Het opvallendst aan dissidente jongeren in ondemocratische staten is meestal dat ze er zo onopvallend uitzien, of dat nu in Egypte is, in China, of deze twintigers uit Belarus.
Goed, ze hebben felgekleurde haren en rastakapsels, beetje rebels, maar op straat in Amsterdam zouden ze niet opvallen.
Dat is ook eigenlijk niet verwonderlijk. Deze jongeren willen de vrijheid om te kunnen zijn wie ze willen zijn. Dat kan in het democratische Westen. En als ze niet in het Westen kunnen leven, dan kunnen ze er tenminste uitzien als die geluksvogels daar. Ze zijn als wij, gelijkgestemden die het moeilijk hebben – dat vergeten westerlingen nogal eens.
(De tekst gaat verder onder de foto’s)
De jonge anarchisten, punkers, goths en anderen op deze foto’s zijn wél uitzonderingen, want ze zijn hun land ontvlucht – al vóór de recente massaprotesten in Belarus. Ze wonen over de grens in Polen, als moderne bannelingen ‘in de exil’. Ze hadden er genoeg van in een staat te leven waar het oude Sovjet-verleden nog in ere wordt gehouden, een verleden dat ze nooit hebben meegemaakt en dat ze koud laat.
In Polen proberen ze zich te ontwikkelen, altijd bang dat ze nog steeds in de gaten worden gehouden door de geheime dienst van Belarus. Sommigen verlangen terug, naar een plek waar het tenminste duidelijk is dat je tegen het systeem bent. Een wereld waarin alles kan, is ook niet altijd makkelijk.
De Franse fotografe Aude Osnowycz, met Oekrainse en Belarussische roots, portretteerde ze in al hun breekbare zelfverzekerdheid. Ze plaatste de portretten naast beelden uit Belarus van dat verleden: een standbeeld van Stalin, de hamer en sikkel. De foto’s resoneren met elkaar, er zijn dwarsverbanden in kleur en vorm en uitstraling, wat een vreemd effect geeft: de twee werelden liggen toch dichter tegen elkaar dan je zou denken. Opeens besef je dat je opvallende kleuren, mooie logo’s en opzwepende kreten kunt gebruiken om in opstand te komen, maar net zo goed om te verleiden en te onderdrukken.
(De tekst gaat verder onder de foto’s)
De jongeren stralen hoop en onverzettelijkheid uit, maar er hangt ook wel een donkere wolk boven ze. En die komt niet alleen uit het Oosten waaien, maar ook uit het Westen. Kijk naar die twee jonge vrouwen samen, duidelijk straalverliefd. Ze vonden de vrijheid in Polen, maar juist in dat land zijn nu de conservatieven aan de macht, met behulp van een felle anti-lhbti-campagne. Hoe lang zijn ze daar nog veilig?
De geschiedenis maakt rare sprongen. Wie weet moeten ze straks terugvluchten naar een dan inmiddels vrij Belarus.
