Azerbeidzjan: nog een lange weg te gaan naar respect voor de mensenrechten

Azerbeidzjan blijft internationale evenementen gebruiken om de aandacht af te leiden van de voortdurende onderdrukking van critici van de regering. De internationale gemeenschap moet zich dan ook geen zand in de ogen laten strooien over de mensenrechtensituatie in Azerbeidzjan, nu de autoriteiten hun straatje hebben schoongeveegd voor de Grand Prix van komend weekeinde.

Achter de schitterende façade van de Grand Prix die in de hoofdstad Bakoe is opgetrokken, gaat een realiteit schuil waarin de autoriteiten non-gouvernementele organisaties sluiten en hun medewerkers vastzetten of lastigvallen.

Gevangenen vrij na toenemende druk

De Azerbeidzjaanse economie is voor een groot deel afhankelijk van de olieopbrengsten. Nu de olieprijzen flink gedaald zijn, nemen de economische problemen toe. Dit en de groeiende internationale druk hebben de autoriteiten ertoe gebracht sinds begin 2016 tientallen politieke gevangenen vrij te laten. Onder hen zijn twaalf gewetensgevangenen, zoals de vooraanstaande journaliste Khadija Ismayilova.

Hoewel de vrijlatingen wereldwijd werden toegejuicht, betekenen ze niet dat de autoriteiten een andere koers zijn ingeslagen en de problemen op het gebied van de mensenrechten aanpakken. Evenmin wordt een einde gemaakt aan de praktijk waarbij critici van de regering worden opgepakt na verzonnen aanklachten. ‘De mensen die zijn vrijgelaten zijn niet vrijer om zich uit te spreken dan toen ze nog in de gevangenis zaten. De leeggekomen cellen zijn inmiddels weer gevuld met nieuwe slachtoffers,’ aldus Denis Krivosheev, Amnesty’s waarnemend directeur Europa en Centraal Azië.

Intigam Aliyev: vrij maar tegenwerking op alle fronten

Sommigen van de recent vrijgelaten critici lopen de kans opnieuw gearresteerd te worden. Dat risico loopt bijvoorbeeld advocaat Intigam Aliyev. Hij verdedigde slachtoffers van mensenrechtenschendingen en mensen die op politieke gronden werden gearresteerd. Vanwege zijn werk werd hij zelf in augustus 2014 opgepakt.

Intigam werd op 28 maart 2016 vrijgelaten, maar de aanklachten zijn niet ingetrokken. Daardoor kan hij zijn werk als advocaat niet oppakken en mag niet reizen zonder toestemming. Bovendien kan hij niet bij zijn banktegoed en blijft zijn ngo gesloten.

Amnesty International weet dat ten minste veertien gewetensgevangenen vastzitten, en vermoedelijk zijn het er veel meer. Recent is er een nieuwe golf aan arrestaties geweest op basis van valse aanklachten. Critici van de regering en familieleden van mensen die vanuit het buitenland hun kritische mening uitten, zijn daarbij vastgezet.