste vijftien van dergelijke gevallen voor, en het aantal groeit nog steeds.
Azerbeidzjaanse autoriteiten betrokken
‘Het lijkt er sterk op dat de Azerbeidzjaanse autoriteiten ofwel direct verantwoordelijk ofwel medeplichtig zijn aan deze misdrijven’, zegt Natalia Nozadze van Amnesty International. ‘Het patroon en de methoden van deze gendergerelateerde represailles duiden daarop. En het feit dat vrouwen doelwit zijn die mensenrechtenschendingen aan het licht brachten of kritiek uitten op de autoriteiten. Het is de repressieve regering van Azerbeidzjan die baat heeft bij deze gemene methoden.’
‘We zagen jaren geleden al dat deze smerige spelletjes werden gespeeld tegen een van de belangrijkste onderzoeksjournalisten en voormalig gewetensgevangene Khadija Ismayilova. Nu zien we dat het op veel grotere schaal voorkomt.’
Accounts gehackt
Amnesty onthult dat anonieme Telegram-kanalen informatie publiceren die waarschijnlijk heimelijk is verkregen door veiligheidstroepen die zijn belast met het hacken van de accounts van vrouwelijke activisten. Algemeen wordt aangenomen dat zij worden gesteund door de autoriteiten.
‘Dit maakt deel uit van een weloverwogen strategie om critici van de regering de mond te snoeren en vrouwenactivisme te onderdrukken. De autoriteiten denken deze vrouwelijke activisten met hun activiteiten te kunnen laten stoppen door hen te beschamen en te chanteren, zegt Nozadze.
Privégegevens openbaar gemaakt
Zo hadden de autoriteiten het gemunt op de organisatoren van de Internationale Vrouwendag-mars die dit jaar in de Azerbeidzjaanse hoofdstad Bakoe plaatsvond. Deze werd door veiligheidstroepen uiteengeslagen. De privégesprekken van Narmin Shahmarzade werden in maart 2021 online gezet, evenals de gehackte privéfoto’s en berichten van Gulnara Mehdiyeva.
Het is schrijnend dat Amina Rustamzade, de vrouw van activist en voormalig gewetensgevangene Ilkin Rustamzade, in juli 2020 zelfmoord probeerde te plegen. Dat gebeurde na persoonlijke aanvallen op haar. Zo verscheen op een escortsite een advertentie met haar contactgegevens en ontving zij herhaalde dreigementen dat haar privéleven openbaar gemaakt zou worden.
‘Slechte echtgenotes en moeders’
Daar blijft het niet bij. Genderstereotyperingen worden gebruikt om deze vrouwelijke activisten publiekelijk te schande te maken en te discrimineren. Zij worden bestempeld als ‘slechte echtgenotes en moeders’ of ‘mentaal instabiel’. Deze smaadcampagne wordt gevoerd vanaf preekstoelen, officiële podia en de televisie. Soms worden de vrouwen illegaal afgeluisterd om de ‘beschuldigingen’ tegen hen te ondersteunen.
Amnesty’s oproep
De vrouwelijke activisten moeten de mogelijkheid krijgen om hun rechten uit te oefenen en hun legitieme activisme uit te voeren zonder intimidatie en zonder represailles.
De Azerbeidzjaanse autoriteiten moeten ervoor zorgen dat deze campagne van gendergerelateerd geweld en discriminatie tegen vrouwelijke activisten onmiddellijk stopt. Ook moet er onmiddellijk een onpartijdig en gedegen onderzoek plaatsvinden naar elk incident, evenals naar andere schendingen van de mensenrechten van deze vrouwen, zoals hun recht op privacy. De autoriteiten moeten iedereen die ervan wordt verdacht schuldig of medeplichtig te zijn aan dergelijke daden berechten tijdens een eerlijk proces, of het nu gaat om privépersonen of leden van veiligheidsdiensten of andere overheidsfunctionarissen.
