Reacties op het decembernummer

Hieronder een greep uit de brieven, e-mails en Facebook-berichten die de redactie ontving naar aanleiding van het decembernummer 2016.

Discriminatie [1]
Wat een geweldig goed, gebalanceerd en verhelderend essay van Sinan Çankaya in het decembernummer van Wordt Vervolgd. Het zet mij enorm aan het denken, ook over mijn houding tegenover het verschrikkelijk moeilijke onderwerp discriminatie. In feite geldt de discriminatie ook nog tegen vrouwen, al vindt men het zo veel beter in Nederland dan in andere landen. Dat vind ik weer extra schokkend. Zelfreflectie is sowieso niet iets dat ons van jongs af wordt aangeleerd. Daarom is de ontstane discussie zo belangrijk.
Els van Haren

Discriminatie [2]
Het decembernummer van Wordt Vervolgd vinden wij een dieptepunt. De eerste zeventien pagina’s worden gewijd aan mensen die zich gediscrimineerd voelen in Nederland – soms met voorbeelden uit de zeventiende eeuw – of vinden dat medelanders in Nederland gediscrimineerd worden. Dat is alsof donateurs van de KWF Kankerbestrijding verhalen te lezen krijgen over mensen met een verkoudheid. Pas daarna kwamen de oude Amnesty thema’s aan bod, waarmee wij verwantschap voelen. We hopen dat die navelstaarderige pagina’s geen vervolg krijgen in volgende uitgaven.
Marlies Lutkie en Joop de Vries, Amsterdam

Discriminatie [3]
Ik zal wel een blanke racist zijn die te dom is om dat door te hebben, maar ik ben niet gediend van de toon van het decembernummer. Ik ben mij bewust van de wijze waarop Nederland vroeger geld heeft verdiend, maar naar mijn idee moeten zaken gezien worden in de geest van de tijd, al maakt dat het gebeurde niet minder afschuwelijk. Omdat ik het niet eens met de eenzijdige benadering van het begrip discriminatie, zeg ik hierbij mijn lidmaatschap van Amnesty op.
H.F.A. van Zuilen, Scheveningen

Discriminatie [4]
Helaas ben ik het eens met de conclusie van Gloria Wekker, dat het vooral boze, witte en zure mannen zijn die de samenleving ontwrichten. Waaraan ik toevoeg dat ook zure witte vrouwen zich schuldig maken aan racisme en discriminatie. Ik woon in het buitengewoon witte dorp Groet. Dagelijks raak ik in nare negatieve discussies verwikkeld, zoals over Zwarte Piet. Mensen die het geluk hebben in Nederland te wonen en een redelijk materiële positie hebben verworven, geven uiting aan een misplaatste, superieure houding. De kansen die onze samenleving hen heeft geboden, ontzeggen ze graag aan anderen. Ik ben een boze, witte man van 69, maar vooral boos op boze zure lieden als Geert Wilders en Jan Roos, die al te gemakkelijk drijven op het negatieve volksgevoel. Wat wel hoop geeft, is dat toen ik een Surinaamse vriendin had, iedereen buitengewoon aardig en voorkomend tegen haar was, als ze ons samen troffen.
Ik wens Gloria succes en hoop met haar dat Wilders nooit in de gelegenheid komt deel te nemen aan de regering.
Ruud van Esseveld

Discriminatie [5]
Gloria Wekker kwam met haar familie naar Nederland, waar ze studeerde en een mooie baan kreeg. Vijf jaar verbleef ze in de VS. Hoewel zwarten daar worden neergeschoten, opgesloten, langere straffen krijgen en minder kansen hebben dan hier, vond ze het een ‘verademing’ omdat alles daar beter bespreekbaar is, zegt ze in het decembernummer. Geen daden, maar woorden dus. Sorry, maar ik prefereer de Nederlandse situatie.
In het artikel zegt ze verder over een journalist die haar verwijt haat te zaaien: ‘Eigenlijk ben ik blij met dit soort zielige reacties, het bevestigt de bevindingen van mijn onderzoek. Het zegt iets over die witte man, het is die typische verongelijktheid als hij met zichzelf wordt geconfronteerd.’ Mij lijkt dit nogal arrogant: niet verdedigend, maar scheldend tegen die ‘zielige’ witte.
Ook zegt ze dat witte Nederlanders ‘een soort heimwee naar de goeie ouwe tijd’ hebben, naar een gevoel van suprematie. Ik ben een oudere, witte man, een geboren Nederlander, maar voor mij geldt dit zeker niet. We hebben het nú juist prima. En suprematie? Welnee. Het gaat erom dat Nederlanders zich zorgen maken. Ook als je vindt dat vluchtelingen geholpen moeten worden vraag je je af: waar is het eind? Hoeveel mensen kunnen erbij? Honderdduizend, een miljoen? Er is toch een grens? Mensen die hier mogen blijven, krijgen alle kansen. Ook in de politiek. En dan zegt de partij Denk, waar mevrouw Wekker zo enthousiast over is, dat wij, witte mensen, er maar aan moeten wennen. Het went niet. Dát is het probleem. Ik voel me in de hoek gezet.  Ik vind het belangrijk lid te zijn van Amnesty, dat opkomt voor mensen in de verdrukking. Mijn gevoel zegt me dat ík nu in de verdrukking kom. Amnesty, willen jullie me niet discrimineren?
Piet Vellekoop, Katwijk

Discriminatie [6]
De stuitende manier van redeneren van Gloria Wekker, waarin ‘zielige reacties’ haar gelijk zouden bewijzen, gooit voor mij het laatste beetje olie op het vuur van de polarisatie. Hier zitten we niet op te wachten in deze roerige tijden. Wat een zelfingenomen wijsheid van deze dame, en wat een eenzijdige kortzichtigheid van de redactie.
Felice Eisenburger, Assen

Discriminatie [7]
De zonder kanttekeningen gepubliceerde uitspraken van Gloria Wekker over ‘zure witte mannen’ vind ik demagogisch, los van hoe lovenswaardig het beoogde einddoel wellicht is. Als je streeft naar respect tussen mensen, ongeacht hun verschillen, past toenadering beter dan polarisering.
Reinier Richaers, Den Haag

Discriminatie [8]
Het decembernummer streeft ernaar Nederlanders een collectief schuldgevoel aan te praten over een ellendig verschijnsel dat zich ruim 150 jaar geleden voordeed. Maar Nederland was niet het enige land met slavernij: ook in Afrikaanse landen waren voldoende mensen bereid slavenjagers aan gevangen landgenoten te helpen. Verder vraag ik me af hoe het ervoor staat met de mensen die zijn opgepakt na de coup in Turkije. Voor zover ik weet wordt daar volop gemarteld. Dat de club Denk en Sylvana Simons daar geen afstand van namen, zegt veel over hen. Ook wat u schrijft over de Zwarte Pietendiscussie vind ik éénzijdig. Opvattingen van mensen die Zwarte Piet zwart willen laten blijven, komen niet aan bod. In Wordt Vervolgd lees ik liever iets over producten die je beter niet kunt kopen omdat ze onder erbarmelijke omstandigheden zijn gemaakt.
Arie Vaandrager

Discriminatie [9]
Na het lezen van het decembernummer is het mij duidelijk geworden dat Nederland een erg racistisch en discriminerend land is. Je vraagt je af wie daar nog heen wil of wil blijven wonen. Daarom mijn vraag: wat zijn de belangrijkste (minder racistische) landen waarheen gevlucht kan worden?
Anton van der Meijden (een witte man)

Complimenten
Mijn complimenten voor het eerste Wordt Vervolgd-magazine dat ik thuis ontving! Supergoed om te zien wie zich allemaal inzet voor mensenrechten. Een mooie publicatie. Moeilijk vind ik het om te lezen over zaken waaraan ik niets kan doen. Zoals bij de foto van een ophanging… Wat kan een burger in Amsterdam Nieuw-Sloten, zoals ik, doen? Nou ja, erover praten in mijn omgeving, naar aanleiding van Wordt Vervolgd. En zo verspreidt zich het bewustzijn… Want daar moet het mee beginnen.
Bart Vosters

Slavernij [1]
Een mooi artikel, Op zoek naar ons zwarte verleden, in het decembernummer. Slavernij was ook vóór de Gouden Eeuw gemeengoed in Nederland. In de riddertijd had je horigen en lijfeigenen – slaven dus. Keizer Jozef II schafte in het Habsburgse rijk het lijfeigenschap pas in 1781 af.
Je mag aannemen dat het na de Franse Revolutie formeel gedaan was met het lijfeigenschap. Informeel zal het langer hebben geduurd. Het recht van de heer om de eerste nacht met de bruid van zijn ondergeschikte door te brengen, was er een overblijfsel van. Mozart maakte er kunst van in La Nozze di Figaro (1786). Ook Nederlandse zeelieden werden in de Gouden Eeuw als slaven verkocht, als kapers uit Tanger, Algiers of Saleh, hun schip hadden geënterd. Uiteraard is slavernij door Nederlanders met deze voorbeelden niet goed gepraat.
Verder hielden de notabelen van de zwarte volken uit de binnenlanden in het Noordwesten van de bocht van Afrika, ook de goudkust genaamd, zelf slaven tot in de twintigste eeuw.
Ik ben blij dat Jennifer Tosch de slavernijsymbolen wil laten bestaan. Ik herinner me goed de geretoucheerde foto’s onder Stalin, die Trotski had laten wegpoetsen. Niet doen. Alles wat goed is én wat slecht is, mag gezien worden. Duidelijk is dat macht corrumpeert en dus de neiging heeft anderen tot slaven te maken. Ook de wijze waarop Oost-Aziatische mensen tegenwoordig in Arabische oliestaten worden behandeld, is nauwelijks iets anders dan slavernij.
Henk Kraaijenbrink, Borne

Vluchtelingenidioom
Met ergernis las ik het artikel van Linda Polman over het ‘vluchtelingenidioom’. De ironische toon in deze opsomming is absoluut geen rechtvaardiging om het woord ‘dobberneger’ te gebruiken, in de kop nog wel. De term in de titel wordt niet eens tussen aanhalingstekens gezet. Het is ironisch bedoeld, en we zijn van Amnesty dus we staan aan de ‘goede kant’? Dit is precies een vorm van ‘white innocence’ die een grondig debat over racisme in de weg staat.
Leonie Bot

Nil Mutluer
Het interview met de Turkse academicus Nil Mutluer in het decembernummer, maakt duidelijk waar het probleem ligt in Turkije: dat is – voor mij – de sociaal-culturele achtergrond van vele Turken, zowel religieus als seculier, zowel hoogopgeleid als in het geheel niet.
Van oudsher wordt de Turkse samenleving gekenmerkt door een ‘vadercultuur’, eerst de directe familie, dan de bredere familie, vervolgens de stam en tenslotte de natie. Dat alles aangestuurd door een (sterke) vader, stamhoofd of staatshoofd waaraan respect moet worden getoond en die dat ook opeist. Dat geeft steun en voorkomt dat men zelf verantwoordelijkheid moet nemen. Met religie op zich heeft dat niet per se iets te maken. ‘Patriarchaal’ heet dat terecht in het artikel, wat  niet is voorbehouden aan de AK-partij. Het probleem is niet zozeer de houding van president Erdogan en zijn omgeving, maar de steun die hij krijgt van het grote deel van de bevolking dat behoefte heeft aan een sterke man. Zoals een bevriende Turkse arts me zei: ‘Wij lijden aan een genetisch minderwaardigheidssyndroom’ – waar Erdogan een medicijn tegen lijkt te hebben. Voorlopig zal er weinig veranderen en is er voor Amnesty in Turkije nog veel werk te doen.
Ad van Herk

Slavernij [2]
Graag wijs ik erop dat de slavenhandel in de Gouden Eeuw een zaak was die alleen de sociaaleconomische elite aanging. Het ‘gewone volk’, destijds het ‘grauw’ genoemd, had part noch deel aan deze handel. Vandaar dat je in die tijd zwarte mensen alleen zag op schilderijen die de elite liet maken. Vandaar ook dat het gewone volk weinig wist van de slavenhandel – waardoor donkere mensen uit Indië en Suriname die naar Nederland kwamen tot ver na de Tweede Wereldoorlog een soort bezienswaardigheid waren.
Het in Nederland aanwezige racisme en de discriminatie hebben in elk geval niets met het Nederlandse koloniale verleden van doen, noch met de slavenhandel. Die verschijnselen moeten we zien in het huidige sociale klimaat, waar ze, denk ik, als bliksemafleiders dienen voor het alom heersende onbehagen.
Fons Tel

Slavernij [3]
Wat mij stoort in het verhaal van Jennifer Tosch is haar gebrekkige historische kennis over Amsterdam, over Nederland, en ook over de slavenhandel, terwijl zij Nederlanders hun niet-weten in de schoenen schuift. Tosch ontdekte, na een cursus van twee weken (!) postkoloniale geschiedenis aan de Black Summer School in Amsterdam, dat Nederlanders maar weinig wisten over de koloniën en de slavenhandel. Haar is kennelijk niet verteld dat in het Nederlandse onderwijs bij het vak geschiedenis uitvoerig wordt en werd verteld over de koloniën, de slavenhandel en de Nederlandse en Amsterdamse rol daarin. Wij docenten en leerlingen vonden dat niet bepaald iets om trots op te zijn. Maar dat terzijde.
Tjarda E. Boekhoff, Baarn
(lid Amnesty International sinds 1976)

Zwarte Piet
Wat heeft het debat over Zwarte Piet opgeleverd? Dat een groep mensen, uit frustraties over racisme, de figuur Zwarte Piet toe-eigenen als symbool van racisme en gaan actievoeren. En dat een andere groep, uit primitieve kwaadheid hierover, zich schuldig gaat maken aan allerlei onpasselijk makende haatreacties. Beide groepen verafschuw ik.
Dan is er de groep waartoe ikzelf behoor, die hun wijze hoofd schudden over dit contraproductieve gedrag. Het ‘zwart’ van Piet – en dat van Afrikanen – is, net als het ‘bruin’ van de Midden-Oosten-bewoner of het ‘lichtgeel’ van de Japanner, een gevolg van een evolutionair proces, dat twee miljoen jaar terug gaat.
Waar het om gaat, is de macht die de ene groep heeft over de andere. Dié moet worden bestreden. Dat doe je niet door Zwarte Piet voor je karretje te spannen.
S.J.Oldenburg, lid Amnesty-basisgroep Bunnik/Odijk/Werkhoven

Wordt Vervolgd, februari 2017